N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data98327865-b21ad7.jpg)
Foto Hussein Malla / AP
De aardbeving van vorige maand trof bewoners in het zuiden van Turkije en het noorden van Syrië. In het eerste land kwam de hulp snel op gang maar de situatie in het tweede land was totaal anders, dat wil zeggen in het zwaarst getroffen noordwesten.
De laatste jaren wint het regime van Assad aan kracht en meer en meer raakt de eertijds in onmin geraakte president weer salonfähig bij machten in het Midden-Oosten en in Europa. Het lag in de lijn der verwachting dat Assad van de ramp gebruik zou maken om zich voor te stellen als de enige gemachtigde namens Syrië om hulp te ontvangen en het regime beloofde plechtig deze hulp onder alle Syriërs te verdelen.
Niets bleek minder waar. Op sociale media verschenen er tal van berichten met voorbeelden van hulpgoederen, aangevoerd door de VN en het World Food Program, die te koop op straat worden aangeboden in Damascus, Aleppo en andere gebieden waar het regime het voor het zeggen heeft.
De EU heeft miljoenen aan belastinggeld toevertrouwd aan de VN, die vooral via het regime hulp regelt. En als er al door de EU gefinancierde VN-hulp in door rebellen beheerste gebieden als Idlib binnenkomt, dan gebeurt dat alleen als het regime en Rusland daar groen licht voor geven.
Het is geen gekke veronderstelling dat het uitblijven van deze hulp onnodig levens gekost heeft van Koerden en Arabische ontheemden in het zwaar getroffen Jindires. Ondanks een prachtige belofte van het hoofd van de EU-delegatie aan Syrië, Dan Stoenescu, kwam er in de eerste dagen en weken geen enkele hulp naar Jindires. Hij zei: „Dit is het moment om alle door de ramp getroffen Syriërs te steunen […] De EU staat klaar om te helpen.” Later verscheen er een video online van vliegtuigen met hulpgoederen, die aankomen op de luchthaven van Damascus om „zo snel mogelijk over het land te worden verspreid […] humanitaire hulp is neutraal en onpartijdig”.
Witte Helmen
Wel, ondergetekende was in Noord-Syrië toen de aardbevingen het gebied troffen en bleef er ruim twee weken nadien en zij kon met eigen ogen vaststellen dat geen enkele VN-hulp Jindires had bereikt. Ook niet via Turkije. Jindires ligt dichtbij het Turkse Reyhanli net over de grens, en de weg ernaartoe functioneert nog steeds. De grensovergang Bab al-Hawa ten noorden van Idlib, dat zwaar getroffen is, heeft een landingsplaats voor helikopters. Er landde geen enkele VN-helikopter. De vrachtwagens die naar Idlib gingen hadden vrijwel alleen routinehulp. In het gebied verblijven miljoenen interne vluchtelingen, waarvan 1,9 miljoen in tenten – voor de aardbeving.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2023/03/data97694600-df2892.jpg)
Vandaag organiseert de EU een donorconferentie voor de overlevenden van de aardbevingen in Turkije en Syrië. Er waren echter geen vertegenwoordigers van Syrië aanwezig. De verschillende EU-landen konden het onderling niet eens worden over welke ngo’s uit te nodigen. Maar voor het regime maakt dat niet veel uit. Immers, veel hulp blijft via Damascus het land binnenkomen. De oppositie vist hoe dan ook achter het net en dat is met name voor de humanitaire Witte Helmen ter plekke zuur.
Het bizarre is dat de corruptie binnen de VN en het falen ervan in het leveren van hulp aan alle Syriërs bekend is. Het eigen UN Inquiry Committee uitte stevige kritiek op hoe het Assad-regime met medeweten van de VN de steun naar het hardst getroffen (oppositie)gebieden in Syrië had vertraagd.
Maar dit kan het regime allemaal niets schelen. Of het regime nu aan tafel zit of niet, zolang het achter de schermen het meest profiteert van hulp voor het land, is zij de lachende derde en moet de Syrische oppositie op een houtje bijten, iets wat ze helaas al heel lang aan het doen is.
