‘Je biologische leeftijd is HOGER dan je kalenderleeftijd.” Dat is even schrikken. De tentoonstelling Living Looonger van wetenschapsmuseum Nemo in Amsterdam vraagt bezoekers in bijna elke ruimte om iets te doen of te ondergaan. De knuffelstoel die zich om me heen langzaam opblies was best aangenaam. Pianospelen ging ook vrij aardig. Maar als je bij de ware-leeftijdstest invult dat je niet rookt en drinkt, met je hand 50 kilo wegknijpt, met één steuntje van de vloer kunt opstaan en voor je gevoel best snel een reactiespelletje afmaakt, dan valt het toch vies tegen om van de computer te horen dat je lichaam ouder is dan je leeftijd zegt. Meteen maar in je kist gaan liggen dan?
Dat zou je kunnen doen. In een ruimte die je laat nadenken over de dood staat een kist. Waarom vertellen we onze geliefden pas na de dood wat we ook nu kunnen zeggen? Je wordt uitgenodigd in de witte kist plaats te nemen, terwijl je gezelschap vertelt wat je voor diegene betekent. Ik sla even over.
Brein aan het werk houden
Living Looonger is een kleine, tijdelijke tentoonstelling over grote thema’s, in dependance van Nemo op het Marineterrein, vlak bij het moedermuseum. Het gaat over manieren om langer gezond te leven. Manieren die bewezen effectief zijn, zoals je brein aan het werk houden en sociaal verbonden blijven. Manieren waar de wetenschap op studeert en manieren waarop futuristen en kunstenaars zich een langer of oneindig leven verbeelden.
Voor sommige mensen, zoals ondernemers Jeff Bezos of Peter Thiel, is het kennelijk zo onvoorstelbaar dat de wereld het ooit zonder hen moet doen, dat ze miljoenen investeren in alles wat de dood op afstand kan houden. Maar de expositie snijdt ook de consequenties aan van een langer leven en een samenleving met steeds meer ouderen. Hoe ver ben je bereid te gaan om langer te leven en hoe richten we de medische zorg in als een steeds groter deel van de bevolking stokoud wordt?
Wat vind jij ‘oud’?
Je kunt kijken en aanhoren, maar overal in de tentoonstelling word je aangemoedigd om zelf na te denken en bezoekers na jou aan het denken te zetten door je gedachten achter te laten. Wat vind jij ‘oud’? En hoe wil je je oude dag doorbrengen? Als ik heb ingevuld ‘Fietsend en etend in Italië als ik niet met de (klein)kinderen ben’, zie ik wat anderen van plan zijn. Het wordt nog druk op de fiets- en wandelpaden van Europa.
Confronterender is de beslisboom die je laat zien welke zorg je kunt verwachten als je je medische gegevens niet wilt laten delen en technologische innovaties buiten de deur wilt houden. Bereid je maar voor op een karige, overbelaste zorg.
Nemo is een wetenschapsmuseum, maar wie een uitgebreide uitleg over de rol van mitochondriën wil lezen, of een verklaring verwacht voor het feit dat naakte molratten zelden kanker krijgen: deze onderwerpen komen weliswaar langs, maar de mechanismen van veroudering en de exacte werking van verjongende behandelingen komen alleen scherend langs de oppervlakte aan bod.
Waar de tentoonstelling wel in voorziet is een bak feitjes die het goed doen op je verjaardagen. Wist je dat 27 procent van de 75-plussers in Nederland seksueel actief is? Wist je dat er kwallen bestaan die onsterfelijk zijn? En dat er een reuzenpad is die als hij nog even volhoudt in 2032 tweehonderd jaar wordt?
Het is een tentoonstelling voor iedereen. Om met anderen naartoe te gaan en jezelf en elkaar te bevragen. En neem het allemaal niet te serieus: het testje om je biologische leeftijd vast te stellen, schijnt wel vaker rood uit te slaan. Het is geen medische total body scan. En zou je die willen als je die hier kon krijgen? Zou je überhaupt willen weten hoe oud je wordt als iemand het je kon vertellen? Het enige dat je zeker weet, is dat ook een lang leven uiteindelijk resulteert in de dood – tot het tegendeel bewezen is.
