In die doodgewone straat fietste E.T de lucht in

Daar was ie dan. De straat waar dé scène uit E.T. (1982) is opgenomen: hoe het jongetje Elliott, met in zijn fietsmandje voorop het in een handdoek gewikkelde ruimtewezentje en geflankeerd door een paar vriendjes, allen op de fiets, plots het luchtruim kiest. Het iconische beeld van de jonge helden, op het nippertje ontsnappend aan politie-eenheden die de straat blokkeerden, even later fietsend voor een volle maan, en dat alles omlijst door de schitterende muziek van John Williams, zal geen toeschouwer onberoerd hebben gelaten.

Zo ook Maarten (54) en Billie (23) Slagboom, hij in het dagelijks leven journalist en programmamaker, zij student geschiedenis. Maar ook „ontzettend grote filmfanaten”, zoals Billie Slagboom vertelt. Vader en dochter maakten het recent verschenen boek Sleutelscènes, waarin zij in tekst en beeld verslag doen van hun bezoek aan de locaties waar scènes uit speelfilms zijn opgenomen. Van 39 films één grote foto van het nu, vergezeld van drie kleinere beelden uit de film, ter vergelijking. „Dit is maar een kleine selectie hoor”, zegt zij. „We hebben nog veel meer plekken van films bezocht.” Met haar vader heeft zij „een extra zwak voor arthouse” maar „we houden net zo goed van de grote blockbusters”.

Zoals dus ook E.T., in Maarten Slagbooms jeugd een grote hit („maar ik moet er ook altijd bij huilen”, zegt Billie). De straat waar de fietsvliegscène werd opgenomen is nu een doodgewone straat. Niets, op een muurschildering een stuk verderop na, herinnert hier aan de legendarische filmopnames.

White Oak Avenue, in een chique buitenwijk van Los Angeles, waar in de speelfilm E.T. het jongetje Elliott met een buitenaards wezen (Extra-Terrestrial) in zijn fietsmand, samen met zijn vriendjes, de lucht in fietste.

Foto’s: Maarten en Billie Slagboom en E.T. the Extra-Terrestrial (1982)

In Nomentano, een buitenwijk van Rome, speelde zich in Una Giornata Particolare een ‘sleutelscène’ af tussen Sophia Loren en Marcello Mastroianni.

Foto’s: Maarten en Billie Slagboom en Una Giornata Particolare (1977)

Scène die het meeste doet

Vader en dochter – eerder maakten ze ook al Hier woont alleen de tijd, met foto’s van verlaten, vervallen gebouwen – kiezen samen de films uit die een bezoek op locatie rechtvaardigen. Maarten Slagboom: „Dat zijn in elk geval films die ons allebei écht diep hebben geraakt. Een film die ons ontroerde, of waar we juist heel erg om moesten lachen.” Vervolgens bepalen ze wat voor hen dé scène is die centraal zal staan in hun project. „Soms bezoeken we meerdere plekken van een film, als we er dan toch zijn”, vervolgt hij. „Maar er is altijd één bepaalde scène waarvan wij allebei op voorhand al zeggen: dát is de plek voor ons. En dat hoeft niet altijd de climax van de film te zijn. Voor ons gaat het om de scène die ons het meeste doet.” Vaak hebben ze een film los van elkaar gezien, „en we zijn het eigenlijk altijd eens over de plek die we willen gaan bezoeken”.

Wat zo mooi is aan films, vertellen beiden, is dat je iets van jezelf erin herkent. En in hun geval ook nog eens vanuit twee verschillende generaties. „Waarbij elk van ons de accenten weer anders legt”, zegt de oudste van de twee. „Je reflecteert immers toch op je eigen leven.”

Maarten Slagboom noemt hun project „een eerbetoon aan de verbeeldingskracht”. Een film die je raakt, die je misschien wel een paar keer hebt gezien, zegt hij, is soms „een belangrijke metgezel in je leven. Je kunt je eraan optrekken, het kan je troosten, laat je lachen, huilen. Het voegt een laag toe.”

Hun gezamenlijke passie voor filmlocaties is geleidelijk ontstaan, vertelt hij: „Dan gingen we op vakantie en zei een van ons: ‘hee, hier is die film opgenomen’. Dat ontstond zo’n tien jaar geleden.” Beiden voelden het verlangen die plekken op te zoeken. „Het is ook een eerbetoon aan niet alleen de film, maar ook aan de filmmaker. Die heeft die plek uitgekozen om iets moois te kunnen maken, waar wij allemaal van kunnen genieten. Het voelt altijd als een pelgrimsoord, zo’n locatie.”

Het vinden van de exacte locatie is soms een uitdaging, vertellen ze. Natuurlijk zijn veel plekken al wel door mensen getraceerd en vind je die gewoon op internet, maar voor andere moesten ze echt zélf speurwerk leveren. „Met Google Earth, gewoon van boven urenlang de omgeving bekijken op zoek naar bijvoorbeeld een Japans dorpje, en dan maar continu zoeken naar herkenbare elementen uit die filmscène.” Een aantal keren kwamen ze er niet uit, en legden ze contact met de ‘location scout’ van destijds, „die heeft dan soms gewoon nog zo’n lijst met coördinaten”.

Zijn ze eenmaal ter plaatse dan bekijken ze de scène daar nog een keer, op hun telefoon. Billie Slagboom: „Is dit écht de plek? Vaak zijn er dingen veranderd. Je zoekt naar voldoende zekerheid, dingen als een lantaarnpaal, een muurtje dat er nog staat.” Bij twijfel schieten ze locals aan; er is altijd wel iemand die weet waar precies gefilmd werd, is hun ervaring. Behalve veel plekken in Amerika bezochten ze ook plekken uit films die spelen in onder meer Scandinavië, Polen, Estland en Taiwan.

De woonkamer in het huis van Peter Siciliano, in een plaatsje aan de kust in Connecticut, dat werd gebruikt voor opnamen van Revolutionary Road. In die kamer rookt Kate Winslet een sigaret, op de achtergrond Leonardo DiCaprio.

Foto’s: Maarten en Billie Slagboom en Revolutionary Road (2008)

De plek in Monument Valley, in Arizona, waar in Once Upon a Time in the West de galgscène werd opgenomen. Behalve de resten van de boog zie je daar nu nog de verharde stroken voor de rails waar de dolly met de camera overheen reed.

Foto’s: Maarten en Billie Slagboom en Once Upon a Time in the West (1968)

Magie

Het mooie is dat zo’n plek soms gewoon een bushalte is, een tunneltje of viaduct, waar continu argeloze voorbijgangers langslopen. Maarten: „Maar wij zien iets heel anders, in ons hoofd schuift er dan die film overheen. Het valt dan helemaal op z’n plek allemaal. Het lijkt wel magie.”

Dat gevoel kan soms behoorlijk intens zijn. In het huis dat centraal staat in Revolutionary Road (2008) mochten ze van de huidige bewoner binnen komen kijken. „En dan zie je daar foto’s van een heel ander gezin hangen. Het voelde bijna alsof niet wij, maar zij de indringers waren”, lacht Maarten. „Kwam hij weer binnen terwijl wij in die woonkamer nog helemaal onder de indruk die film voor ons zagen, dachten we ‘wat doet die hier’.”

Wat ook indruk maakte, was de met veel moeite gevonden filmlocatie van de beroemde western Once Upon a Time in the West (1968). „Daar bleken nog verharde stroken in het zand te liggen waar de rijdende camera overheen ging. En van de boog die speciaal voor de film was gebouwd, waar iemand aan werd opgehangen, bleken ook nog resten in de woestijn te staan. Fantastisch, daar gebeurde het dus.”

Er zijn ook plekken waar ze bepaald niet de enigen zijn. Maarten Slagboom: „In Pride & Prejudice [2005] zit een liefdesscène in het park, daar komen hordes mensen op af.” En op TikTok-filmpjes gaan ook veel locaties rond, zegt zijn dochter. Hij: „Maar onze fascinatie zit hem vooral in de wat meer veronachtzaamde plekken. Die hebben geen stem, en geven wij wat aandacht.” Zij vult aan: „Plekken die ons heel dierbaar zijn. En waar we over kunnen schrijven.” Elke plek is in het boek voorzien van een persoonlijk essay, om beurten geschreven. „Je ziet dat we vanuit verschillende perspectieven erover schrijven”, zegt Maarten. „We zitten allebei in een andere fase in het leven. Ik ben midden vijftiger, zij is begin twintig. Mijn levenservaring neem ik dus met me mee, haar blik is nog open. We kijken allebei anders naar zo’n langzaam oplopend huwelijksconflict in Revolutionary Road. Ik herken dingen en besef waar ik aan ontsnapt ben. Zij denkt: poe, zo’n huwelijk, als dat maar niet voor mij in het verschiet ligt.”

Verbeeldingskracht

Waarin ze niet van elkaar verschillen is het vermogen de beelden ter plekke op te roepen. Neem die beroemde straat uit E.T., „die ligt in zo’n non-descripte wijk, het is zo’n alledaags punt. Er is eigenlijk niks te zien. Maar daar komt die verbeeldingskracht weer om de hoek kijken”. Dat de straat nog steeds aan weerszijden verfraaid wordt door grote, in principe ten dode opgeschreven maar door bewoners zeer intensief verzorgde ceders, die nu nog groter zijn dan in de film, maakt dat nog net wat makkelijker. Zoals Maarten schrijft in Sleutelscènes: „Vanuit de lucht, trappend voor de zon en de maan langs en tegen de wind in, zien we de bewoners daar beneden hun geliefde bomen verzorgen. We hoeven er ineens niet meer aan te twijfelen. Ze gaan het nog eeuwen volhouden, die oude reuzen.”

In het huis van Laura Palmer hangt nog steeds precies zo’n ventilator als in de film boven het trapgat. Het statige pand in een buitenwijk van Everett, even ten noorden van Seattle, wordt nu bewoond door Mary, een hoogblonde vijftiger. Rechts de moordenaar Bob, die de gedaante heeft aangenomen van Laura’s vader, van wie hij bezit heeft genomen.

Foto’s: Maarten en Billie Slagboom en Twin Peaks: Fire Walk with Me (1992).

Narshölmen, een brede landtong in het Zweedse Gotland. In de verte, achter de pijnbomen, ligt de Baltische Zee. Rechts: scène uit Het Offer: Alexander heeft zijn huis in de fik gestoken.

Foto’s: Maarten en Billie Slagboom en Het Offer (1986).



Delen





Mail de redactie