In Stompetoren strijdt Marja Brouwers tegen het gekwek

Posted on December 31, 2024 by admin

Er zijn nogal wat beheerders die hun straatbibliotheken met Oudjaar binnenshuis laten schuilen voor vuurwerk en vernielzucht, maar in Stompetoren staat de boeken nog stevig samen achter hun deurtje. (Inderdaad heeft de kerk van Stompetoren, een kwartiertje meewindfietsen ten oosten van Alkmaar, een toren zonder spits.)

De kast is goed gevuld: Nobelprijswinnaar Orhan Pamuk, de legendarische Françoise Sagan, drie Bibi Dumon Takken. En Casino, de roman waarmee Marja Brouwers alweer twintig jaar geleden de Nederlandse kritiek (of althans een deel daarvan) tot diep ontzag stuwde. Dat is niet moeilijk te begrijpen, alleen al op basis van de beginzin: „Tot de dag waarop hij Philip van Heemskerk ontmoette had zich in het leven van Rink de Vilder nog nooit iets voorgedaan waarbij zijn persoonlijke kwaliteiten ongestraft tot hun recht konden komen.” Heel goed, dat ‘ongestraft’.

Als kind was Rink een ettertje, als student kwam hij tot weinig en dankzij een oom kreeg hij een baantje als filmrecensent. Een recensent, je kunt ervan uitgaan dat een schrijver daar niets aardigs mee bedoelt. Zijn werk brengt Rink naar het filmfestival in Cannes, we schrijven 1992, alwaar zijn meest onderscheidende belevenis bestaat uit een langdurige vrijpartij met een jonge Duitse waarbij hij zich er zich in hoge mate aan stoort dat zij op de verkeerde momenten haar billen naar achteren steekt.

De volgende dag brengt een botsing het leven van Rink in een stroomversnelling. Hij klapt in Monte Carlo achterop een Jaguar, die het bezit blijkt van de Philip van Heemskerk uit de eerste zin. Het blijkt een charismatische proleet annex solozeiler annex huiskamerfilosoof die uiteindelijk net wat dieper in de louche zaakjes zit dan prettig is. Rink valt voor Moura, de vriendin van Van Heemskerk. Van Heemskerk gedoogt de verhouding, zij het dat hij geregeld duidelijk maakt dat hij Moura nog altijd als zijn bezit beschouwt. Rink is het aanhangsel, de parasiet zo u wilt – zoals een recensent parasiteert op het kunstwerk waar hij over schrijft.

Intussen gaat de belangstelling van Brouwers niet zozeer uit naar de platte glamour aan de Middellandse Zee (al neemt die verhaallijn gestaag in spanning toe), maar naar wat zij aan gedachten over de wereld in haar vertelling kan verwerken. Het leidt tot polemische hoogtepunten. Die laten geen spaan heel van de culturele revolutie van de jaren zestig en zeventig, alsof Brouwers vijfentwintig jaar na dato nog hoogstpersoonlijk de hippies van het Spui („al die opstandig rond een Amsterdams beeldje dansende jongeren”) wilde jagen. Met lekker gemene zinnen: „Ze dachten niet na. Ze hadden gedachteloos verondersteld dat hun jeugd een eigenschap was, in plaats van een voorbijgaand gebrek aan verdienste.”

Met evenveel plezier neemt ze haar vakgenoten te grazen. Allemaal ‘quasi-Prousts’ die zich overgaven aan een zoektocht door hun innerlijk in plaats van dat ze de wereld probeerden te begrijpen. „Het resultaat was een gekwek van jewelste.” En: „Onvermijdelijk deden de Prousts vaak een deur open en achter zich deden ze die weer dicht.”

Intussen toont Brouwers hoe je uit het allerhuiselijkste iets denkwaardigs kunt peuren. Neem een lekkage waar Rink zich geen raad mee weet, waarna een en ander uitloopt op de vraag welke grootheid uit de filosofiegeschiedenis de betere loodgieter is: Kant of Hume. Dat zijn de betere vragen. Antwoord op pagina 204.

Wilt u het besproken exemplaar van Casino hebben? Mail dan naar [email protected]; het boek wordt onder inzenders verloot, de winnaar krijgt bericht.

Tien doden en meer dan 10.000 verwoeste huizen bij aanhoudende branden in Los Angeles

admin
January 10, 2025
0

Het aantal doden door de aanhoudende branden in de Amerikaanse stad Los Angeles is opgelopen tot tien. Dat meldt de lijkschouwer van de stad vrijdagochtend, donderdagavond lokale tijd. De twee grootste van de vijf branden die in de stad woeden hebben deze week meer dan 10.000 huizen en gebouwen verwoest, schrijven internationale persbureaus.

De Eaton- en Palisades-branden, die allebei op dinsdag begonnen, beslaan samen zo’n 53 vierkante mijl (85 vierkante kilometer) en hebben hele woonwijken in het noordoosten en noordwesten van de stad in de as gelegd. De Palisades-brand is na dagen blussen maar voor 6 procent onder controle, de Eaton-brand is nog altijd voor 0 procent ingeperkt.

Een derde brand, Kenneth, die op donderdagmiddag noordelijker dan de andere ontstond en zich snel uitbreidde, is volgens de Los Angeles Times voor 35 procent onder controle. Als een brand „onder controle” is, betekent dat niet dat het vuur gedoofd is, maar dat de vlammen omsingeld zijn door hulpdiensten en zich niet verder kunnen verspreiden.

Tussen de 126 en 145 miljard euro

Persbureaus melden vrijdag dat weersite AccuWeather inschat dat de schade kan oplopen tot een bedrag tussen de 130 en 150 miljard dollar (tussen de 126 en 145 miljard euro).

Zowel president Joe Biden als vicepresident Kamala Harris hebben werkreizen afgezegd vanwege de branden in Los Angeles. Harris zou haar laatste bezoek als vicepresident brengen aan Singapore, Bahrein en Duitsland. Biden bracht woensdag al een bezoek aan de Californische stad.

Aan de evacuatie-app gekluisterd, proberen inwoners van Los Angeles zich veilig te houden voor de branden

admin
January 10, 2025
0

In de uren nadat op woensdagavond een evacuatiebevel is afgegeven voor tienduizenden bewoners in een gebied rond de heuvels van Hollywood, vormt zich in downtown Los Angeles een lange rij aan de receptiebalie van Hotel Figueroa. Tot om de hoek staan mensen met koffertjes gevuld met hun papieren en persoonlijke bezittingen, labradoodles of een aquarium met vissen onder de arm. Velen lijken het advies te hebben opgevolgd om een go-bag klaar te hebben staan met de zeven p’s: people, pets, prescriptions [doktersrecepten], papers, photos, phone, plastic [een bankpas].

„We besloten dinsdag al direct onze deuren te openen, want we zijn niet voor niks van de gastvrijheidsindustrie”, vertelt Connie Wang, algemeen directeur van het hotel. „We hebben hiervoor onze prijzen verlaagd en daar zit ook online een limiet op, zodat prijzen niet stijgen bij meer reserveringen. Mensen betalen geen resorttoeslag meer, huisdieren zijn gratis welkom en gasten krijgen 10 procent korting op hun drankjes en 50 procent korting op de parkeergarage.”

Na drie dagen van aanhoudende en felle natuurbanden in en rond de Amerikaanse miljoenenstad, hebben al 180.000 mensen opdracht gekregen hun huis te verlaten. Filmsterren als Paris Hilton, Ben Affleck en Anthony Hopkins, maar ook de minder bekende inwoners van de stad (Angelenos). Het vuur raakt iedereen.

Doorwerken

Boven een cosmopolitan-cocktail en een bord friet vertelt Amanda haar vriendin Jainey dat ze vannacht met één oordopje sliep, zodat ze de meldingen van de Watch Duty-app niet zou missen. Deze applicatie houdt alle Angelenos op de hoogte van uitbreidingen van bestaande branden, nieuwe brandhaarden en evacuatiegeboden. Haar spullen stonden klaar, slapen lukte amper: „Ik werd om drie uur ’s nachts wakker. Om half vier zette ik maar een kop koffie.”

Toen haar appartement blauw stond van de rook en de lucht op haar longen sloeg, vluchtte Amanda uit haar appartement in het westen van de stad, vijf minuten van de evacuatiegrens. „Ik besloot het zekere voor het onzekere te nemen, ook al had ik nog geen officiële evacuatiemelding gekregen. Downtown leek de beste optie vanwege de hoogbouw. Ik denk dat het vuur hier minder snel om zich heen kan slaan.”

Haar vriendin Jainey werkt als persoonlijk assistent voor een ondernemer, voor wie ze net nog een verblijf in het luxe Four Seasons-hotel boekte, zodat hij daar met zijn gezin de crisis uit kan zitten. De auto die nog op zijn werk stond, liet ze door een ingehuurde chauffeur naar zijn hotel rijden. „Ze verwachten dat ik morgen gewoon op kantoor ben, al zullen zij er zelf niet zijn. Ik heb helaas de luxe niet om dat zelf te bepalen. Als ik dat wel kon, had ik de stad al lang verlaten. De luchtkwaliteit zal nog lang gevaarlijk zijn.”

In het district van Los Angeles leven ruim 75.000 dak- en thuislozen: mensen die permanent op straat bivakkeren en daar niet aan de neerdwarrelende asdeeltjes kunnen ontsnappen.

Om die laatste reden wordt iedereen in de stad opgeroepen binnen te blijven of, als ze niet anders kunnen, alleen met een mondkapje de straat op te gaan. Maar in het district van Los Angeles leven ook ruim 75.000 dak- en thuislozen. Mensen die permanent op straat bivakkeren en daar niet aan de neerdwarrelende asdeeltjes kunnen ontsnappen.

„De lange-termijngevolgen van het inademen van die rook kunnen desastreus zijn”, vertelt Savannah Benton telefonisch. Ze werkt bij een opvangcentrum voor dakloze jongeren, Safe Place for Youth (SPY), in de strandwijk Venice. „De belangrijkste reden om ons centrum operationeel te houden, is dat we daar een veilige plek bieden waar mensen letterlijk even op adem kunnen komen.” Om ook mensen buiten het centrum te helpen, deelt SPY mond-neusmaskers uit, evenals luchtfilters voor woningcomplexen, water en voedsel dat makkelijk klaar te maken is in hotelkamers.

Skid Row in Los Angeles, voor de branden, een wijk waar naar schatting achtduizend daklozen een onderkomen hebben gevonden. Foto Daniel Cole/Reuters

Een politieagent helpt een dakloze vrouw te evacueren voor het naderende vuur, in Pacific Palisades. Foto Wally Skalij/Getty Images

Vals alarm

In de bar van het Figueroa gonst plots een schel geluid uit alle mobiele telefoons. „Een EVACUATIE WAARSCHUWING is van kracht in jouw gebied. Verzamel je dierbaren, huisdieren en je voorraad.” Het duurt niet lang voor iedereen aan de telefoon hangt met vrienden en familieleden. Een uur eerder blijkt een nieuwe brand te zijn ontstaan, ‘Kenneth Fire’ in het Woodland Hills gebied, ruim een halfuur verderop.

De Watch Duty-app wordt ververst, sociale media geopend en sms’jes van vrienden stromen binnen. „Dit moet een fout zijn”, stelt Jainey na een paar minuten, die een eeuwigheid lijken te duren. Twintig minuten later volgt het verlossende woord: „Negeer de laatste evacuatiewaarschuwing. Dit gold alleen voor de Kenneth Fire.” Jainey: „Mijn hart sprong echt even uit mijn borstkas, ik weet niet wat ik zou hebben gedaan.”

Tv-recensie | Het giechelen is Art Rooijakkers vergaan bij ‘Nieuws van de Dag’

admin
January 10, 2025
0

Heel soms word je verraden door je eigen reflectie. Je ziet een vreemde in een spiegel of winkelruit en denkt: ben ík dat? En als je er niet onderuit kunt dat het antwoord ‘ja’ is, volgt het pijnlijke proces van je zelfbeeld bijstellen. Blijkbaar ben je een persoon die fronsend over straat loopt. Of wakker wordt met wallen. Of er toch niet zo goed uitziet in een legging als je altijd had gedacht. Zie dat maar eens te verwerken.

Donderdag had ik het media-equivalent van die ervaring toen ik ’s avonds langs De Oranjewinter (Talpa) zapte. Het programma was net begonnen: volkszanger Jesse Prins zong de laatste noten van zijn single ‘Thuis hier op het plein’, Hélène Hendriks heette haar gasten welkom. Toen richtte ze zich tot Fidan Ekiz. „Je gaat toch niet de hele avond giechelen hè?” Ekiz begreep meteen waar haar gastvrouw naartoe wilde werken. „Ik weet wat je bedoelt.” „En ook lekker op de onderbuik inspelen?”, vroeg Hendriks. Op het scherm verscheen een krantenkop. „Dit was een column in NRC”, zei Hendriks, en ze las hem netjes voor: „’Nieuws van de Dag’ is onderbuiktelevisie met veel gegiechel.” Naast die tekst was het hoofd van de auteur geplakt. Ben ík dat?, dacht ik. En ik kon er niet onderuit dat het antwoord ‘ja’ was.

Aan de talkshowtafel ontvouwde zich een heel kort gesprekje over giechelen. Ging Ekiz dat nu minder doen? Zij was maandag immers te gast geweest bij de eerste aflevering van Talpa’s nieuwe actualiteitenprogramma Nieuws van de Dag, waar die column over ging, en toen had ze inderdaad gegiecheld. Maar nee, antwoordde Ekiz, ze ging zeker niet minder giechelen. Sterker nog: we zouden allemaal juist wat méér moeten lachen. Daarna kreeg haar buurman Hans Kraay jr. een appje van zijn vrouw die vond dat hij er heel mooi uitzag vanavond en was het alweer tijd voor het volgende item, terwijl ik nog bezig was met het bijstellen van mijn zelfbeeld. Ineens bleek ik het hoofd van de giechelpolitie – iets wat ik nooit achter mezelf had gezocht. Op het fotootje glimlachte ik ook nog eens breed, alsof ik het alleenrecht op giechelen had. Big Giechel is watching you. Onvoorstelbaar.

Maar het ergste moet nog komen: ik denk dat bij Nieuws van de Dag inmiddels daadwerkelijk een anti-giechelwind is gaan waaien. Om het risico op gezelligheid te minimaliseren ging donderdag het eerste item over Elon Musks voorliefde voor Alice Weidel (leider van de Duitse radicaal-rechtse partij AfD) en was een permanent boze columnist van De Telegraaf uitgenodigd, die de analyse van Raymond Mens onderbrak met een meanderende monoloog over MAGA, revoluties en mainstream media. Toen hij onverhoeds aanbelandde bij „Pakistaanse moslim-rape gangs, zoals die worden genoemd”, vond presentator Art Rooijakkers het mooi geweest. Zo waren ze het onderwerp „wel héél erg aan het verbreden”, pruttelde die tegen. „Ik wil het toch terugbrengen naar Musk en naar Duitsland.” Dat wilden de andere mannen niet, dus riepen ze een tijdje met z’n drieën dingen door elkaar heen, zoals: „Eén moment! Eén moment!” En: „Wij zijn hier om jou te woord te staan, toch?” En: „Ja, maar het is geen spréékbeurt.”

Ik vroeg me af wat Rooijakkers dacht toen de monoloog even later alsnog werd hervat. Hij oogde grimmig. Zouden zijn gedachtes afdwalen naar zijn tijd bij RTL? De klussen die hij voor deze nieuwe baan had opgegeven? Hij had ook gewoon Winter vol Liefde kunnen presenteren, waarin giechelen heel gepast gedrag is en kandidaten hun zendtijd nooit gebruiken om over vermeende rape gangs te discussiëren. Daarvoor hebben ze het veel te druk met elkaar goed leren kennen. Van alle liefdeszoekers hebben skileraar Mike en pedagogisch medewerker Denise dit seizoen vooralsnog het meest gemeen, want die houden allebei echt heel erg van lasagne. Al is er sinds gisteren mogelijk trouble in paradise: nieuwkomer Lena is óók al zo gek op Italiaans eten.

Misschien dat Rooijakkers daaraan zat te denken. Misschien ook niet. Alles wat ik weet is dat het giechelen hem donderdag was vergaan. En ik mag dan het hoofd van de giechelpolitie zijn: ik vond het toch akelig om te zien.

Related Posts