Hoe maak je nieuwe vrienden? En hoe behoud je ze? NRC geeft tips

Sommige vrienden komen en gaan, anderen zijn voor het leven. Vaststaat dat vriendschappen veel toevoegen. Hoe creëer je een fijne groep vrienden? In deze gids bespreekt NRC hoe om te gaan met vriendschappen.

Vrienden maken gezond en gelukkig

Leuke dingen doen met vrienden is fijn, maar vriendschappen dragen ook bij aan een goede gezondheid. Hoeveel sociale contacten heb je nodig voor een gezond en gelukkig leven? En waaraan moet een goede vriendschap voldoen? Drie vragen over vriendschap.

1 Waarom zijn vriendschappen belangrijk?

Elk onderzoek dat sinds de jaren zeventig naar vriendschappen is gedaan, wijst erop dat mensen met een divers vriendennetwerk langer en gezonder leven, stelde hoogleraar sociologie Beate Volker in dit artikel. Vriendschap vormt een buffer tegen stress: bij tegenslag kun je je verhaal bij iemand kwijt, bij ziekte heb je iemand die kan bijspringen. Mensen met goede en hechte vrienden hebben bovendien vaak een gezondere bloeddruk.

Ook Aristoteles benadrukt het belang van vriendschappen in zijn denken over het goede leven. Een leven zonder vriendschappen kan volgens zijn filosofie in geen enkel geval een geslaagd leven zijn, schreef hoogleraar filosofie Kieran Setiya.

2 Hoeveel vrienden heb je nodig om gelukkig te zijn?

„De meeste mensen die gezond oud worden, hebben een paar goede vrienden om zich heen”, stelde socioloog Beate Volker eerder in deze krant. „Het netwerk hoeft niet zo groot te zijn; we zien meestal maar twee of drie vrienden in zo’n netwerk. Maar aan die personen kun je alles vertellen en je onderneemt veel dingen samen.”

Een schil daaromheen van minder hechte maar diverse vriendschappen is, als het over gezond ouder worden gaat, ook belangrijk, voegde Volker daaraan toe.

3 Welke soorten vriendschappen zijn er?

Aristoteles benadrukt niet alleen het belang van vriendschappen, hij onderscheidt ook vormen van vriendschap. In het boek Doodgewone vrienden haalt filosoof Paul van Tongeren deze vormen van vriendschappen aan.

Vriendschappen kunnen volgens de filosofie van Aristoteles bestaan op basis van nut (dit zijn ‘praktische’ vrienden), plezier (dit zijn vrienden met wie je leuke dingen doet) en morele kwaliteit (dit zijn vriendschappen met personen puur om wie ze zijn). Hoewel die laatste volgens Aristoteles de ultieme vorm van vriendschap is, stelde socioloog Beate Volker in NRC dat het hebben van diverse vriendschappen ook belangrijk is: je hoeft niet met iedere vriend goede gesprekken te kunnen voeren. Waar een goede vriendschap aan moet voldoen, hangt dus samen met de vorm van de vriendschap.

Hoe maak je nieuwe vrienden?

Hoe kan je actief op zoek gaan naar nieuwe, leuke contacten? En kunnen dat bijvoorbeeld ook collega’s zijn? We geven tips op basis van artikelen over vriendschap uit ons archief.

1 Vrienden maken via een app

Ontmoetingsapps die mensen aan elkaar koppelen zonder de verwachting van een relatie of seks maakten de afgelopen jaren een opmars. Het begon jaren geleden met de apps Ohello en Hey!Vina, die zich specifiek richten op vrouwen die op zoek zijn naar nieuwe vriendinnen. Inmiddels zijn veelgedownloade apps om vrienden te maken: Amigos (die in coronatijd in trek was), Meetup en Yubo.

Een andere populaire app is Klup, die zich specifiek richt op actieve 50-plussers die op zoek zijn naar nieuwe vrienden en kennissen. Op de app kunnen gebruikers met elkaar in contact komen en activiteiten organiseren – denk aan borrels, boottochtjes en wandelingen. De in 2016 opgerichte app heeft inmiddels meer dan honderdduizend leden en is landelijk actief. Wekelijks organiseren gebruikers via de app tussen de vierhonderd en vijfhonderd nieuwe activiteiten waaraan je kunt deelnemen.

2 Vrienden maken op een festival

Hoe maak je nieuwe vrienden als je op je werk of in je directe omgeving niemand treft met dezelfde interesses? Dan kun je op zoek gaan naar plekken waar je die mensen wél tegenkomt. Zoals een festival, een soort tijdelijk dorp waar gelijkgestemden elkaar vinden. Zo beaamde ook Roadburn-festivalganger Andrew Lusby uit de Verenigde Staten in dit artikel uit 2022. „Ik leef voor muziek, maar toch kom ik hier vooral voor mijn vrienden die ik op eerdere edities heb ontmoet.”

Een Belgische vrouw: ‘Ik heb geprobeerd mijn buren te leren kennen. Dat is niet gelukt. Nederland is een eenzaam land.’

3 Vrienden maken bij een vereniging

Gelijkgestemden kun je niet alleen op festivals tegenkomen; ook bij een vereniging loop je mensen met dezelfde interesses tegen het lijf. Denk aan een sportvereniging, koor of boekenclub, zo luidde het advies van Beate Volker, hoogleraar sociologie, in dit artikel. „Vriendschappen hebben de meeste kans van slagen als je gedeelde interesses hebt. Als je het ergens over kan hebben.”

4 Vrienden maken op de werkvloer

De Amerikaanse Shasta Nelson, een expert op het gebied van vriendschap tussen volwassenen en auteur van het boek The Business of Friendship (2020) over sociale relaties op de werkvloer, stelde in dit artikel uit 2021 een groot pleitbezorger te zijn van vriendschap op het werk. „Ik geloof dat als we ons meer verbonden voelen op de werkvloer, het ook veiliger voelt om moeilijke gesprekken aan te gaan binnen de organisatie.”

Zowel privé als zakelijk kan je er dus baat bij hebben om een keer koffie te gaan drinken met een collega. Maar, let op: de meningen daarover zijn verdeeld. Zo betoogde socioloog Beate Volker in hetzelfde artikel iets terughoudender te zijn over het aangaan van (hechte) vriendschappen op het werk. Volgens de hoogleraar is het belangrijk om vriendschappelijk met je collega’s om te gaan, maar daarnaast wenselijk om afstand te bewaren. „Vergelijk het met de relatie die je met de buren hebt.”

Hoe kies je, al dan niet onbewust, je vrienden uit? Dat heeft onder meer te maken met je lichaamsgeur

Hoe onderhoud je een vriendschap?

Sociale contacten zijn belangrijk – ook voor je gezondheid – maar wie een drukke baan, kinderen en hobby’s heeft, zal actief en bewust energie in vriendschappen moeten steken om ze te onderhouden. Hoe pak je dat aan?

1 Blijf aandacht geven aan de mensen met wie je tijd doorbrengt

Vriendschappen onderhouden betekent aandacht besteden aan de mensen met wie je tijd doorbrengt. Als jij je vrienden ziet, zie je ze dan écht? En ligt jouw focus dan genoeg op wat je in diegene waardeert? Om jouw vrienden positieve aandacht te kunnen geven, deelde Ykje Vriesinga in de zomer van 2021 in de rubriek Ykje helpt een oefening.

Samengevat komt die hier op neer: „Stop tien minuten voordat u mensen ziet, uw telefoon in uw zak of tas (en laat hem daar, als het even kan!). Pak nu pen en papier en schrijf drie dingen op die u in diegene(n) waardeert. Groot, klein, recent, lang geleden, mag allemaal. Het enige wat telt, is dat u denkt aan waar u dankbaar voor bent in deze persoon of personen.” Doe het één keer per dag, voorafgaand aan een ontmoeting, en de relaties zullen profiteren van de positieve aandacht.

2 Bepaal hoe vaak je iemand wil zien of spreken

Je vrienden zien is onderdeel van vriendschappen onderhouden. De theorie van de Britse evolutionair psycholoog Robin Dunbar, die gedragsonderzoeker en columnist Ben Tiggelaar in deze column aanhaalde en uitlegde, kan nuttig zijn als je je afvraagt hoe vaak je je vrienden gemiddeld wil zien.

Volgens Dunbar kun je met 150 mensen een sociale relatie onderhouden. Het aantal échte vrienden dat je kan hebben beperkt zich volgens de psycholoog echter tot 5. Met deze groep hebben we minimaal wekelijks contact. Daarnaast hebben we nog een groep van circa 10 personen met wie we volgens Dunbar minimaal maandelijks contact hebben. En een kring van 30 mensen en een ploeg van 100 mensen met wie we respectievelijk iets warmere en iets koelere relaties hebben. Deze mensen zien we minstens één keer per jaar. Je kan jezelf afvragen: welke vriend behoort tot welke groep?

3 Laat de vriendschapsband soms vieren

Het mislopen van een relatie kun je zien als het doorknippen van een stalen band. Maar een vriendschap is niet van staal, maar van elastiek, stelde sociaal psycholoog Beatrijs Ritsema, de koningin van de eigentijdse etiquette die eerder dit jaar kwam te overlijden, in dit artikel. „Je hoeft elkaar niet zo vaak te zien, en kunt elkaar zelfs gewoon een tijd ontlopen.” Kortom, het onderhouden van een vriendschap impliceert tijd en aandacht besteden aan vrienden, maar dat hoeft dus niet altijd het geval te zijn. Laat de band soms gewoon vieren.

Beate Volker, hoogleraar sociologie, vulde in datzelfde artikel Ritsema aan. „Als je een liefdesrelatie beëindigt, trouw je zelden opnieuw weer met dezelfde partner. Maar met een vriendschap kan het zo zijn dat je elkaar na een tijdje toch weer gaat zien.”

Help, mijn kind heeft geen gezonde vriendschappen. Wat te doen met de ‘foute vriend’ van mijn zoon?

Hoe beëindig je een vriendschap?

Soms, zo stelde socioloog Beate Volker in dit artikel, vinden vrienden elkaar na een periode van minder contact toch weer terug. Maar soms ook niet. Het is namelijk ook heel normaal dat vriendschappen voorbijgaan. Sociale contacten kunnen verwateren. Maar niet altijd neemt de interesse in een vriendschap evenredig af. Moet je een vriendschap in dat geval ‘uitmaken’? En zo ja, hoe dan?

1 Toon minder initiatief en/of sla wat vaker af

Laten doodbloeden, zo luidde het advies van drie NRC-redacteuren in de rubriek XYZ op de vraag: hoe verbreek ik een vriendschap op een nette manier met mensen met wie ik niet meer zoveel ‘heb’? „Een paar keer nee zeggen, geen initiatief tonen, weinig tot niets laten horen, dat soort dingen”, verduidelijkte NRC-redacteur Marjoleine de Vos.

Het alternatief – het uitmaken – brengt risico’s met zich mee, vulde NRC-redacteur Martine Kamsma aan. „Wilt u het risico nemen dat u mensen kwetst of boos maakt door de vriendschap officieel te beëindigen? Maakt u daardoor toevallige ontmoetingen niet onnodig ongemakkelijk?” Bovendien is een concrete beëindiging niet nodig om de boodschap over te laten komen, aldus Kamsma. „Een vriend(in) met voelsprieten zal de boodschap begrijpen en genoegen nemen met een waakvlamvriendschap.”

2 Heb het erover en benoem wat er aan de hand is

Hoogleraar sociologie Beate Volker is juist géén voorstander van het laten doodbloeden van een vriendschap. Haar advies in dit artikel luidde: benoem wat er aan de hand is. „Je kunt bij elkaar gaan zitten en tegen de ander zeggen: op dit moment is het er niet, misschien dat we elkaar later weer vinden, maar voor nu moeten we elkaar laten gaan. Dat is een vorm van respect die zo’n relatie verdient. Zeker in het geval van een lange vriendschap.”

Sociaal psycholoog Beatrijs Ritsema stelde in datzelfde artikel ook voorstander te zijn van een duidelijke breuk als een vriend te overheersend wordt, of als levensvisies te veel van elkaar gaan verschillen. „Stel: iemand wordt veganist en praat nergens anders meer over. Of iemand wordt een volger van Bhagwan en kan alleen nog maar zijn ideeën napraten. Ook dan moet je jezelf in bescherming nemen.”

3 Niet doen: schriftelijk ‘opzeggen’ en de ander beschuldigen

Dat een vriend of vriendin boos en gekwetst kan reageren als je een vriendschap schriftelijk ‘opzegt’, is niet gek, stelde sociaal psycholoog Beatrijs Ritsema in dit artikel. De sociaal psycholoog legde tegenover NRC uit dat het niet slim is om een vriendschap schriftelijk op te zeggen omdat dat vaak als vernederend wordt ervaren.

Beter kun je het gesprek aangaan. Let er wel op dat je in dat gesprek de ander niet beschuldigt. „Je kunt wel zeggen: ‘Je verveelt me’, of: ‘Jij hangt alleen maar in het café rond’, maar je kunt de reden voor bekoeling beter bij jezelf leggen dan de ander aanvallen”, aldus Ritsema.

Waarom heeft liefde zoveel meer status dan vriendschap? Het wordt tijd voor een vriendschapsverbintenis

Boeken- en filmtips over vriendschap

Wat houdt vriendschap eigenlijk in? Voor wie meer wil zien of lezen over vriendschap – al dan niet om vriendschap beter te begrijpen – zetten we zeven lees- en kijktips op een rij. In deze recent verschenen boeken en films wordt vriendschap op verschillende manieren belicht.

Boeken over vriendschap

1 Doodgewone vrienden – Paul van Tongeren

Dat het ingewikkeld is om vriendschap te definiëren, toont Paul van Tongeren, emeritus hoogleraar wijsgerige ethiek, in zijn boek Doodgewone vrienden (2021). Boekenredacteur Rosan Hollak gaf de manier waarop Van Tongeren de lezer laat nadenken over wat vriendschap is, vier ballen.

2 Gesprekken over de liefde – Natasha Lunn

Als twintiger ontmoette Natasha Lunn, columnist en redacteur bij Red Magazine, een nieuwe liefde. Geen minnaar dit keer, maar een vriendin. De jaren die volgden, voelden als een verliefdheid, schrijft ze in Gesprekken over de liefde.

3 We hebben het over je gehad – Stéphanie Hoogenberk

We hebben het over je gehad, de titel van het boek van Stéphanie Hoogenberk, is een dodelijk zinnetje. Als dát tegen je wordt gezegd, berg je dan maar: een aantal anderen heeft klaarblijkelijk je gedrag en karakter besproken en acht je te min. Hoogenberks boek is een autobiografische roman over vriendschap. Maar, schreef boekenredacteur Judith Eiselin eerder dit jaar, het is eigenlijk meer een verzameling lange columns. „Het is voornamelijk geinig-registrerend.”

4 Even goede vrienden – Raounak Khaddari

In deze gids geven we onder meer tips voor het verbreken van een vriendschap op een nette manier. Ook journalist Raounak Khaddari beëindigde ooit een vriendschap – via een appje. Achteraf vroeg ze zich af of ze het anders had moeten doen. Ze wilde erover schrijven, maar een artikel werd een boek. In Even goede vrienden bespreekt ze wat vriendschap is en hoe we betere vrienden kunnen worden – voor elkaar en voor onszelf.

Waarin verschilt vriendschap van gezelschap? ‘Het gaat om een gevoel van verbondenheid. Een vorm van liefde, wederzijds’, schreef Marjoleine de Vos een paar jaar geleden.

Films over vriendschap

1 The Banshees of Inisherin

Opeens zegt Colm de vriendschap met zijn cafémaatje Pádraic op: „Ik vind je niet meer aardig.” Pádraic blijft verbijsterd achter. Filmredacteur André Waardenburg noemde de film The Banshees of Inisherin van de van oorsprong Ierse regisseur en toneelschrijver Martin McDonagh in zijn recensie „meesterlijk”. De tragikomedie kreeg vijf ballen, mede door de chemie tussen de twee hoofdrolspelers.

2 De acht bergen

Pietro ontmoet Bruno tijdens een van zijn familievakanties in de Alpen. Als vanzelfsprekend worden ze vrienden. Eenmaal volwassen komen ze elkaar opnieuw tegen en wordt het weer als vanouds, ook al zien ze elkaar soms tijden niet. De acht bergen, naar de bestseller van Paolo Cognetti, bevat weinig expliciet drama. Volgens filmredacteur André Waardenburg, die vier ballen gaf, moet je de film zien als een meditatieve bergwandeling.

3 Close

Léo en Rémi zijn buurjongens op het platteland en hebben genoeg aan hun fantasiewereld. Léo heeft woorden voor alles, behalve voor wat er tussen hem en Rémi is. Het is vanzelfsprekend. „De film laat je terugdenken aan het moment dat je zelf een innige vriendschap beleefde”, schreef filmredacteur Dana Linssen vorig jaar in haar recensie van Close.

Plots lijken ze onvermijdbaar in de bioscoop: naar vriendschap hunkerende mannen. Is het toeval?