Al een half jaar zijn de Dacische schatten (een gouden helm en drie armbanden) die uit het Drents Museum werden geroofd, zoek. Dat verandert niet. Wel verschijnt woensdag voor het eerst de twintigjarige Jan B. voor de rechtbank. Hij is, naast Douglas W. (36) en Bernhard Z. (35) de derde hoofdverdachte in de zaak. De drie hoofdverdachten blijven in voorlopige hechtenis, zo besloot de rechtbank in Assen woensdagmiddag bij een tweede pro-formazitting. Z. was woensdag niet aanwezig.
In de eerste pro-forma zitting liet het OM al weten een „overdaad aan bewijs” te hebben voor de betrokkenheid van de verdachten bij de kunstroof. Zo zou duidelijk zijn dat de drie in het museum waren bij de kunstroof in de nacht van 24 op 25 januari van 2025. Nog vier andere mensen worden verdacht van betrokkenheid, maar zitten niet vast.
Het bewijs telt onder meer op Marktplaats aangeschafte burner phones [wegwerptelefoons], een in de buurt van het museum weggegooide tas met kleren met „keiharde dna-sporen” van de inbrekers, waar bovendien glassplinters tussen zaten die overeenkwamen met het gebroken vitrineglas uit het museum. De sporttas was een paar dagen eerder door een van de verdachten gekocht in een sportwinkel in Alkmaar.
Ik zou hem het liefst een paar tikken geven
Daar komt woensdag onder meer bij dat in die tas ook microsporen van goud zijn aangetroffen. Het OM vermoedt dat de gouden schatten enige tijd vervoerd zijn in de tas van Decathlon. Op een breekijzer dat is aangetroffen in een tentoonstellingsruimte in het museum, is dna-materiaal van verdachte B. aangetroffen. Uit getapte gesprekken is onder meer de uitspraak van verdachte B. opgevangen, die stelt dat het delict als ‘team’ is gepleegd.
Achttien ordners
Het wordt nu een uitdaging om het afgeronde dossier met bevindingen van het Openbaar Ministerie bij de advocaten van de verdachten te krijgen. Door zorgen over de digitale veiligheid is het OM al bijna twee weken offline, dus kan het onderzoek niet zoals gewoonlijk online worden gedeeld. Het dossier beslaat achttien ordners aan papier, zegt de officier van justitie. Vanochtend zijn medewerkers begonnen met het handmatig kopiëren van die stapel. De drie advocaten van de verdachten verzochten het OM dan maar een usb-stick te verstrekken, want „je mag maar zoveel papier op je cel hebben”, aldus de advocaat van W. Maar ook dat is geen mogelijkheid voor het OM.
Lees ook
Na diefstal van iconische Dacische helm en armbanden in Assen: hoe zit het met de beveiliging in Nederlandse musea?
Voor de derde hoofdverdachte, de twintigjarige Jan B., is de zitting van woensdag zijn eerste. Van B. werd na de roof een wazig gemaakte foto verspreid waarop hij met een petje te zien was in Praxis-bouwmarkt. Hij zou daar voor de roof een moker en een hamer hebben gekocht. B. had voorafgaand aan zijn arrestatie op 23 april contact met een undercoveragent, aan wie hij verteld zou hebben dat verdachte Douglas W. ‘het brein’ achter de roof was.
Die laatste heeft moeite met de aanwezigheid van zijn medeverdachte: „Ik zou hem het liefst een paar tikken geven”, zegt hij in de rechtbank. Als de rechter later vraagt of B. zich bedreigd voelt, beroept hij zich op zijn zwijgrecht.
W., die zich in mei beklaagde over zijn „verrotte cel met schimmel en gaten”, is naar een nieuwe cel overgebracht.
Opdrachtgever
Bij de voorgaande zitting liet de officier van justitie weten dat het nog onduidelijk was of de mannen handelden voor een externe opdrachtgever. In mei meldde RTL Nieuws dat de kunstroof mogelijk in opdracht van de Roemeense onderwereld is gedaan, via de Nederlandse motorbende Hardliners. Het OM ging daar niet eerder inhoudelijk op in, maar zegt woensdag de mogelijkheid onderzocht te hebben, omdat het alle suggesties serieus wil nemen. Het heeft geen bevestiging voor het verhaal gevonden.
Dat de verdachten niets onthullen over de locatie van de objecten, en „consequent zwijgen” vindt het OM kwalijk
Tijdens de vorige zitting klaagden de verdachten over de omstandigheden waarin ze werden vastgehouden, en de middelen die het OM gebruikte om informatie te vergaren. In de zoektocht naar verdachten publiceerde het OM bijvoorbeeld de namen en foto’s van twee hoofdverdachten, een ongebruikelijke zet waar strafrechtadvocaten hun bedenkingen over hebben geuit. De manier waarop het OM te werk is gegaan zal bij de inhoudelijke zitting besproken worden. Eerst volgt een regiezitting op 16 oktober – waarin onder meer de planning van de zittingsdagen wordt besproken.
Lees ook
In Roemenië stond de gestolen helm van Cotofenesti op de voorkant van schoolboeken
Ondanks een overdaad aan bewijs en het vermoeden dat de gouden schatten terug te vinden zijn, worden de helm van Cotofenesti en de Dacische armbanden nog altijd gezocht. Dat de verdachten niets onthullen over de locatie van de objecten, en „consequent zwijgen” in het proces, vindt het OM kwalijk. De schade kan uiteindelijk verhaald worden op de verdachten, zei het OM in de vorige zitting. Voor de verzekerde waarde van de objecten, 5,7 miljoen, staat de Nederlandse staat garant.
Het Drents Museum heeft de werken van het Roemeense Nationaal Historisch Museum geleend met steun van het ministerie van OCW, in de vorm van een garantstelling. Dat gebeurt vaker bij internationaal bruikleenverkeer: met de zogeheten indemniteitsregeling kunnen musea voordeliger verzekeringen afsluiten, de premie wordt lager als de staat garant staat.
Lees ook
Verslag van de eerste zitting in de zaak: ‘Overdaad aan bewijs’ tegen verdachten kunstroof Assen.
