N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Recensie Misschien was het beter geweest als Klaas Dijkhoff en Gert-Jan Segers ons deelgenoot hadden gemaakt van hun inzichten. Want op „joh Klaas, hoe heb jij het aangekondigde afscheid van Rutte beleefd?”, zit de podcastluisteraar niet te wachten.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data100990578-987091.jpg)
Het moest een reflectief beschavingsoffensief worden over hoe hoffelijk om te springen met andersdenkenden. Dat stelden oud-politici Klaas Dijkhoff en Gert-Jan Segers op 25 mei in NRC, in de week dat de eerste aflevering van hun politieke podcast Dijkhoff & Segers verscheen.
Ze zijn het erover eens dat omgangsvormen verruwen, dat polarisatie oplossingen in de weg staat en dat hakken in het zand niet meer zijn dan hakken in het zand.
Ze kennen elkaar goed. Ze waren beiden steunpilaren van het kabinet Rutte-III. Dijkhoff als fractieleider van de VVD en Segers als fractieleider en partijleider van de ChristenUnie. Ze voerden in die tijd vaak ongemakkelijke gesprekken met elkaar.
Nu ze de Haagse politiek hebben verlaten, Dijkhoff in 2021, Segers dit jaar, kunnen ze met hun podcast in de woorden van Dijkhoff „lekker in de marge aan openbare therapie doen”.
Stikstofcrisis
Die openbare therapie bestaat uit over politiek ouwehoeren zonder dat ze verantwoording aan iemand hoeven af te leggen. Dat maakt het erg makkelijk om „de aloude kunst van het hoffelijk totaal met elkaar oneens zijn” (zoals podcastdienst Podimo de podcast aanprijst) te beoefenen. Er staat, anders dan toen ze allebei nog in de politieke arena stonden, niets op het spel.
Dat haalt bij voorbaat de angel uit hun verschillen in opvatting. Ze debatteren niet, ze stellen elkaar op de hoogte van hun gedachten.
Segers is bijvoorbeeld blij met het Pensioenakkoord, omdat hij een man van de polder is. Hij is blij dat het nog kan in Nederland, een akkoord sluiten. „Dit is de wederopstanding van de polder!” Dijkhoff vindt dat de polder met het Pensioenakkoord een monster heeft gebaard, omdat het akkoord niet door mensen gesloten is maar door organisaties. „Je wil bevestiging van de maatschappij, je krijgt bevestiging van organisaties.”
Segers verdedigt vervolgens het akkoord door te stellen dat je voorzichtig moet manoeuvreren anders „raakt de balans tussen de organisaties verstoord”. Dat vindt hij, en Dijkhoff vindt wat anders, en dat mogen ze vinden.
Zo gaat het bij alle dossiers die ze behandelen. Ze kennen de standpunten van de ander door en door, ze verrassen elkaar nooit. Ze constateren dat de stikstofcrisis op een niveau terecht is gekomen van een strijd tussen wij en zij. „Waarom is de politiek”, verzucht Segers, „niet in staat een fatsoenlijk maatschappelijk gesprek te voeren over de schaarste van middelen in dit land. Het moet gewoon anders, we zijn te technocratisch.”
Dat is een interessante vraagstelling. Hoe komt dat? De beide heren zijn heel lang zelf onderdeel van de politiek geweest, daar hadden ze toen wat aan kunnen doen. Dijkhoff beaamt dat Segers gelijk heeft, maar hij gaat er niet op in. Ze concluderen dat redelijkheid ook in dit dossier zou moeten winnen en dat mensen en partijen hun verantwoordelijkheid moeten nemen, ook de BBB, dat is de partij verplicht aan alle mensen die op haar gestemd hebben. Dijkhoff: „BBB is CDA zonder C.”
Openbare therapie
Een andere aflevering gaat over het snoeiharde eindrapport van de Parlementaire Enquêtecommissie Aardgaswinning Groningen. Segers heeft een vermoeden waarom het zo ontzettend lang duurt voordat de schade naar behoren is afgehandeld. Dat komt, denkt hij, omdat eerlijkheid hier zo hoog staat aangeschreven. Alles moet hier eerlijk gebeuren, dat komt door de dominante protestante cultuur, waarin iedereen gelijk is. Die gelijkheid staat ons in de weg. Die moeten we wat meer loslaten. Dan moeten we maar op de koop toe nemen dat sommigen wat meer geld krijgen dan waar ze recht op hebben.
Dit zijn inzichten waar we wat aan hebben. Inzichten, waarbij je als luisteraar wel denkt: Waarom komen politici daar pas op als ze de politiek hebben verlaten? Maar ook dit inzicht zakt weer weg in het vervolg van de podcast.
Misschien is het toch beter als ze dat hoffelijke gelijk geven laten varen en ons meer deelgenoot maken van de inzichten die ze, met afstand tot het Haagse gedoe, hebben opgedaan. Dat zou een bijdrage kunnen leveren aan de vooruitgang.
Want „joh Klaas, hoe heb jij het beleefd, het aangekondigde afscheid van Rutte? Had je niet zoiets van, ik wil toch even bij Mark zijn?” Nee, op dat soort ontboezemingen, en dat de mooiste herinnering aan Mark toch was hoe hij met de kinderen van Klaas speelde, zitten we niet te wachten. Of is dat openbare therapie?
