In ‘The Studio’ is Hollywood geen droomfabriek, maar een abattoir waar dromen worden geslacht

Hollywood dat de draak steekt met Hollywood: het levert hits en zeperds op. Recentelijk vooral zeperds: denk aan actiekomedie The Fall Guy, een ode aan de stuntman met Ryan Gosling die niemand echt interesseerde. Of aan Babylon, een uitzinnige, maar jammerlijk geflopte satire op Hollywood in de jaren twintig en dertig van de vorige eeuw. Of serie The Franchise op HBO Max, over het maken van een superheldenfilm.

The Franchise nam iets op de hak dat op zichzelf al ridicuul is: superhelden in spandex. De hectische, cynische en fatalistische toon reflecteert mogelijk Hollywoods huidige gemoedstoestand: een verweerd, panikerend filmbastion onder druk van streaming, staking, bosbrand, AI, Trump en afstervende verdienmodellen.

Ook in Apple’s serie The Studio is Hollywood geen droomfabriek, eerder een abattoir waar dromen worden geslacht en uitgebeend. Ook hier wint geld altijd van goede smaak. Toch is het gezien de eerste vijf afleveringen – woensdag zet Apple TV+ er weer twee online – balsem op de gekwelde ziel van de filmindustrie.

Seth Rogen blijkt eens te meer **een kanjer in ‘cringe**‘.

In tranen

Acteur-schrijver-producer Seth Rogen vertelt dat een filmbons hem in tranen belde omdat hij zichzelf, geheel ten onrechte, zag als inspiratie voor de hoofdpersoon van ‘The Studio’: studiobaas Matt Remick. Rogen doseert azijn en suiker slim in deze geestige, bij flarden hilarische serie over een grote filmstudio in Los Angeles. ‘Executives’ of ‘suits’ met wier opportunisme, inhaligheid en wansmaak Hollywoodkomedies doorgaans de draak steken, zijn in The Studio eerder beklagenswaardig en eenzaam in hun kolossale villa’s met zwembad.

Remick krijgt in de serie de leiding over de in een kitscherige Azteken-tempel gehuisveste studio Continental als haaibaai Patty Leigh (Catherine O’ Hara) na een serie filmfiasco’s het veld ruimt – van haar is hij nog lang niet af. Rogen, zelf al ruim twintig jaar op de top van Hollywoods apenrots, speelt Remick als een liefhebber die hoogstaande films ambieert en ‘auteur-vriendelijk’ wil zijn. Het is hem alleen niet gegund. „Ik ging hier ooit aan de slag omdat ik van films hou, nu is het mijn taak ze te ruïneren”, zucht hij op zeker moment – Rogen hoorde dat ooit zelf van de huidige baas van 20th Century toen die hem dwong met het oog op de leeftijdskeuring de pittigste grappen uit een scenario te verwijderen.

Studiobaas Remick is een ‘pleaser’ die oprecht treurt over de rotzooi die hij maakt, waardeloos is in slechtnieuwsgesprekken en zijn paniek dempt met zelfbedrog. Hij waant zich een ‘mensenmens’ en vergeet steeds dat ze niet hem willen, maar iets ván hem willen. Algemeen directeur Griffin Mill (Bryan Cranston) waardeert de enthousiaste filmkneus Remick vermoedelijk vooral om zijn buigzame ruggengraat, maar ondervraagt hem bij de sollicitatie argwanend: klopt het gerucht dat hij ‘arty-farty’ is en kunstfilms wil maken?

Welnee, natuurlijk niet! Matt Remick moet zijn neus voor ‘the bottom line’ (lees: winst) bewijzen door een blockbusterfilm rond frisdrankmerk Kool-Aid te verzinnen, liefst een hitfilm van het kaliber Barbie. Even droomt Remick kunst en commercie te verenigen als zijn idool Martin Scorsese met een project van 250 miljoen dollar komt over Jonestown, waar sekteleider Jim Jones in 1978 ruim negenhonderd volgelingen dwong vergif te drinken. De sarcastische term ‘drinking the Kool-Aid’ verwijst naar die gruwel: Remick besluit Scorsese’s film te realiseren onder de titel Kool-Aid. Een weinig plausibel plot, maar The Studio komt ermee weg omdat de rest zo hilarisch is: Remick camoufleert zijn blunder als een machiavellistisch manoeuvre, reduceert daarmee Scorsese tot een jammerend hoopje ellende en verzekert zich zo van de diepe minachting van de ‘creatieven’ en filmsterren naar wier goedkeuring hij hengelt: Charlize Theron, Steve Buscemi.

Ook in ‘The Studio’ **wint geld altijd van goede smaak**.

Cameo’s

Qua gastoptredens en cameo’s van sterren kan The Studio zich meten met Ricky Gervais’ legendarische serie Extras. De gasten hebben altijd een functie; zo is er een aflevering waarin Remick met hulp van acteur Anthony Mackie regisseur Ron Howard moet overhalen een afschuwelijke en ellenlange scène uit een film te knippen die verder perfect is. Voor Howard blijkt die scène evenwel zeer persoonlijk te zijn. En Howard is een enorme ploert, ondanks zijn reputatie van ‘aardigste man van Hollywood’. Wie vertelt hem dat de scène niet deugt?

The Studio toont Hollywood als plek waar gedrag intens berekenend is en relaties extreem persoonlijk zijn; alles ligt zo delicaat dat communicatie onmogelijk indirect is. Uiteraard put The Studio humor uit de hypocriete cultuur van pluimstrijken en de onstilbare honger naar bevestiging, schouderklopjes en prijzen. Gefleem dat met alle stress en fragiele ego’s zomaar omslaat in lachwekkend gekrijs en gescheld.

Neem aflevering ‘The Oner’, waar het kersverse studiohoofd Matt Remick er beslist bij wil zijn als regisseur Sarah Polley rond zonsondergang in ‘magisch licht’ een ingewikkelde ‘long take’ opneemt. Niemand wil de baas op de set, maar niemand durft nee te zeggen terwijl iedereen weet dat Remick enorm in de weg gaat lopen – al verrast de schaal van de verwoestingen die hij aanricht alsnog. Na zo’n catastrofe rijdt de studiobaas dan in zijn vintage cabrio snel weg met zijn sidekick, feestbeest en veelsnuiver Sal Saperstein (Ike Barinholtz). ‘In denial’: dat had erger gekund toch?

Seth Rogen blijkt eens te meer een kanjer in ‘cringe’ die zich graag in gênante situaties manoeuvreert en dan onze sympathie wint door dapper voort te ploeteren. The Studio is een spitse en grappige show met een scherp oog voor slapstick: een ongelukkig geworpen sandwich kan zomaar een filmset verwoesten. Venijnig wordt het niet: onder het groteske en verwende gedrag en de pathetische intriges schemeren altijd kwetsbare ego’s door.

Door zo geestig en overtuigend aan te tonen dat het huidige Hollywood niet in staat is iets van blijvende waarde te produceren, bewijst zedenschets The Studio tegelijk het tegendeel. Apple TV+ zet zijn ‘winning streak’ met deze serie voort. Met films wil het nog steeds niet zo lukken, qua series staat het op nummer één.

Seth Rogen: kindman in de overgang

Seth Rogen (42) werd rond zijn 25ste een ‘player’ in Hollywood en is dat sindsdien gebleven. Hij acteert – de teller staat op 127 rollen – produceert speelfims en series, schrijft scenario’s en bezielt met zijn schorre bariton soms personages in animatiefilms. Het mollige dat hem als komiek een koddig circusbeer-cachet gaf is weg. Hij is niet langer die harige kindman, vaak stoned, vol dwaze plannen, het T-shirt vol vetvlekken. Seth Rogen draagt nu scherp gesneden pakken, al blijven die als studiobaas Matt Remick in The Studio niet altijd schoon – daarvoor staat zijn enthousiasme, onhandigheid en gebrek aan zelfinzicht borg. Bij Seth Rogen eindigt het vaak in slapstick.

Hij werd in het Canadese Vancouver geboren als zoon van een Amerikaanse vader en Canadese moeder die hij omschrijft als ‘radicale Joodse socialisten’ : ze ontmoeten elkaar op een kibboets. Als jonge tiener stond hij al op de planken als standup-komiek in het zionistische zomerkamp van Habonim Dror. Met klasgenoot Evan Goldberg – tot de dag van vandaag zijn creatieve partner – werkte hij aan filmscripts als Superbad. Nog voor zijn diploma haalde Judd Apatow Rogen naar Los Angeles voor een rol in zijn serie Freaks and Geeks die in 1999 slechts één seizoen was gegund, maar een cultfenomeen werd.

In Hollywood was hij begin 21ste eeuw deel van de entourage van de toenmalige ‘King of Comedy’ Apatow; je trof hem in bijrolletjes en achter de schermen in ‘writers rooms’ van onder andere Sacha Baron Cohens Da Ali G Show. Rogens eigen humor was minder vilein en confronterend, zo bleek in 2007 bij zijn grote doorbraak als schrijver-producer van Superbad. In deze autobiografische geïnspireerde jeugdkomedie – de helden heten Seth en Evan – hopen twee wanhopige scholieren indruk te maken op meisjes door drank voor een feest te kopen. Seth Rogen zelf speelde een wat infantiele agent die indruk wil maken op de scholieren.

Superbad lanceerde een lichting jong talent: actrice Emma Stone, Jonah Hill als passief-agressief en oversekst moederskindje, Michael Cera als onzekere nerd, Christopher Mintz-Plasse als overmoedige nerd. Maar Seth Rogen was de man van het moment: hij was in 2007 ook ‘leading man’ in hitfilm Knocked Up, waarin hij als slonzige stoner een strakgetrokken carrièrevrouw zwanger weet te maken. Met zijn hikkende lach groeide Rogen uit tot belichaming van de toen populaire kindman in stoner-, buddy- en romantische komedies. Een lobbes en sloddervos, groezelig en niet onintelligent, maar ook onzeker en onpraktisch. In romkoms was het Rogens taak vreugdeloos ambitieuze, liefst blonde dames met zijn zweterige charme los te masseren: zij maakten hem in ruil wat volwassen en presentabel. In 2019 deed Rogen dat trucje voor het laatst in Long Shot, waar hij als klunzige journalist in afritsbroek aankomend president Charlize Theron het hoofd op hol brengt. Als veertiger lijkt Rogen het type ontgroeid, de kindman is nu bovendien een wat seksistisch reclamecliché: mannen die altijd jochies blijven terwijl vrouwen zich braaf, saai en verantwoord gedragen.

Seth Rogen werkte in de jaren tien vaak samen met acteur James Franco, met wie hij een Don Quichot- Sancho Panza-duo vormde: Franco een leeghoofdige mooiboy, Rogen een zorgelijke kluns. In 2014 vond die samenwerking een curieus hoogtepunt in The Interview, een komedie waar de CIA wil dat het duo – dan gastheer en producer van een louche tabloidshow – met een giftige handdruk de Noord-Koreaanse dictator Kim Jong-Un vermoordt na een tv-interview. Noord-Korea was zo razend over The Interview dat het de mailserver van studio Sony hackte en alle roddelmail van studiohoofd Amy Pascal op straat gooide. Ze moest vertrekken.

Zal Rogen die bizarre episode nog in The Studio verwerken? Wie weet; met James Franco liep het spaak nadat die tijdens #MeToo in opspraak raakte wegens seksueel wangedrag. Sindsdien neemt Rogen de telefoon niet meer op, klaagde Franco recent.

Sinds 1998 is het mogelijk om kinderen de achternaam van hun moeder te geven in plaats van die van hun vader. Sinds vorig jaar is het ook mogelijk beide namen te geven. Eindelijk! Heel soms zie je nu weleens dat een man ook de naam van zijn vrouw aanneemt. Toch zal dit alles de patriarchale geschiedenis van de achternaam niet veranderen. En patriarchaal is die, al eeuwen, altijd, allereerst door de grote hoeveelheid patroniemen die achternamen zijn geworden, van Jansen, de zoon van Jan, tot Benali, de zoon van Ali. Daar vallen de paar Wijfjes, Vrouwtjes en Marissen (van Maria) bij in het niet. Alleen op de Antillen zijn kinderen doorgaans niet naar hun vader maar naar hun moeder vernoemd. Op Curaçao kregen mensen in 1863 achternamen als Martina, Cicilia en Angela. En Jantje, een meisjesnaam.

Veel mensen zijn vernoemd naar beroepen; in de top van meest voorkomende achternamen in Nederland staan behalve Jansen en Peters ook namen als Bakker, Visser, Smit en De Boer. Maar Baker zul je vooral uit het Engels tegenkomen, als het ook bakker betekent en niet baker, kraamverzorgster, een beroep dat door vrouwen werd uitgeoefend. Ook vroedvrouwen, wasvrouwen, juffrouwen, huisvrouwen hebben het niet tot achternaam geschopt.

Wasmannen en Huismannen zijn er wel, al is dat laatste woord een ouderwets geworden naam voor vrije boeren. Van Aasman tot Zwaardman, bij de familienamen is de man De Heer of De Man. Of ’t Mannetje, een achternaam die een onverwachte verklaring heeft. Waarschijnlijk woonde de eerste drager van deze naam in een huis met een uithangbord of gevelsteen waarop ’t mannetje in de maan was afgebeeld. Veel mensen hebben nu nog zo’n huisnaam of een andere adresnaam. Ze zijn niet vernoemd naar een mens maar naar een plek, gegeven in de tijd dat huisnummers nog niet bestonden. Ze heten dus eigenlijk Langestraat 10 of Herengracht 72. „In de vijftiende en zestiende eeuw was het [in Amsterdam] gebruikelijk om iedereen, ’t zij aanzienlijk of gering’, aan te duiden met het uithangteken van zijn huis achter zijn naam ‘zelfs in officiële stukken’”, meldt de Nederlandse Familienamenbank van het Centraal Bureau Genealogie, of CBG, waar alle circa 320.000 in Nederland voorkomende achternamen in op te zoeken zijn. Op een lijst uit het boek De Vroedschap van Amsterdam met namen van huizen uit de zeventiende en achttiende eeuw vind ik in de Amsterdamse Kalverstraat: de Beer, de Bors, Bourgonje, Brederode, de blauwe Bijl, de rode Engel, Gent, de blauwe Gravenhoed, de blauwe Hand, de vier Haringen, de witte Hen, ’t Hof van Holland, ’t blauwe Hondje, de groene Kaas, ’t witte Kalf, de Kalverendans, de drie Koningen, de Krokodil, de drie Kronen, de Landmeter, de zwarte Leeuw, de Oliekan, ’t groene Papagaaitje, ’t Paradijs, de gulden Poort, de Gelderse Rijder, ’t blauwe Schaap, de twee Spiegels, de Testoen, de witte Vos en de gulden Vijzel. En voorwaar: op vier na zijn deze huisnamen in een of andere vorm of spelling (Paard, Paert, Peerd) inderdaad achternamen geworden, zelfs de kleuren. Een nog langere lijst huisnamen uit het Jaarboek Amstelodamum 1905 bevestigt dit beeld. Je hoefde dus niet uit Gent te komen om Gent te heten; geen herder te zijn om Schaap te heten; niet ijdel te zijn om Spiegel te heten.

Alleen Gravenhoed, Kalverendans, Krokodil en Testoen uit de Kalverstraat-lijst ontbreken. Wie of wat is een testoen? Zo zijn er ook familienamen die hun betekenis niet zo makkelijk meer prijs geven. Wie weet dat een mulder een molenaar is? En Vermeulen van de molen betekent? Een Snijder is een kleermaker en een Springer een acrobaat. Sinds in 1811 de achternamen werden vastgelegd bij de nieuwe burgerlijke stand, en in 1863 alle tot slaafgemaakten ook een familienaam kregen, is er nauwelijks een nieuwe naam bijgekomen. Er zijn veel kapiteins en schippers, maar geen piloten, laat staan stewardessen. Er zijn een paar families Fabriek en Kantoor maar de fam. Chauffeur of Programmeur kom je niet tegen. Gestold verleden.

In tranen

Cameo’s

Related Posts

Waarom we wel Bakker heten maar niet Baker; de achtergrond van achternamen

Column | Legerleiding

Opinie | TikTok-nummer