Hun land glijdt af. Dus klampen Argentijnse jongeren zich vast aan een radicale rocksterpoliticus.

Alexis Salinas, een Argentijnse twintiger die voor een beveiligingsbedrijf werkt, is moe. Moe van geen geld hebben, moe van de armoede en van de problemen in zijn wijk. Zijn hele leven kent hij Argentinië slechts als land in nood.

„Mijn ouders werken keihard en moeten iedere maand de eindjes aan elkaar knopen. Ik woon thuis en mijn salaris leg ik bij in de huishouding, maar nog is het niet genoeg. Of we nu linkse of een rechtse leiders hebben, al jaren zitten we in een economische crisis, ons geld is niets waard”, zegt hij somber tijdens een tocht door Villa 31, de volksbuurt in Buenos Aires waar hij woont en waar veel mensen zijn aangewezen op de plaatselijke gaarkeuken.

Een groepje vrouwen doorzoekt het vuilnis naast de felgekleurde huisjes, die de wijk met hoge criminaliteitscijfers een lieflijk aangezicht geven. Ze nemen waardevolle spullen mee om buiten de wijk te verkopen. Verderop zitten wat mannen op witte plastic stoelen al vroeg in de ochtend aan het bier. „Mensen drinken hier hun problemen weg. Werkgelegenheid is er niet”, zegt Alexis met een zucht.

Op deze frisse lenteochtend hoopt hij er iets aan te doen door flyers uit te delen met daarop het gezicht van de man die – zo hoopt hij – de radicale verandering teweeg zal brengen in Argentinië: Javier Milei. Met zijn leren jas, warrige bruine haardos en zware bakkebaarden doet Milei (52), van huis uit econoom, denken aan een rockster à la Elvis Presley. Een imago waarmee hij zich vooral bij jongeren populair maakt. Bovendien zong hij in een grijs verleden Rolling Stones-covers op bruiloften en houdt hij van entertainment. „Dat zie je bij zijn politieke evenementen. Hij heeft charisma, maakt sterke statements en kan iedereen opzwepen”, zegt Alexis stralend, terwijl hij een politiek pamflet van Milei aan een meisje aanreikt. „En wel op hem stemmen, hè”, roept hij haar na.

Wat jongeren als Alexis vooral aanspreekt, is dat Milei het hele politieke systeem omver wil gooien. De kettingzaag erop, de boel ‘kortwieken’, belooft hij.

Deze zondag neemt hij het op tegen twee kandidaten uit de ‘gevestigde politiek’. De huidige minister van Economische Zaken van de links-peronistische regering, Sergio Massa. En Patricia Bullrich, kandidaat van rechts, die vooral de groeiende criminaliteit belooft aan te pakken. Maar economie is het grote thema.

Milei wil een groot aantal volgens hem overbodige ministeries sluiten. En zelfs de centrale bank – waar volgens Milei de „grootste misdadigers uit de mensheid” werken en volop geld wordt bijgedrukt, moet dicht. Dollarisering is zijn grote verkiezingsbelofte. Door dollars en andere valuta officieel in de economie toe te laten als betaalmiddel zal die uiteindelijk peso vervangen, is zijn gedachte. Nu al speelt de dollar informeel een grote rol in de Argentijnse economie, er zijn zo’n zestien verschillende wisselkoersen in het land en het is bekend dat veel Argentijnen dollars onder hun matras houden en niet op de bank, uit angst voor het instorten van de bank zoals eerder is gebeurd.

Slechte tijden, slechte tijden

Het gaat er bij veel Argentijnen in als zoete koek. De inflatie is op jaarbasis meer dan 120 procent. Jonge Argentijnen kennen hun land eigenlijk alleen maar in crisis. In 2001 stortte het banksysteem in en begon de run op buitenlandse valuta. Sindsdien is het land steeds verder afgegleden en gaat het gebukt onder een enorme IMF-lening van 44 miljard dollar, waardoor het forse bezuinigen heeft moet doorvoeren.

„We hebben corrupte leiders. Milei is niet besmet met corruptie. Hij hoort nergens bij, hij is vrij”, zegt Alexis Salinas, terwijl hij afscheid neemt om zich klaar te maken voor een verkiezingsevenement van Milei, later die avond.

Milei is populair bij jongeren uit alle sociale klassen. Argentinië, met 45 miljoen inwoners, was altijd een land met een sterke middenklasse en kleinere klassenverschillen dan bijvoorbeeld buurland Brazilië. Maar inmiddels leeft 40 procent van de Argentijnen in armoede.

Milei verraste tijdens de voorverkiezingen van augustus, door met dertig procent van de stemmen de grootste kandidaat te worden. Maar het koppel Julieta Marcone (25) en Stefano Tamborino (23) keek er niet van op. De twee wonen vijf minuten bij elkaar vandaan in een groene voorstad van Buenos Aires waar de rijkere middenklasse woont. Stefano woont bij zijn moeder in een vrijstaand huis met zwembad en tuin.

„We horen van onze ouders de verhalen over de goede tijden van Argentinië, maar wij hebben die tijden nooit meegemaakt. Buenos Aires heeft prachtige gebouwen. Het was rijk. Maar nu liggen er tussen die gebouwen allemaal mensen te slapen, en groeit de criminaliteit extreem”, zegt Julietta, die in de financiële sector werkt.

Jonge Argentijnen kennen hun land alleen maar in crisis

Veel van hun vrienden verlaten Argentinië voor een betere toekomst. Maar zij willen blijven. „Ik hou van mijn land. Hopelijk kunnen we met Milei een omslag maken en weer trotse Argentijnen zijn”, zegt ze. Het jonge stel volgt de campagne van Milei via TikTok en andere socials. Op die plek weet hij veel jongeren te mobiliseren. Hij wordt daarin bijgestaan door influencer en contentmaker Iñaki Gutierrez (22). Met gelikte filmpjes, gemaakt door Gutierrez, wordt Milei neergezet als een leraar die antwoorden heeft op alle vragen.

„Ik stel Milei een simpele vraag en hij geeft in maximaal 45 seconden antwoord, snel en met makkelijke woorden en gooit er dan nog een goeie oneliner achteraan”, vertelt Iñaki, een slungelige donkerblonde, vlotte rechtenstudent, op een zonnig terras in de wijk Belgrano.

Iñaki neemt een slok cola light en laat wat van zijn laatste opnames zien. ‘Javi, wat ga je doen met de Centrale Bank?’ vraagt hij aan Milei in het TikTokfilmpje. ‘Die ga ik sluiten’ zegt Milei kort maar krachtig, terwijl hij recht in de camera kijkt. Iñaki weer: ‘En wat gebeurt er met de peso?’ Milei, strak kijkend: ‘De peso gaat verdwijnen. Er komt een munteenheid die de Argentijnen willen!’ De hele opname duurt misschien net een halve minuut. Voor Iñaki is Milei een vaderfiguur. „Hij heeft me alles geleerd wat belangrijk is. Hij is charismatisch, maar vooral hyperintelligent.”

Een aanhanger van presidentskandidaat Javier Mieli en zijn partij Libertad Avanza foldert op de markt in de volksbuurt Villa 31 in Buenos Aires.

Driftig, autoritair en vol fluïde ideeën

Milei’s onverwachte winst bij de voorverkiezingen in augustus heeft hem meer in de spotlights gezet, en zo ook zijn extreme ideeën. Hij adoreert naar eigen zeggen leiders als Donald Trump en Jair Bolsonaro, waarmee hij qua ultrarechtse ideeën op een lijn zit. Maar toch zijn Milei’s ideeën niet onder één noemer te vatten: hij is een vat vol tegenstrijdigheden en spreekt zichzelf vaak tegen.

Als voormalig tantra-coach lijkt hij tolerant te staan tegenover allerlei samenlevingsvormen zoals het homohuwelijk en vindt hij gender-thema’s allemaal prima, zolang de staat maar niet voor kosten hoeft op te draaien. Ook is hij voor legalisering van drugs, maar hij vindt wel dat de legalisering van abortus – waar de vrouwenbeweging in Argentinië zo hard voor heeft gestreden – moet worden teruggedraaid. Net als Trump en Bolsonaro is hij voor versoepeling van wapenwetten.

De opwarming van de aarde noemt Milei een ‘socialistisch verzinsel’. Hij wil de handel in organen legaliseren. Milei, die zichzelf als katholiek identificeert, heeft echter niets op met de paus (ook een Argentijn), die volgens hem een ‘reïncarnatie van het communisme is’. En hij schopt tegen een open wond van Argentinie: de Vuile Oorlog, de bloedige dictatuur in Argentinië tussen 1976 en 1983. Over het aantal slachtoffer zaait Milei twijfel. Officieel zijn daar dertigduizend slachtoffers gevallen, maar volgens Milei waren het er veel minder, namelijk iets meer dan achtduizend. Nabestaanden zijn er woedend over dat hij dit trauma bagatelliseert.

Maar jongeren zoals zijn TikTok-campagneleider Gutierrez geloven Milei. „Hij heeft een berekening gemaakt van het aantal families en dan kom je qua slachtoffer aantal nooit op dertigduizend. Waarom moeten we overdrijven met de cijfers? Ik zeg niet dat het niet erg was, de dictatuur, maar ik geloof Milei. Ik sta achter hem”, aldus Iñaki.

Zijn critici waarschuwen. Als Milei wint, komt er een ‘loco’, een gek, aan de macht. Volgens econoom Roberto Cachanosky, die Milei goed kent, maar zich openlijk van hem heeft gedistantieerd, is hij instabiel en valt er niet met hem samen te werken. „En als je het niet met hem eens bent, wordt hij driftig. Hij heeft autoritaire eigenschappen, misschien zelfs tegen het dictatoriale aan, hoewel dat direct zo zwaar klinkt”, zegt hij vanuit zijn huis, op steenworp afstand van de residentie van scheidend president Alberto Fernández.

Klaar met de oude politici

Als Alexis Salinas met een groep vrienden en vlaggen later op de avond naar het Movistar-theater trekt, waar Milei zijn grote afsluitingscampagne houdt, worden er buiten nep-dollarbriefjes van honderd uitgedeeld met daarop zijn afbeelding. Een voorproefje van de beloofde ‘dollarisering’. Enthousiast zwaaien de jongens met biljetten en maken selfies.

Binnen in het stadion stromen duizenden jongeren met uiteenlopende achtergronden binnen. Queer stelletjes, meiden met tatoeages op hun benen, Argentijnse jongeren met inheemse roots, studenten in pak. Uit de luidspeakers klinkt Under Pressure van Queen.

„Wat ons bindt, is dat we helemaal klaar zijn met de oude politici. Milei zit nog maar sinds 2021 in de nationale politiek en komt uit het bedrijfsleven. Hij is een beetje wereldvreemd, hoort nergens bij en dat stemt ons juist gerust. Tijdens de pandemie mochten we niets, sindsdien realiseren we ons dat vrijheid het allerbelangrijkste is”, zegt Lilia Lemoine, make-up-artiest en kapper van Milei, die ook op de kandidatenlijst voor zijn partij staat.

Ze stond aan de wieg van zijn imago, samen met hem bedacht ze de wilde, warrige haardos die inmiddels helemaal in is geworden onder Argentijnse jongeren. „Hij heeft van zichzelf nogal lichte wenkbrauwen en door ze met donkere eyeliner te accentueren en op de contouren van zijn gezicht wat make-up aan te brengen krijgt hij een krachtigere blik”, legt ze uit. Volgens haar is Milei een mix tussen Elvis, Mick Jagger en het Marvel-karakter Wolverine. „Hij is stoer, maar heeft ook zachte kant. Hij is een soort antiheld. Iemand die je vertrouwt en die veel voor de mensen over heeft”, zegt ze in een salon waar ze een mannelijke klant opmaakt.

„Viva la libertad carajo!”, (‘leve de vrijheid verdomme’)! klinkt Milei’s stem door de zaal van het Movistar theater. Hij is zojuist op het podium gehesen door een groep aanhangers en schreeuwt zijn inmiddels beroemde kreet uit. Hij veegt het zweet uit zijn gezicht, kijkt met een glazige blik de zaal in en begint dan zijn politieke tegenstanders uit te schelden.

Hij heeft het vooral gemunt op het kirchnerismo, de politieke beweging gebaseerd op populistische idealen van echtgenoten en oud-presidenten Néstor Kirchner en Cristina Fernández de Kirchner. Alleen zij leeft nog, en ze is zo ongeveer de machtigste vrouw van land die al jaren haar politieke stempel drukt en verwikkeld is in corruptieschandalen.

De zaal roept met lange uithalen massaal mee. „Libertad, libertad”. Alexis gooit zijn vlag in de lucht, staat op en begint luid mee te juichen.