Jude Bellingham, een van de grootste talenten in het mondiale voetbal van dit moment, speelde vóór zijn 21ste al meer dan 250 wedstrijden. Zet dat af tegen andere beloftevolle Engelse spelers op die leeftijd en het verschil is onmiskenbaar: David Beckham (54 duels), Michael Owen (156) en Wayne Rooney (212). Het illustreert dat „huidige spelers een aanzienlijk hogere belasting hebben” ten opzichte van generaties voor hen, staat in een recent onderzoek van de internationale spelersvakbond FIFPro naar de werkdruk onder mannelijke profvoetballers.
Dat Bellingham met 16 jaar en 63 dagen al debuteerde als prof, is maar een deel van de verklaring. De internationale voetbalkalender raakt steeds voller: meer wedstrijden, meer toernooien, meer reizen, minder rustmomenten. Een trend waar topspelers zich steeds vaker en ook kritischer over uitlaten.
Na de verloren EK-finale tegen Spanje, half juli, zei Bellingham dat de „gekke schema’s” zorgden voor een moeilijk toernooi, na een lang seizoen. „Het is zwaar voor het lichaam – mentaal en fysiek ben je uitgeput.”
Spierblessure
Met titelverdediger Real Madrid begint Bellingham (inmiddels 21) deze dinsdag thuis tegen Stuttgart aan een nieuw Europees seizoen in de Champions League. Het is de vraag of de Engelse sterspeler er bij is: Bellingham herstelt van een spierblessure in zijn rechterbeen, wat kan duiden op overbelasting.
De vernieuwde speelkalender helpt daar niet bij. Door een radicaal ander format van de Champions League wordt het belangrijkste Europese clubtoernooi omvangrijker dan ooit. Het totaal aantal wedstrijden groeit vanaf dit seizoen van 125 naar 189, een toename van meer dan 50 procent.
In de eerste fase spelen clubs nu acht in plaats van zes duels. Daarnaast wordt een tussenronde ingevoerd. Waar Real Madrid vorig seizoen, als uiteindelijke winnaar, dertien duels speelde, zijn dat er nu minimaal vijftien. Dat kunnen er zeventien worden, als Real de tussenronde moet spelen.
Mondiale toernooien ook groter
De top van het internationale voetbal staat, mede hierdoor, aan de vooravond van waarschijnlijk de twee meest intensieve, meest volgeplande jaren in de historie van de sport. Want naast het Europese clubvoetbal onder leiding van de UEFA breidt ook wereldvoetbalbond FIFA twee mondiale toernooien uit.
Na het huidige, reguliere seizoen wordt in de Verenigde Staten het sterk vernieuwde WK voor clubs georganiseerd. Dit toernooi, dat vanaf 2025 eens in de vier jaar wordt gehouden, had jarenlang weinig aantrekkingskracht. Dat hoopt de FIFA te veranderen, mede door 2,5 miljard euro prijzengeld.
Onder de 32 deelnemende clubs, zitten twaalf Europese, zoals Real Madrid, Manchester City en Bayern München. Het toernooi, van half juni tot half juli, valt precies in de periode dat spelers kunnen herstellen – het zogeheten off-season. Door het EK konden veel spelers dat afgelopen zomer maar beperkt doen. FIFPro raadt een rusttijd van minimaal 28 dagen aan na een groot eindtoernooi – een illusie voor veel spelers.
Het voetbal op het hoogste niveau is alsof je in een wasmachine zit. Het voelt alsof ik stik
Die hersteltijd staat ook onder druk in de zomer van 2026. Dan wacht het WK voor landen ‘nieuwe stijl’. Het toernooi wordt uitgebreid van 32 naar 48 teams, het aantal wedstrijden neemt met veertig toe tot 104 en het evenement duurt met veertig dagen ruim een week langer dan gebruikelijk. Dat het toernooi in de VS, Canada en Mexico is, betekent dat er veel moet worden gereisd, ook door verschillende tijdzones.
„Zeker de topspelers gaan steeds meer naar een situatie toe dat ze twaalf maanden per jaar ergens in een competitie of toernooi kunnen spelen, bij hun club of bij het nationale team”, zegt Jacco Swart, directeur van de European Leagues, dat de belangen behartigt van 39 profcompetities in 33 landen. Hij ziet dat de nationale competities, volgens hem nog altijd de „bakermat van het professionele voetbal”, steeds meer onder druk komen te staan.
Samen met FIFPro dienen zij binnenkort een klacht in bij de Europese Commissie tegen de FIFA. Inzet is de ontwikkeling van een „duidelijk, transparant en eerlijk proces” bij het vaststellen van de internationale speelkalender – iets waar nu verschillende partijen verantwoordelijk voor zijn. De FIFA overrompelde de voetbalwereld met de grondige vernieuwing van het WK voor clubs. De FIFA stelt de eigen commerciële belangen boven het welzijn van spelers, vond de mondiale vertegenwoordiger van competities.
„Hoe kan je nou consensus vinden zodat iedereen een beetje tevreden is, in plaats van eenzijdig één kant uit te beslissen?”, zegt Swart. Dat de FIFA de uitbreiding van het WK voor clubs er doorheen drukte, heeft volgens hem alles te maken met commercie. Over de verwachte opbrengst is nog weinig bekend.
Lees ook
Overvolle voetbalkalender is schadelijk voor voetballers en klimaat
Stoppen bij nationale team
Afgelopen jaren stopten meerdere spelers bij het nationale team, als gevolg van de volle voetbalkalender. De Franse international Raphaël Varane, in 2022 basisspeler in de verloren WK-finale tegen Argentinië, kreeg na het toernooi nauwelijks rusttijd. „Het voetbal op het hoogste niveau is alsof je in een wasmachine zit”, zei hij tegen de Franse zender Canal Plus. „Om eerlijk te zijn voelt het alsof ik stik.”
Hij stopte, net als Luuk de Jong bij Oranje. Bij Noorwegen bedankte oud-Feyenoord-middenvelder Fredrik Aursnes op zijn 28ste, nadat hij in drie seizoenen slechts 36 rustdagen had gehad. „Ik wil meer tijd en vrijheid om prioriteit te geven aan andere dingen dan voetbal in mijn leven.”
De Noorse topspits Erling Haaland, zelf niet actief op het EK, viel het op dat veel spelers vermoeid oogden op het toernooi. En de Poolse topspits Robert Lewandowski, die kort voor het EK geblesseerd raakte, zei: „Natuurlijk proberen we de machine op het veld te zijn, maar we mogen niet vergeten dat we mensen zijn en dat we de tijd nodig hebben om goed uit te rusten”.
Miljoenensalarissen
Wat in de beeldvorming tegen voetballers werkt, zijn hun miljoenensalarissen. Dat maakt een discussie over dit onderwerp ingewikkeld. Oranje-aanvoerder Virgil van Dijk zei vorig jaar dat de speelkalender moet worden aangepast. Maar op de vraag of hij ook bereid is tien procent van zijn loon in te leveren, zei de verdediger van Liverpool FC ‘nee’. „Het zou niet van mijn salaris moeten afhangen of er minder wedstrijden gespeeld worden.”
Er moet een „oplossing” gezocht worden want „het is te veel”, zei Pep Guardiola, coach van Manchester City, in 2021. Die oplossing is nog ver weg. Zijn Spaanse middenvelder Rodri speelde op 14 juli nog de EK-finale en begint nu aan een seizoen dat in theorie bijna geen einde kent. Als City zich plaatst voor de Champions League-finale eind mei 2025, volgt begin juni de Nations League-eindronde met Spanje, waarna een week later het WK voor clubs begint, met de finale op 13 juli. Om begin augustus alweer het nieuwe seizoen te starten.
„Hij kan twee jaar achter elkaar spelen zonder rust”, zegt Maheta Molango, baas van de Engelse spelersvakbond in The Athletic FC Podcast. „Het is onhoudbaar.”
