Inspecteurs schikken van grote gebreken van de bruine vloot – of controleren ze te rigide?

Posted on February 28, 2024 by admin

De Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT) is „geschrokken” van de eerste resultaten van een onderzoek naar alle grotere passagiersschepen van de historische zeilvloot.

„Bijna elk schip” van de tot nu toe gecontroleerde schepen, ongeveer een derde van de totale bruine vloot, vertoont gebreken die „meteen hersteld” moeten worden.

De inspectie betwijfelt of alle 236 schepen vanaf april kunnen uitvaren.

De beroepsvereniging van historische zeilschepen vindt dat de inspectie sommige veiligheidsnormen te „rigide” interpreteert.

Ze wil „geen jankverhaal” in de krant. Toch staan Erica Bijl de tranen in de ogen. „Ik ben aan het einde van mijn Latijn.” Ze zit in haar schip Amazone, gelegen in de Rotterdamse Veerhaven, tegenover Hotel New York, met naast zich een hond, en voor zich een mast.

Erica Bijl kocht ruim vier jaar geleden de driemaster, een zogenoemde wad- en sontvaarder, om er feesten en partijen op te organiseren, en er af en toe mee te varen. Vrijwel meteen volgden twee coronajaren. Ze kwam voor steunregelingen niet in aanmerking, onder meer omdat ze in de jaren ervoor nog geen omzet had gedraaid. „Toen ben ik de diepte in gegaan. Heb mijn huis moeten verkopen. M’n relatie liep ten einde.”

Vorig jaar kon ze dan eindelijk evenementen organiseren, zoals huwelijken, jubilea en bedrijfsfeesten. Tot in oktober een van de keuringsbureaus haar schip niet meer durfde te certificeren, omdat de drie stalen masten niet konden worden gedemonteerd om op de kade aan een precieze inspectie te worden onderworpen. Erica Bijl: „In dit schip zijn drie masten gebouwd. Als je die eruit haalt, heb ik enorme schade aan m’n interieur. Het is ook niet nodig de masten eruit te halen. Dat is nooit eerder gebeurd op dit schip. Je kunt er ook met een camera in. De keurmeester begreep dit en heeft het aangekaart bij de inspectie. Maar hoewel niemand van de inspectie op mijn schip is geweest, zei men daar: ‘Nee, die masten gaan er van af’.” Ze snikt. „Het is mind blowing. Dat je zo veel liefde en aandacht in een schip steekt en dat het je vervolgens onmogelijk wordt gemaakt te ondernemen.”

Inspectie Leefomgeving en TransportLex Borst Op bijna elk schip treffen we zaken aan die meteen hersteld moeten worden

Het relaas van Erica Bijl volgt op turbulente ontwikkelingen binnen de zogenoemde bruine vloot, het varend erfgoed van ongeveer 250 schepen, uitgegroeid tot een toeristische attractie van formaat. Vorig najaar verscheen, onder meer naar aanleiding van zes doden bij ongevallen, een vernietigend rapport van de Onderzoeksraad voor Veiligheid over de vloot.

Er is weliswaar een systeem van certificering door enkele keuringsbureaus en toezicht daarop door de Inspectie Leefomgeving en Transport (ILT), maar dat vertoont nog steeds „hiaten”, aldus het rapport. Een deel van de schippers heeft „een gebrek aan de juiste kennis”, de aandacht voor veiligheid is „vrijblijvend”, het toezicht blijkt „weinig effectief”, de regelgeving biedt „te veel interpretatieruimte” en de inspectie vult haar toezicht „nauwelijks” in.

BBZ, de beroepsvereniging van historische zeilschepenPaul van Ommen Er is bij de inspectie geen kennis meer over deze schepen

Een reactie kon niet uitblijven. Minister Harbers (Infrastructuur en Waterstaat, VVD) stelde een taskforce in die de veiligheid „aantoonbaar” moet verbeteren. Helemaal geen slecht idee, vindt directeur Paul van Ommen van BBZ, de beroepsvereniging van historische zeilschepen. Van Ommen: „De inspectie heeft ruim een jaar geleden zelf gezegd dat men het zicht kwijt was op de certificering van allerlei domeinen, waaronder die van de bruine vloot. De overheid weet niet of een schip veilig is. Daardoor kun je als gecertificeerd schipper niet bewijzen hoe veel dat certificaat waard is.” Na de kritiek van de Onderzoeksraad volgde het ministeriële besluit tot een „aanvullend onderzoek” van de totale bruine vloot, onder leiding van de Inspectie Leefomgeving en Transport.

Van Ommen: „Het mes snijdt bij zo’n onderzoek aan twee kanten. Er ontstaat een uniforme keuring. Dat is goed. Bovendien is daarbij de inspectie aanwezig. Dat is ook goed. Want de inspectie is vijftien jaar niet zelf op schepen geweest, de keuringen werden aan de bureaus overgelaten. Er is bij de inspectie geen kennis meer over deze schepen.”

Erica Bijl over haar schip de Amazone: „Masten vastzetten voorkomt dat we gevaarlijke operaties krijgen.”

Het aanvullende onderzoek valt te vergelijken met een APK voor auto’s, en de eerste resultaten zijn niet mals, meldt projectleider Lex Borst van de inspectie. „Het valt tegen. We zijn geschrokken. We hadden een rooskleuriger beeld dan we nu zien.” Ongeveer een derde van alle schepen voor meer dan twaalf passagiers zijn gecontroleerd, de rest volgt hopelijk komende maand.

Borst: „Op bijna elk schip treffen we zaken aan die meteen hersteld moeten worden. Daarnaast treffen we ook veel gebreken aan die veel meer hersteltijd vragen en kostbaar zijn. Bij een aantal schepen twijfelen we of deze vanaf april, als het vaarseizoen begint, kunnen uitvaren.” Het gaat veelal om euvels aan wat ‘rondhout’ heet: giek, gaffel, fokkeboom, een stuk mast. „Daar blijken soms rotte plekken en te grote scheuren in te zitten. Die moeten vervangen worden.”

De inspectie heeft de indruk dat „veruit de meeste mensen” bereidwillig willen meewerken aan het aanvullende onderzoek. Toch is er ook kritiek. Schipper Peter Verboom, eigenaar van onder meer het historische zeilschip Zeewolf met als thuishaven Willemstad, neemt geen blad voor de mond.

Verboom: „De inspectie heeft jarenlang nagelaten om schepen die niet gecertificeerd waren, stil te leggen. Zelf ben ik nog altijd netjes gekeurd door de keuringsbureaus, maar door de inspectie ben ik nog nooit gecontroleerd op het bezit van een geldig certificaat. Nu wil men het eigen blazoen oppoetsen door ineens alle schepen stil te leggen na een fopkeuring. Er wordt op de verkeerde dingen gecontroleerd. Er is bij de inspectie niemand met verstand zaken. Maar iedereen is ineens bang voor de inspectie. Een keurmeester van een van de keuringsbureaus die mij een paar jaar geleden met complimenten overlaadde, zegt nu ineens te twijfelen over mijn certificering. De keuringsbureaus liggen namelijk óók onder een vergrootglas en durven niets meer goed te keuren.”

Verboom vindt alle aandacht voor de veronderstelde onveiligheid overdreven. „Ik bestrijd dat de vloot onveilig is. Het is diep triest als bijvoorbeeld een meisje tijdens een schoolreisje overlijdt door een gebroken giek. Maar er vallen dagelijks doden bij auto-ongelukken en daar wordt veel minder spektakel over gemaakt. Van alle schippers neemt 99 procent z’n vak serieus.”

eigenaar van onder meer het historische zeilschip ZeewolfSchipper Peter Verboom Ik bestrijd dat de vloot onveilig is. Van alle schippers neemt 99 procent z’n vak serieus

Directeur Paul van Ommen van de beroepsvereniging vindt het aanvullende onderzoek wél erg belangrijk, maar twijfelt af en toe over de wijze van keuren. Van Ommen: „Soms staan we tegenover elkaar bij de interpretatie van regels. De inspectie komt wel eens rigide over. Ik denk soms over de mensen van de inspectie: was je er de afgelopen vijftien jaar maar bij geweest, dan had je deze regel voor de veiligheid anders geïnterpreteerd.”

Want moet een stalen mast echt van het schip worden gehaald om te voldoen aan de regel dat deze ‘goed inspecteerbaar’ is? Moeten de kabels van een boegspriet werkelijk extra dik zijn als je weet dat de boegspriet nooit zwaar wordt belast? Moeten masten worden vastgehouden met kabels om te voorkomen dat deze breekt bij storm als je met het schip de zeilen kunt reven of bij harde wind niet uitvaart?

Van Ommen: „De regels houden met dit soort maatregelen geen rekening. Ik zou anders naar deze regels willen kijken. Daarover willen we in gesprek.” Daar is de inspectie alleszins toe bereid, zegt projectleider Lex Borst. „Wij horen wel eens kritiek. We zouden op de verkeerde zaken letten. Maar we treffen regelmatig aan dat sluitingen op een schip niet of niet op de goede manier geborgd zijn. Dat is een potentieel risico. Uiteindelijk kan de verstaging, dus iets wat een mast of een zeil vasthoudt, los raken. Dat wil je niet.”

Als de masten worden gedemonteerd vreest Bijl **schade in de kajuit.** „Masten vastzetten voorkomt dat we gevaarlijke operaties krijgen.”

Bij de kritiek dat de inspectie af en toe „rigide” controleert, kan Borst zich ook wel iets voorstellen. „Wij werken met Europese normen voor de bruine vloot. We zien nu wel dat een aantal van deze normen misschien bijstelling behoeft. In de normen wordt bijvoorbeeld geen rekening gehouden met de windkracht, en met maatregelen zoals niet uitvaren boven een bepaalde windkracht. Dat zijn beperkingen die wij misschien ook binnenkort bij wijze van uitzondering bij een individueel schip gaan opleggen, voor die gevallen waarin de gebreken niet snel verholpen kunnen worden.”

Over de masten op de Amazone van Erica Bijl in de Rotterdamse haven wil de inspecteur zich niet inhoudelijk uitlaten. „Haar casus wordt bekeken door de vergunning verlenende afdeling. Ik weet daar de status niet van.” Erica Bijl hoopt natuurlijk vurig op een gewijzigd inzicht bij de inspecteurs, zodat haar stalen masten niet te hoeven worden verwijderd. „Dat kost ongeveer 12.000 euro, exclusief schade aan het interieur.”

Wel zal ze daarbij de nodige weerstand moeten overwinnen; onlangs namelijk liet ze de stalen masten vast lassen. Erica Bijl: „Men zegt nu dat ik de kluit heb belazerd. Dat is niet zo. Ik heb aangegeven dat mijn masten niet demontabel zijn, maar de inspectie blijft onvermurwbaar, zonder het schip zelf te hebben gezien. Het vastzetten van de masten voorkomt dat we gevaarlijke operaties moeten uitvoeren.” Ze snikt. „Het is wrang. Ik snap dat mensen bij de overheid proberen te voorkomen dat er ongelukken gebeuren. Maar het kan toch niet zo zijn dat ik eerst mijn schip moet slopen om dat te bewijzen?”

Lees ook
Er schort veel aan de veiligheid van het historische schip

projectleider van de inspectieLex Borst Wij werken met Europese normen voor de bruine vloot. We zien nu wel dat een aantal van deze normen misschien bijstelling behoeft

Hoe dan ook is de vraag hoe het mogelijk is dat ondanks de reguliere keuringen van de drie keuringsbureaus de Inspectie voor Leefomgeving en Transport bij haar aanvullende onderzoek nu ineens zo veel gebreken aantreft. Hebben de keuringsbureaus hun werk niet goed gedaan? Lex Borst: „Ik weet dat niet. Ik weet alleen wat wij aantreffen. Dit is een momentopname. Het doel van dit onderzoek is geweest de veiligheid in die bruine vloot te verhogen en het veiligheidsbewustzijn te verhogen. Die twee doelstellingen bereiken we met dit onderzoek absoluut. En mogelijk geeft dit onderzoek aanleiding het stelsel van controle en toezicht te herzien. Wat er bij die discussie uitkomt, durf ik niet te zeggen.”

Dat ‘powerwoman’ Achahbar als enige opstapte, verbaast Marokkaanse Nederlanders niets: ‘Racisme aankaarten is heel gevaarlijk’

admin
November 17, 2024
0

„Een vrouw van principes, tot hier en niet verder. Nog meer dan de meeste uber-chauffeurs haha.” Het is vorige week vrijdag, begin van de avond en in een Telegram-groep met meer dan 3.000 leden, onder wie veel Amsterdamse taxichauffeurs, wordt hoopvol de kabinetscrisis in Den Haag gevolgd.

„Maar betekent dit dat kabinet gaat vallen oella?”, wil Rachid weten.

„Racistische kabinet gaat vallen”, reageert SB stellig.

Niet te snel juichen, schrijft F-Amsterdam. „PVV is hier alleen blij mee. Nieuwe verkiezingen, hopen dat ze nog meer zetels krijgen en gaan dan regeren alleen met VVD en BBB, dan kunnen ze doen wat ze willen. Is dus nog afwachten of dit wel in ons voordeel valt.”

Over de veroorzaker van de crisis, staatssecretaris Nora Achahbar (Toeslagen, NSC), zijn ze het eens.

„Meer ballen dan de meeste mannen”, aldus Hassan.

„Powerwoman is dat”, zegt F-Amsterdam.

Een paar uur later is duidelijk dat de crisis is afgewend. Het kabinet kan door en Achahbar, het enige kabinetslid van Marokkaanse komaf, stapt op. Premier Dick Schoof spreekt de bezweringsformule uit dat er geen sprake „is en was” van racisme in het kabinet. Iets wat later ook de partijkopstukken doen, zoals NSC-fractievoorzitter Nicolien van Vroonhoven. Ook wijst ze naar de verklaring die Achahbar dan zelf heeft doen uitgaan. „Daarin schrijft zij ook niet over racisme.”

Maar vraag het aan Nederlanders met Marokkaanse roots en niemand twijfelt eraan dat er racistische dingen zijn gezegd. Waarom zou Achahbar daar over liegen? En waarom wil Schoof niet ingaan op wat er dan wél gezegd is in het kabinet?

Als iemand met een hoofddoek zich heel assertief opstelt, dan is dat toch snel bedreigend

Ibrahim Wijbenga
adviseur CNV

‘Wie praat, die gaat’

Dat degene die racisme aankaart het onderspit delft, verbaast hem niets, zegt Ibrahim Wijbenga, die een Marokkaanse achtergrond heeft. Hij is adviseur bij vakbond CNV, actief CDA-lid en voormalig jongerenwerker in Eindhoven en Amsterdam. „Wij weten al langer dat het zo gaat. Zoals ze in de criminele wereld zeggen: wie praat, die gaat.”

En dus schreef hij zaterdag op LinkedIn dat de koning Achahbar „op de meest eervolle wijze” ontslag had verleend . „Een schrale troost. Wat blijft is het pesten, latent racisme en uitsluiting. Wij wisten natuurlijk allemaal dat het bestond.” Hij wijst op de anonieme „brandbrieven” hierover bij het Rijk, gemeenten en politie. „Met Nora krijgen al die anonieme briefschrijvers een gezicht.”

Een treffend sluitstuk

Historicus Nadia Bouras, verbonden aan de Universiteit Leiden en gespecialiseerd in de geschiedenis van Marokkaanse migratie, was vrijdagavond spreker bij de tentoonstelling „Marokkaan in Mokum”. De mogelijke val van het kabinet kwam ook ter sprake. Bouras hoopte op „iets van integriteit” bij de rest van NSC. „Dit was zo’n mooi excuus voor de partij om weg te lopen uit deze regering.”

Maar toen ze naar huis reed, bleek dat het kabinet nog in het zadel zat. Een treffend sluitstuk van een zeer racistische week, dacht ze.

Waarna Bouras op zaterdag op X schreef: „Kort samengevat: Niemand is racist, er zijn geen racistische uitspraken gedaan, maar de enige Marokkaans-Nederlandse bewindspersoon stapt op na een week waarin het racisme in de Kamer tot ongekende hoogten reikte.”

Het is een bevestiging van wat we allang wisten, zegt Bouras. „Racisme aankaarten is heel gevaarlijk. En, wat onderzoeken ook hebben laten zien: het ontkennen van racisme is een kenmerk van racisme.”

Ze ziet parallellen met het ontslag van politiechef Fatima Aboulouafa, ook van Marokkaanse komaf. Die teamchef van de politie in Leiden werd in 2022 ontslagen, na een carrière van 25 jaar bij de politie, nadat ze publiekelijk had geklaagd over misstanden bij de politie. Behalve op Instagram had ze in oktober 2019 ook in NRC geklaagd over een groep „rotte appels” van zo’n vijftien agenten van het Haagse politiebureau Hoefkade die buitensporig veel geweld gebruiken tegen burgers. De agenten noemden zich in een appgroep volgens haar ‘Marokkanenverdelgers’.

De rechtbank oordeelde dat ze terecht was ontslagen vanwege een „onherstelbaar verstoorde arbeidsverhouding”, waarvoor ze volgens de rechter in hoge mate zelf verantwoordelijk was. Bouras: „Wie moest er weg? De klokkenluider. Dat is iets wat we altijd zien. Dat past bij institutioneel racisme.”

Nora Achahbar bij haar vertrek als staatssecretaris van Financiën.

Het is toch ironisch, zegt ze, dat het enige kabinetslid met een Marokkaanse achtergrond opstapt, in een week waarin wordt gezegd dat de integratie mislukt is? „Dit is wat wij migratieonderzoekers de integratieparadox noemen: hoe hoger je komt, hoe meer afwijzing en uitsluiting je tegemoet gaat.” Het toont volgens Bouras aan dat je het toonbeeld van integratie kan zijn, maar er uiteindelijk toch niet bij hoort. „Uiteindelijk moet je niet te moeilijk doen, geen lange tenen hebben, niet zeuren. Je hebt goeie Marokkanen en slechte. En als je heel erg je best doet, en bijna heilig bent, hoor je bij de goeie.”

Maar die tijd is voorbij, zegt Bouras. „Om mij heen hoor ik steeds vaker dat mensen met een migratieachtergrond helemaal niet zitten te wachten op goedkeuring.” Die mensen gaan gewoon door met werken, leven met de vrienden die divers zijn. „Die hoeven helemaal niet te bewijzen dat ze goed geïntegreerd zijn. Je hoeft me niet aardig te vinden. Blijf gewoon met je gore poten van mijn grondrechten af. Dat is het sentiment dat ik hoor.”

Is dat niet een gevaarlijk sentiment, dat de tweedeling vergroot? Dat denkt Bouras niet. Integendeel, zegt ze. „Ik zie het als teken van emancipatie van deze groepen. Die denken: kletsen jullie maar door in Den Haag. Ik werk elke dag hard, lever mijn bijdrage aan de samenleving. En als dit jullie rechtstaat is, met racistisch beleid, dan wijzen we die met plezier af. En ondertussen gaan we gewoon door.”

‘De geschiedenis herhaalt zich’

Zo iemand is de 23-jarige Nizar, die niet met zijn achternaam in de krant wil, maar telefonisch reageert op de ontwikkelingen van de afgelopen week. Hij volgde het nieuws en toen bleek dat staatssecretaris Achahbar opstapte, dacht hij: „Tja, krom, maar zo gaat dat.” En elke keer weer die discussie over integratie en Marokkanen. „De geschiedenis herhaalt zich.”

Zelf is hij de afgelopen jaren opgeklommen in de zorgsector, via het mbo en cursussen en nu mede-eigenaar van een bedrijfje dat zich richt op jeugdzorg. „Ik werk met jongeren met bijvoorbeeld trauma’s en hechtingsproblematiek.” Hoe zou hij moeten bewijzen dat hij goed geïntegreerd is? „Ik ben hier geboren, ik weet niet anders. Ik draai mee in de maatschappij, maak er het beste van en probeer iets te betekenen voor de jeugd die ik help, de volgende generatie.”

Na dreigingen kwam Sinterklaas niet in Hoogezand aan

admin
November 17, 2024
0

In een café in het Groningse Hoogezand draait een vluchteling uit Sierra Leone een sigaretje op een barkruk. „Ik wil Piet worden!”, schreeuwt hij door Zie ginds komt de stoomboot heen. Kroegbaas Josje (72) draait de verzamelplaat ‘sinterklaasliedjes 2021’ wat zachter. „Ik drink niet”, zegt Josje. „Maar mijn gasten zeggen dat ik maar eens een pilsje moet nemen.”

Want kijk nou.

Haar café, dat ook Josje heet, kijkt uit op de vaart waar zaterdag Sinterklaas zou aankomen. Maar op deze waterkoude middag is er geen enkel spoor van feestelijkheid. De vaart is leeg. Het sinterklaascomité heeft de intocht door Hoogezand en Sappemeer een paar dagen geleden afgezegd. Er zou een „dreiging” zijn, gericht op de vrijwilligers van het comité.

Volgens de verklaring van de organisatie ging de dreiging „over de uitvoering van zwarte piet, maar ook om die van roetveegpiet”. In een dezelfde avond nog ingelaste vergadering is afgelopen maandag besloten dat veiligheid niet kan worden gegarandeerd. „Wij vragen begrip voor ons besluit gezien wij willens en wetens geen inzet van Politie of ME willen op een, wat voor ons, kinderfeest had moeten worden.”

De sinterklaasmuziek staat aan in café Josje, waar de stamgasten teleurgesteld zijn dat de sinterklaasintocht dit jaar werd afgeblazen.

Het is donker in café Josje. De luifel zit naar beneden, de verlichting komt van knipperende kerstlampjes. Tussen de flessen sterke drank staat een monumentje. Een rouwkaart, ernaast een chocoladesinterklaas. „Dit was mijn beste vriend”, zegt Josje. „Ik noemde hem altijd zwarte piet.” Ze wil maar zeggen: ik discrimineer niet.

Ze wijst naar de vluchteling uit Sierra Leone, die naar buiten is gegaan om te roken. „Die jongen is kindsoldaat geweest. Hij heeft mensen moeten vermoorden. Daar heb ik met hem over gesproken. Hij heeft het beter, nu hij is gevlucht. Hier is hij welkom.”

Er zijn nog drie andere bezoekers in café Josje. Stamgasten, ze staan aan de bar. Jack (58), een schilder, bestelt nog maar een Berenburg-cola. Hij weet nog hoe hij vroeger met een broertje aan de ene hand en zijn moeder aan de andere naar de vaart liep om naar de intocht te kijken. „Ik weet zelfs nog hoe zenuwachtig ik was.”

Sommige inwoners van Hoogezand vinden dat hun feest verpest is door mensen van buiten. Maar de zwartenpietendiscussie in het grootste dorp van de gemeente Midden-Groningen is ingewikkelder dan dat.

„Blijkbaar was het er één van de gemeente”, zegt Jack als hij de veroorzaker probeert aan te wijzen. Hij weet alleen even niet wie.

Statements en protesten

In 2020 – het jaar waarin Rutte zei dat hij anders was gaan denken over Zwarte Piet – kwam het gemeentebestuur van Midden-Groningen met een statement. Het wilde af van de traditionele zwarte piet, maar een „vruchtbaar gesprek” met de lokale organisaties was niet mogelijk gebleken. Als de organisatoren van de intocht toch aan zwarte piet zouden vasthouden, zo besloot het college, zouden de burgemeester en wethouders de sint niet meer welkom heten. De inmiddels vertrokken burgemeester Adriaan Hoogendoorn zei dat het college het „nodig vond om kleur te bekennen”.

Maar niet iedereen vond het aan de lokale politiek om zich over zo’n kwestie uit te spreken. Twee jaar later, in 2022 bezocht een wethouder alsnog een intocht met zwarte pieten. Het leidde tot vragen in de raad – waren de afspraken nog wel geldig? De betreffende wethouder zegt tegen NRC de kwestie „niet meer te willen opdiepen”.

Misschien doelt stamgast Jack, als hij het over de veroorzaker heeft, op Roshano Dewnarain, een jonge twintiger uit Hoogezand en fractievoorzitter van GroenLinks in de gemeente Midden-Groningen. Dewnarain vindt dat „elk kind racisme-vrij sinterklaas moet kunnen vieren”, zegt hij aan de telefoon. „Ik vind het dan ook vooral jammer voor de kinderen.” Hij stelde jaren geleden al vragen over „wat het college van de racistische karikatuur zwarte piet” vindt. Daarop volgden ook bedreigingen aan zijn adres, zegt hij. „De gemeente heeft nooit beperkingen gesteld aan wat wel of niet kan. Het college heeft alleen voor zichzelf een bottom line vastgesteld.”

Daarmee was het niet voorbij. In 2023 verstoorden activisten van Kick Out Zwarte Piet de gemeenteraadsvergadering, en demonstreerden ze bij een intocht in Slochteren, dat ook in Midden-Groningen ligt.

Ook dit jaar was de sfeer rondom de intocht afgelopen weken „grimmig”, zegt Dewnarain. „Het is gevaarlijk van het sinterklaascomité om te zeggen dat er bedreigingen zijn geweest, zonder te zeggen waar ze vandaan komen.” De voorzitter van het comité zei eerder dat hij dat niet zegt omdat hij „geen olie op het vuur” wil gooien.

Zelfs de burgemeester van Midden-Groningen, Erica van Lente, heeft de tekst niet gezien, liet ze RTV Midden-Nederland weten. „Wat ik had gedaan als ik die onder ogen had gekregen was: die delen met de politie. Dan had ik gevraagd: waar leidt dit toe?”

Waar leidt het toe? Josje weet het wel. „Alles gaat weg, alles van vroeger!” De stamgasten fluisteren dat Josje de lampen niet meer aanzet om de kosten zo laag mogelijk te houden. Josje zegt op haar beurt dat haar klanten het moeilijk hebben, dat ze ze soms iets toestopt. Maar dat ze, Josje komt uit Slovenië, zelf geen geld heeft om haar honderdjarige moeder daar te bezoeken.

Zijn Josje en haar gasten de achterblijvers? Op het plein voor het café blijft het deze middag stil, er zijn amper kinderen te bekennen. Misschien zijn ze naar een van de vele sint-intochten verderop.

‘Ik vind dat Femke Halsema het verdomd goed doet’

admin
November 15, 2024
0

Vrijdagochtend, een week geleden, zette Job Cohen thuis de radio aan bij het wakker worden. Zo hoorde hij dat Israëlische supporters waren aangevallen door Amsterdamse jongens. Dat de Israëlische regering van plan was vliegtuigen te sturen om die supporters te repatriëren. En toen had Wilders al op X geschreven dat het om een ‘Jodenjacht’ en een ‘pogrom’ ging. „Hij had meteen de toon gezet. Alles stond in die sleutel.”

Als burgemeester van Amsterdam (2001-2010) kreeg Cohen in 2004 te maken met een eruptie van spanning toen een geradicaliseerde moslim Theo van Gogh doodde. Moest hij daaraan terugdenken toen hij het nieuws vrijdag hoorde? „Nee, eigenlijk niet zo.” Alleen al het vrijwel ontbreken van sociale media, zegt hij. „Toen ik aantrad als burgemeester, vertelde ik dat ik een e-mailaccount had, [email protected], en dat de Amsterdammers mij daarop konden bereiken. Dat was destijds reuze progressief.”

Cohen roert in zijn koffie in een bistro in zijn woonplaats Maarssen. Hij is nog net zo bedachtzaam als toen hij burgemeester was. Hij waarschuwt dat hij zich alles niet meer zo scherp kan herinneren. „Ik heb vorig jaar een bypass-operatie ondergaan, en dat heeft mijn geheugen geen goed gedaan.”

Zijn er nog mensen in bestuurlijk of politiek Nederland die u belt op zo’n moment?

„Nee, ik ben er al te lang uit. Ik heb ook voor mezelf besloten om de huidige burgemeester Femke Halsema op geen enkele manier in de wielen te rijden. Alleen als ik op een gegeven moment zie dat ze het goed doet, dan stuur ik een appje en zeg ik: ‘goed gedaan’.”

Is dat appje gestuurd deze week?

„Jazeker. Ik was heel tevreden. Ze gaf de indruk dat ze er samen met de driehoek bovenop zat. Ik vind dat ze het verdomd goed doet.”

Na de moord op Van Gogh heeft koningin Beatrix…

„Mij opgebeld.”

U heeft helemaal geen slecht geheugen!

„Dit zijn dingen die je niet vergeet. Ze vroeg: kan ik iets voor u betekenen?”

En toen heeft u voorgesteld dat ze naar een islamitisch jongerencentrum zou gaan.

„Het was belangrijk dat de koningin na zo’n heftige gebeurtenis tegen de islamitische gemeenschap zou zeggen: jullie zijn het niet die Van Gogh hebben vermoord, hij is het, de dader. En dat is precies hetzelfde wat op dit ogenblik speelt. Diegenen die het doen, moet je aanpakken. Maar maak er niet iets algemeens van.”

Of een integratieprobleem helemaal onjuist is? Nee, niet helemaal. Er gaan altijd een paar generaties overheen voordat mensen zich onderdeel van de samenleving voelen

Job Cohen
oud-burgemeester Amsterdam

En dan maakt premier Schoof maandag op zijn persconferentie er iets algemeens van: dit is een integratieprobleem. Is dat helemaal onjuist?

„Nee, niet helemaal. Er gaan altijd een paar generaties overheen voordat mensen zich onderdeel van de samenleving voelen. Tegelijkertijd, als je veel van die mensen spreekt, die vinden het heerlijk hier in Nederland. Een integratieprobleem? Ik vind het moeilijk om dat te beoordelen.”

Stel dat u nu burgemeester was geweest. Waar was u het eerst naartoe gegaan? Naar een synagoge of naar de moskee?

„Ik denk naar een synagoge. Maar ik zou onmiddellijk daarna naar een moskee zijn gegaan. In het begin hadden we niet in de gaten wat een vreselijk tuig er onder die Maccabi-jongens zat. De nadruk lag op het feit dat Amsterdamse taxichauffeurs Joden achterna gingen.”

Wat ze ook hebben gedaan.

„Maar wat mede een reactie was op wat die Maccabi-jongens hadden gedaan. Dat hebben we pas later ontdekt. Maar dat evenwicht was er in het begin helemaal niet.”

Burgemeester Halsema legde in haar persconferentie vrijdag ook de nadruk op het opjagen: ‘Ik begrijp heel goed dat dit de herinnering aan pogroms terugbrengt’

„Later in de gemeenteraad heeft ze die uitspraak wat meer ingekaderd. Dan zie je dat woorden ertoe doen. Door dat ‘Jodenjacht’ en ‘pogrom’, denk je, jezus wat is hier aan de hand? Daardoor is de omvang van het probleem ook groter geworden.”

Echt waar?

„Het zou kunnen. Je ziet hoeveel Joodse bewoners in Amsterdam zich nu echt bang voelen. Nee, ik zou het woord ‘pogrom’ niet hebben gebruikt.”

U is verweten dat u altijd maar de dialoog bleef zoeken…

„Theedrinken. Ja. En ik huldig nog steeds hetzelfde standpunt als toen: theedrinken, de boel bij elkaar houden. En repressie als dat nodig is.

„Al voor de moord op Van Gogh had ik een keer een Joods-Marokkaans overleg georganiseerd. Dat was nadat rond 4 mei een aantal Marokkaans-Amsterdamse jongens met kransen voor de Dodenherdenking hadden gevoetbald. Dat was voor mij reden om te zeggen, ik ga om de tafel met moslimorganisaties. Zo deden we het na de moord op Van Gogh ook. Toen hebben we een ‘draaiboek vrede’ ingesteld: aan stadsdeelbestuurders gevraagd om goed te kijken en te luisteren wat er speelde en spanningen te dempen. Praten met islamitische organisaties.”

Heeft het gewerkt?

„Ja, maar niet definitief.”

En zou het recept van vrede sluiten nu nog werken?

„Het leidt niet tot vrede. Maar ik zie geen andere manier om mensen bij elkaar te brengen. Een van de sterkste vragen die tot twee keer toe aan Wilders gesteld werden in het debat, kwam van SP-leider Jimmy Dijk. ‘Zou u ook in gesprek gaan met die groep waar u zo tegen bent? En twee keer was het antwoord van Wilders: nee. Dat laat precies zien wat ik daar zo tegen heb. Het kan me niet verrekken, denkt Wilders, ik sta alleen voor de mensen die het met mij eens zijn, de rest kan oprotten. Geen gesprek. Dat vind ik onbegrijpelijk. Ga in godsnaam met elkaar praten. Ik denk aan Itay Garmy en Sheher Khan, een Joods en een islamitisch raadslid uit Amsterdam. Ze zijn na de aanval van Hamas op 7 oktober demonstratief met elkaar gaan praten. Zijn ze het eens? Nee. Maar ze praten met elkaar.”

De tijd van dialoog is voorbij – dat zegt niet alleen Wilders, dat zegt ook de leider van de VVD. Dat linkse politici nog tot een dialoog oproepen, betekent dat ze wegkijken van het echte probleem.

„Daders van dit soort geweld moet je aanpakken.”

Wilders en Yesilgöz zeggen: je moet de voedingsbodem bekijken. Leerkrachten die niet meer over de Holocaust durven praten, omdat islamitische leerlingen dan boos worden.

„Dat is ongetwijfeld zo. Leraren die daar moeite mee hebben, moet je helpen. Ik ga via de organisatie Na de oorlog langs bij scholen om het persoonlijke verhaal te vertellen over wat mijn familie in de oorlog heeft meegemaakt. Ongelooflijk nuttig.”

En u ontmoet geen agressie?

„Tot nu toe niet. Ik moet er bij zeggen, ik heb alleen havo- en vwo-scholen gedaan. De leerlingen waren muisstil en zo te zien onder de indruk. Een keer kwamen een paar meisjes op me af en vroegen wat ik van Palestina vond? Ik zei dat ik begrip heb voor de onmacht en boosheid van de Palestijnen. Maar goed, dit was vóór 7 oktober.

Het kan me niet verrekken, denkt Wilders, ik sta alleen voor de mensen die het met mij eens zijn, de rest kan oprotten. Geen gesprek. Dat vind ik onbegrijpelijk

Job Cohen
oud-burgemeester Amsterdam

„De vlam is in het kruitvat gegaan op 7 oktober. Het begint al veel langer geleden, in 1948 bij de Nakba, toen Palestijnen werden verdreven om plaats te maken voor de Joden. Maar ik snap natuurlijk óók dat Israël is ontstaan, en daar ben ik blij om. Het heeft wel een enorm litteken gemaakt bij de Palestijnen. Dat is ook een gevolg van het feit dat ook het Palestijnse gezag niet heeft meegewerkt aan het vinden van een definitieve oplossing.

„Wat vervolgens op 7 oktober gebeurt, is verschrikkelijk. Hoe Israël daarop reageert is ook weer verschrikkelijk. Het conflict duikt dan op in Amsterdam bij een voetbalwedstrijd. Dan zie je dus dat het een wereldconflict is. Wat hier in Amsterdam is gebeurd, is daar een direct gevolg van. Als 7 oktober niet was geweest, dan had Maccabi hier gespeeld en was er niks gebeurd.”

„Alle reden om te zeggen – vergelijkbaar met de moord op Van Gogh, maar op een andere manier – we gaan naast de repressie ook aan de gang met het draaiboek vrede.”

Henri Bontenbal van het CDA zei in het Kamerdebat: het is onacceptabel dat je in Amsterdam wel rustig met een hoofddoek over straat kunt, maar niet met een keppeltje.

„Dat hoor ik ook. En dat moeten we aanpakken, natuurlijk. Ik zou als burgemeester de politie instrueren om mensen aan te pakken die Joden met een keppeltje lastigvallen. Een norm stellen. Maar daarnaast moet je in gesprek gaan. Je moet dit soort problemen op twee manieren aanpakken, niet op één manier. Preventief én repressief.”

De oppositie had het lastig in het Kamerdebat.

„Wilders is de anderen tot nu toe de baas. Ook in mijn tijd als PvdA-leider kon ik niet tegen hem op. En nu gaat hij een bezoek brengen aan de Westelijke Jordaanoever. Ik ben benieuwd hoe de NSC daarop reageert.”

Later op dezelfde vrijdag, na dit gesprek, stapte één NSC-bestuurder uit het kabinet, staatssecretaris Nora Achahbar, naar verluidt uit onvrede over uitingen van collega-bewindslieden over moslims.

De andere partijen in de coalitie lijken te denken dat een groot deel van het probleem ligt in de onverdraagzaamheid van moslims.

„Ik weet het niet, ik durf daar geen antwoord op te geven. Het omgekeerde kan ook waar zijn, dat in die gemeenschap helemaal niet op zo’n manier wordt gedacht. Zij leven hun eigen leven, doen dat met een godsdienst die we hier niet kenden, waar enige afstand toe is. Maar om die dingen te combineren, ik durf daar echt geen antwoord op te geven.”

De rechtse partijen in de regering wijzen onbekommerd naar de moslimgemeenschap. Hun redenering is: elke goede remedie begint met een heldere diagnose.

„Zeker. Maar wanneer weet je dat je een heldere diagnose hebt?”

Is het niet ironisch dat radicaal- rechts, vroeger de erkende bron van antisemitisme…

„Nu Israël en de Joden omarmen? Ja, dat is het. Ik zag een tv-programma waarin al die vriendjes van Wilders uit andere landen werden getoond: de Hongaarse premier Orbán, die de Joodse activistische miljardair George Soros verdacht maakt. Al dat soort mensen met wie Wilders op de foto gaat, zijn gepatenteerde antisemieten.”

Hardnekkig, hè, discriminatie.

„Meneer, het gaat nooit over.”

Related Posts