De Iraanse zedenpolitie zal vrouwen niet langer lastigvallen over de verplichte hoofddoek. Deze voor veel Iraanse vrouwen zeer welkome belofte deed de nieuwe Iraanse president Massoud Pezeshkian op de eerste persconferentie sinds zijn aantreden deze zomer.
„Ik zal er op toezien dat ze (de zedenpolitie, red) hen niet lastig valt”, zei Pezeshkian, die bekend staat als hervormingsgezind, op de vraag van een journaliste. Zij had de president net uitgelegd dat ze op weg naar de persconferentie allerlei omwegen moest nemen om patrouillerende eenheden van de zedenpolitie te vermijden.
In hoeverre Pezeshkian zijn belofte gestand kan doen, moet nog blijken. Al decennia geldt het volledig bedekken van het haar van vrouwen met een hoofddoek voor conservatieve Iraanse geestelijken als een onaantastbare norm. Vrouwen die de hoofddoek niet correct dragen, kunnen wat hen betreft op sancties rekenen. Vanouds zag vooral de zedenpolitie hierop toe.
Grof geweld
In september 2022 leidde een incident, waarbij de zedenpolitie de 22-jarige Mahsa Amini wegens haar hoofddoek zo hardhandig aanpakte dat ze stierf, tot demonstraties van vele duizenden woedende vrouwen en mannen in het hele land. Het regime slaagde er slechts met gebruik van grof geweld in om de protesten, die onder de leus ‘Vrouw, leven, vrijheid’ maandenlang aanhielden, te onderdrukken.
Nog steeds worden er mensen die daaraan deelnamen veroordeeld. Begin deze week berichtte de BBC over een vrouw die ook had meegedaan aan de betogingen en een foto van zichzelf zonder hoofddoek op sociale media had geplaatst. Ze werd bestraft met vijftig zweepslagen en een voorwaardelijke gevangenisstraf.
Ook een rapport van de Verenigde Naties concludeerde eind vorige week dat de aantasting van de vrouwenrechten in Iran eerder lijkt te verscherpen. In het rapport werd onder meer gewezen op nieuwe wetgeving, die nu voorligt bij de machtige Raad van Hoeders, een soort Eerste Kamer. De nieuwe regels zouden strengere straffen voor het niet correct dragen van de hoofddoek mogelijk maken, onder meer hogere boetes, langere celstraffen en reisverboden.
Veel jonge vrouwen negeren tegenwoordig niettemin de officiële regels en lopen, vooral in Teheran en andere steden, zonder hoofddoek over straat. Anderen dragen de hoofddoek wel, maar losjes, zodat hun haar deels is te zien. Ook bij Pezeshkians persconferentie waren er vrouwen die hun haar gedeeltelijk onbedekt lieten. Als parlementariër uitte Pezeshkian een paar jaar geleden ook harde kritiek op de zedenpolitie wegens de behandeling van Mahsa Amini. De zedenpolitie werd destijds enige tijd van de straat gehaald om de gemoederen niet nog verder te verhitten maar keerde later terug.
Opperste leider
Of de zedenpolitie ook nu weer terughoudender zal worden hangt niet alleen af van Pezeshkian maar vooral van de 85-jarige Ali Khamenei, Irans opperste leider. Dat Khamenei heeft ingestemd met Pezeshkians verkiezing, betekent nog niet dat de oude leider plotseling ook de verplichte hoofddoek voor vrouwen wil loslaten.
Khamenei steunde Pezeshkians kandidatuur vooral om een andere reden. Hij beseft dat de Iraanse economie in een deplorabele positie verkeert, deels door corruptie en wanbeheer van de Iraniërs zelf maar ook als gevolg van de talrijke economische sancties die vooral het Westen door de jaren heen aan Iran heeft opgelegd.
De hoop van Khamenei is dat Pezeshkians regering die sancties althans gedeeltelijk kan laten opheffen, bijvoorbeeld door een nieuw nucleair akkoord te sluiten met de Verenigde Staten en andere westerse landen. Van de nieuwe regering waren verschillende functionarissen nauw betrokken bij het akkoord van 2015, waarbij Iran beloofde zijn nucleaire programma te beperken in ruil voor opheffing van economische sancties. In 2018 trokken de Amerikanen zich onder president Trump eenzijdig terug uit dat akkoord. Daarna volgden juist nieuwe harde economische sancties aan het adres van Iran.
Tijdens zijn persconferentie maakte Pezeshkian ook duidelijk dat hij openstaat voor nieuwe contacten met de Verenigde Staten, zolang die Iran met respect behandelen. Ook in de door de regering gecontroleerde Iraanse media, zoals de Tehran Times, werd hierop de nadruk gelegd. Over Pezeshkians belofte ten aanzien van meer terughoudendheid van de zedenpolitie was hier daarentegen niets te lezen.
Lees ook
Gematigd hervormer die loyaal aan Irans regime blijft
