N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Onderwijsbegroting Bestrijding van het lerarentekort en kansenongelijkheid zijn opnieuw prioriteit in de onderwijsbegroting.
Het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap heeft in 2024 een begroting van ruim 55,4 miljard euro, ongeveer evenveel als dit jaar. Het besteedt daarvan 1,5 miljard euro aan het bestrijden van het lerarentekort en 1 miljard euro aan maatregelen om de onderwijskwaliteit te verbeteren.
Het bestrijden van kansenongelijkheid is ook een belangrijk streven van het demissionaire kabinet. Daar is meer dan 920 miljoen euro voor gereserveerd, onder meer om de ‘startpositie’ van jonge kinderen te verbeteren, bijvoorbeeld door deelname aan voorschoolse educatie te stimuleren en te investeren in de kwaliteit van het kleuteronderwijs. Ook gaat er geld naar programma’s op scholen om onderwijsachterstanden te verminderen en buiten schooltijd extra activiteiten te organiseren, zoals sport, museumbezoek, muziek, koken, huiswerkbegeleiding en andere ondersteuning. Voor dit laatste is in 2024 324,1 miljoen euro beschikbaar, daarna structureel 433,2 miljoen.
Schoolmaaltijden
Bij deze plannen, die al waren afgesproken in het coalitieakkoord van Rutte IV (december 2021) en het Onderwijsakkoord (april 2022), zijn nog wat extra maatregelen gekomen. Om te beginnen wil het kabinet dat „meer leerlingen zonder honger les kunnen volgen”. In oktober 2022 kwam voor het eerst geld beschikbaar voor een experiment met gratis maaltijden op scholen. Het kabinet trok daar geld voor uit toen duidelijk werd dat sommige ouders door de inflatie en de gestegen energieprijzen zo in financiële problemen waren geraakt dat ze hun kinderen zonder ontbijt naar school lieten gaan. Nadat een schooldirecteur vertelde dat een jongen in Rotterdam op school was flauwgevallen van de honger, stelde het kabinet geld beschikbaar voor een proef van vier maanden. Onderzoek wees uit dat dit een gunstig effect had op de kinderen die er gebruik van maakten: ze hadden meer energie en konden zich beter concentreren. Daarna werd het budget voor de schoolmaaltijden verlengd.
Nu is er geld gevonden om ook in 2024 schoolmaaltijden te verstrekken, zowel op basisscholen als op middelbare scholen. Het gaat om scholen waarvan minimaal 30 procent van de leerlingen uit een gezin komt met een laag inkomen. Daar is 166 miljoen euro voor bij elkaar gesprokkeld, voor 1.600 deelnemende scholen. Het geld is deels afkomstig van de ministeries van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (52,5 miljoen euro) en Volksgezondheid, Welzijn en Sport (10 miljoen euro), de resterende 102,5 miljoen euro komt uit de onderwijsbegroting.
Lees ook: ‘Kinderen nemen soms restjes mee als lunch naar school: een frikandel of koude friet’
Gratis schoolboeken
Op de arbeidsmarkt is veel behoefte aan mensen met een beroepsopleiding. Minister Robbert Dijkgraaf (D66) heeft van gelijke behandeling van – en waardering voor – mbo-studenten „een prioriteit” gemaakt.
Om de drempel naar het middelbaar beroepsonderwijs te verlagen worden schoolboeken voor de vakken Nederlands, rekenen en burgerschap gratis voor mbo-studenten onder de achttien jaar. De Tweede Kamer had daarover al eerder een motie aangenomen, op initiatief van D66. Ook licenties voor online leermiddelen worden gratis.
Daarnaast wil het kabinet het aantal schoolverlaters in het mbo terugdringen. Om dat te bereiken moeten mbo-instellingen leerlingen beter gaan begeleiden, zowel in het onderwijs als bij het vinden van een stage of een vervolgopleiding.
De herinvoering van de basisbeurs dit jaar moest ervoor zorgen dat iedere jongere dezelfde kansen heeft om een beroepsopleiding of studie te doen. Vanaf 1 januari krijgen meer studenten recht op een aanvullende beurs, omdat de inkomensgrens daarvoor wordt verruimd. In de onderwijsbegroting is geen geld gereserveerd voor een verlenging van de tijdelijke verhoging van de beurs vanwege de inflatie en de gestegen energieprijzen. Die 164 euro extra per maand voor uitwonende studenten gaat er dus weer af.
Wat ook wordt afgebouwd is het Nationaal Programma Onderwijs, dat de achterstanden moest wegwerken die leerlingen hadden opgelopen door de schoolsluitingen in corontatijd. Was daar dit jaar nog 1,5 miljard euro voor beschikbaar, volgend jaar daalt dat naar 52,5 miljoen euro.