In een multipolaire wereld bepaalt India zelf waar het bruggen bouwt

Natuurlijk heeft Reenat Sandhu eerder deze maand in Den Haag toegekeken hoe de onbemande Vikram-landingsmodule succesvol afdaalde naar het maanoppervlak. „Het was een bijzonder moment in onze geschiedenis”, zegt de Indiase ambassadeur. „We zijn een jong land, we zijn pas 75 jaar onafhankelijk, en we zijn niet vanuit de beste positie begonnen. Om dan dit succes te behalen, door hard werken en de toewijding van onze wetenschappers, dat is een belangrijke prestatie.” Afgelopen zaterdag volgde de Aditya L1, een Indiase sonde die de zon moet bestuderen. „En we hebben ook al een Mars-missie”, zegt Sandhu.

Lees ook Hoe India als eerste landde op de zuidpool van de maan

Het tekent de trots van het huidige India, dat niet alleen in de ruimte, maar ook op aarde een steeds grotere rol voor zichzelf opeist. Deze maand ontvangt New Delhi de leiders van de G20, het verbond van negentien grote economieën en de EU waarvan India momenteel voorzitter is. Ook negen andere genodigde staats- en regeringsleiders, onder wie demissionair premier Mark Rutte, maken hun opwachting in de Indiase hoofdstad.

Die uitnodiging „weerspiegelt India’s nauwe band met Nederland”, zegt Sandhu. In april vorig jaar, kort na Sandhu’s aantreden als ambassadeur, kwam toenmalig president Ram Nath Kovind op staatsbezoek om 75 jaar onderlinge diplomatieke betrekkingen te memoreren. „Nederland was een van de eerste landen die onze onafhankelijkheid erkende”, zegt Sandhu.

‘India’s natuurlijke partner’

De handel tussen beide landen bedroeg volgens India afgelopen jaar meer dan 27 miljard dollar, ruim driehonderd Nederlandse bedrijven zijn in India actief. Nederland is India’s negende handelspartner, waarmee het landen als Australië en Duitsland achter zich laat. Direct na de G20 leidt Rutte een handelsmissie in India.

Beide landen werken nauw samen in programma’s op het gebied van watermanagement, landbouw en gezondheidszorg, en zoeken toenadering rond halfgeleiders en groene energie. Bovendien vinden Nederland en India elkaar in hun opvattingen over „een vrije en open Indo-Pacific”, het gebied rond de Indische en de Stille Oceaan waar westerse landen en hun Aziatische bondgenoten verwikkeld zijn in een machtsstrijd met China.

Nederland is volgens Sandhu voor India– zeker sinds de Brexit – ook een belangrijke toegangspoort tot de Europese Unie, „India’s natuurlijke partner”. De relatie met de EU is „een partnerschap tussen twee levendige democratieën, twee van de grootste markteconomieën, en pluralistische samenlevingen”, gebaseerd op „gedeelde democratische waarden en fundamentele vrijheden”.

Uitbreiding BRICS

Die gedeelde waarden weerhielden de Indiase premier Narendra Modi er niet van om vorige maand in Kaapstad in te stemmen met de uitbreiding van BRICS, het samenwerkingsverband van Brazilië, Rusland, India, China en gastland Zuid-Afrika dat door velen in het Westen gezien als een tegenhanger van traditionele, westerse instituties als de G7 en de G20. Vijf van de zes beoogde nieuwe leden – de Verenigde Arabische Emiraten, Saoedi-Arabië, Iran, Egypte, Argentinië en Ethiopië – hebben een slechte reputatie op het gebied van democratie en mensenrechten.

Sandhu ziet daarin geen tegenstelling. „India steunt de uitbreiding van BRICS volledig, omdat we denken dat die de BRICS zal versterken. We onderhouden contacten met landen over de hele wereld, in verschillende vormen. Zo moet je ook naar BRICS kijken. Het is belangrijk om verschillende belangen in het oog te houden, en onze contacten te onderhouden met verschillende landen en regio’s in de wereld.”

Dat bleek al in januari, toen India net was aangetreden als G20-voorzitter. „Een van de eerste dingen die premier Modi deed, was de organisatie van een top van het mondiale zuiden, met deelname van 125 landen die geen deel uitmaken van de G20, om te horen wat zij op de agenda zouden willen zien.” Die top leverde agendapunten op als klimaatfinanciering en „hervorming van de multilaterale instituties om die beter te laten aansluiten bij de huidige realiteit”. Het is geen geheim dat India – al lange tijd – ijvert voor hervorming van de VN Veiligheidsraad [waarin de Verenigde Staten, China, Rusland, Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk als permanente leden vetorecht hebben]. „Er zijn veel landen die die opvatting delen”, zegt Sandhu.

India bouwt zowel aan bruggen met landen in ontwikkeling als met geavanceerde economieën

Reenat Sandhu Indiase ambassadeur in Nederland

De G20 speelt volgens de ambassadeur nog steeds een belangrijke rol. De leden zijn immers goed voor 85 procent van het wereldwijde bbp en driekwart van de handel. „De kern van de G20-agenda is hoe we de uitdagingen in het economische en financiële domein kunnen aanpakken.”

Maar het land schaakt ook op andere borden. „India’s diplomatieke agenda heeft zich de voorbije jaren aanzienlijk verbreed”, zegt Sandhu. „In de huidige, multipolaire wereld werken we met verschillende partners aan verschillende agenda’s. We zijn ervan overtuigd dat landen met de juiste mix van capaciteiten en relaties de polen kunnen worden in de opkomende internationale orde. India bouwt zowel aan bruggen met landen in ontwikkeling als geavanceerde economieën.”

Daarbij laat het land zich niet dwingen tot een keuze tussen het Westen en rivaliserende grootmachten als China en Rusland. De huidige G20-voorzitter neemt naast de BRICS bijvoorbeeld ook deel aan zowel de Quad [het veiligheidsverband van Australië, India, Japan en de Verenigde Staten] als de [door China en Rusland opgerichte veiligheidsorganisatie] SCO.

‘Oekraïens conflict’

India’s beleid van ongebondenheid – ook wel non-alignment genoemd – zorgt bij westerse partners nog wel eens voor gefronste wenkbrauwen. Al is de Russische president Vladimir Poetin niet aanwezig op de top in New Delhi, zijn invasie van Oekraïne werpt wel een schaduw over het Indiase voorzitterschap van de G20. Bij een eerdere ontmoeting van de buitenlandministers, in maart, lukte het de Indiase minister Subrahmanyam Jaishankar niet om een slotverklaring te presenteren na een bijeenkomst waarin met name de Amerikaanse en Russische ministers Antony Blinken en Sergej Lavrov elkaar in de haren vlogen. India zelf weigert tot dusverre de Russische invasie te veroordelen.

Lees ook dit profiel over Jaishankar: Het internationale gezicht van zelfbewust India

„India is bezorgd over de situatie en de ontwikkelingen in Oekraïne”, zegt Sandhu. „Het conflict heeft levens gekost en ellende veroorzaakt, miljoenen mensen zijn op de vlucht geslagen. En er zijn berichten over aanvallen op burgers en civiele infrastructuur. De escalatie van geweld is in niemands belang, en daarom dringen we aan op onmiddellijke terugkeer op het pad van dialoog en diplomatie.”

De ambassadeur noemt het conflict een „humanitaire crisis”, die niet alleen Oekraïne treft, maar ook vele andere landen, onder meer in het mondiale zuiden, leiden onder de economische gevolgen. „Het hele mondiale zuiden heeft onder het conflict geleden, door stijgende inflatie en voedselprijzen. ”