Hoe Feyenoord-coach Brian Priske op een wonderlijke avond zijn baan redde

Brian Priske ondergaat de vragen stoïcijns, woensdagavond laat in de Kuip. Bayern München is net met 3-0 verslagen door Feyenoord. Een ongekend resultaat, waarmee plaatsing voor de tussenronde van de Champions League zeker is. Maar dat lijkt bijzaak in de perszaal. Het gaat vooral over de positie van Feyenoord-coach Priske, nadat zo’n vijf uur voor de wedstrijd via het Deense voetbalblad Tipsbladet was uitgelekt dat de clubleiding van plan is hem na het duel te ontslaan.

Wat opvalt is de berusting bij Priske. De houding van de 47-jarige Deen, sinds juni 2024 coach van Feyenoord, is lastig te plaatsen. Is dit zijn beschaafde kant, waarmee hij de reputatie van gentleman heeft verworven? Of legt hij zich al neer bij een gedwongen vertrek? De trainer zegt „respect” te hebben voor een mogelijk ontslag. „Als iemand over mij beslist, dan is het zo.”

Het vertrek van Priske staat in die uren vrijwel vast, nadat ook De Telegraaf woensdagavond had gemeld dat Bayern-thuis zijn „laatste duel” is. Zijn opvolger, Sjachtar Donetsk-coach Marino Pusic, zou al in beeld zijn. Vrijwel alle media hinten op het ontslag. „Priske gaat eruit met een knal”, kopt Voetbal International na de spectaculaire zege.

Zo’n twintig uur later, donderdagavond 20.00 uur, ziet Feyenoord zich gedwongen een verklaring te sturen naar journalisten. „Hoewel ik er geen gewoonte van wil maken om te reageren op verhalen en geruchten”, stelt clubdirecteur Dennis te Kloese „wil ik graag bevestigen dat Brian de hoofdtrainer is van Feyenoord.”

Hoe belandde clubleiding en coach in deze merkwaardige, chaotische situatie? Wat zegt het over het functioneren van directeur Te Kloese? En hoe gaat Feyenoord verder met de beschadigde trainer Priske?

‘Niet over één nacht ijs’

Ze hebben er „vele maanden” voor uitgetrokken. Een opvolger voor Arne Slot, de coach die na drie succesvolle seizoenen bij Feyenoord naar Liverpool FC vertrekt. Er is tijd. Eind april 2024 is intern al bekend dat Slot de stap maakt, twee maanden voor de voorbereiding op het nieuwe seizoen begint. „In de zoektocht naar een nieuwe trainer zijn we bepaald niet over één nacht ijs gegaan”, zegt Te Kloese half juni in een persbericht waarin de nieuwe coach wordt gepresenteerd.

Meerdere trainers zijn „intensief” gevolgd. Het opvolgen van Slot, een van de beste Nederlandse trainers in decennia, is niet eenvoudig. Op technisch vlak was hij in bijna alles bepalend. Het is aan Te Kloese om die overgang goed te leiden. Het is voor het eerst dat hij een hoofdtrainer zoekt bij Feyenoord. Slot werd binnengehaald door technisch directeur Frank Arnesen, die in 2022 vertrok. Te Kloese is sindsdien zowel technisch als algemeen directeur. Een ongebruikelijke dubbelrol. Nu Slot weg is, wordt er nadrukkelijker naar hem gekeken voor het technisch beleid

Te Kloese komt uit bij Brian Priske. Een vriendelijke Deense oud-prof die net voor het tweede jaar op rij landskampioen is geworden met Sparta Praag. Hij maakt spelers „beter”, staat voor „aanvallend” voetbal en behaalt daarmee ook „resultaten”, zegt Te Kloese. Hem losweken bij Sparta Praag is niet eenvoudig, Feyenoord betaalt volgens een Deens medium een afkoopsom van 1,7 miljoen euro. Dat het vertrouwen in Priske groot is, blijk uit het driejarige contract dat Te Kloese hem geeft.

Pragmatischer dan Arne Slot

Wat weinig mensen weten, is dat er dan intern al grote twijfel bestaat over de keuze voor Priske, blijkt uit gesprekken die NRC met betrokkenen voerde. Hoewel Te Kloese naar buiten toe hoog opgeeft over het selectieproces, vinden sommigen intern de zoektocht „een aanfluiting”.

Dat een data- en innovatieanalist die pas een jaar eerder overkwam van RKC Waalwijk dit belangrijke proces leidt, zorgt binnen de club voor vraagtekens. Er wordt op gewezen dat de clubleiding in de analyse had moeten zien dat Priske op belangrijke onderdelen verschilt van Slot.

Priske staat weliswaar ook voor hoge intensiteit, fel druk zetten en aanvallend voetbal. Maar de manier waarop, is anders. Waar Slot ‘klassiek’ 4-3-3 hanteert, speelde Priske bij Sparta Praag met drie centrale verdedigers en aanvallend ingestelde wingbacks. Eerder 3-4-3 dus.

In het spel aan de bal is hij pragmatischer dan Slot, die onder alle omstandigheden vasthoudt aan positiespel. Priske kan ‘directer’ spelen, soms met lange ballen. En waar Slot in zijn coachingstijl vrij directief is met gedetailleerde instructies, hanteert Priske een meer vrije aanpak, waarin spelers zelf invulling mogen geven aan hun rol op het veld.

Die veranderingen hoeven geen probleem te zijn – mits de werkwijze aanslaat. Maar al vanaf de voorbereiding loopt het stroef. Priske implementeert in de zomer zijn nieuwe speelstijl, wat veel trainingstijd vergt. De vraag is of Te Kloese ervan doordrongen was dat Priske de speelwijze zou aanpassen. De door hem samengestelde selectie is niet ingericht op het spelsysteem van Priske.

Na een paar wedstrijden wordt duidelijk: het loopt niet. Opvallend is dat Te Kloese begin september in een interview bij Rijnmond suggereert dat hij Priske adviseerde terug te grijpen op de oude formatie. Priske doet dat, na een teleurstellend gelijkspel in het eerste competitieduel tegen Willem II waarin Feyenoord weinig kansen creëert. Ook spelers pleiten voor het oude spelsysteem van Slot. Dat duidt erop dat de technische strategie aan de voorkant niet goed was afgestemd onder leiding van directeur Te Kloese.

Rommelige start

Dit zorgt voor een rommelige start. Wat Priske niet helpt, is dat Te Kloese pas laat vervangers haalt voor invloedrijke basisspelers, verdediger Lutsharel Geertruida en controleur Mats Wieffer. De laatste wordt opgevolgd door de offensief ingestelde middenvelder Hwang In-beom, een directe versterking. Maar verdedigend brengt hij aanzienlijk minder duelkracht dan Wieffer. Dat Feyenoord veel tegendoelgoals krijgt, komt mede hierdoor.

Een ander probleem, is de samenwerking tussen spelersgroep en technische staf. „Spelers hebben vraagtekens bij de assistenten en hoe trainingen worden gegeven”, zegt een bron binnen Feyenoord half augustus al tegen NRC. Priske neemt twee assistenten mee, de Deen Lukas Babalola (27) en de Zweed Björn Hamberg (39), die onder meer bij Chelsea werkte.

Als veldtrainer hebben zij relatief weinig ervaring, zegt een andere ingewijde. Zij hebben „moeite” om de spelersgroep „te raken” in de trainingen, ziet hij. Het gezag van een technische staf is cruciaal. Dat overwicht had hun voorganger, Sipke Hulshoff, onmiskenbaar. Hulshoff, gezien als een van de beste veldtrainers in Nederland, ging met Slot mee naar Liverpool.

Priske koos met succes voor een zeer defensieve tactiek tegen Bayern. Feyenoord won met 3-0.
Foto Robin van Lonkhuijsen / ANP

Minder op het netvlies, maar niet minder belangrijk, is het vertrek van Ruben Peeters. De fysieke trainer gaat eveneens mee in het kielzog van Slot. Liverpool wil hem graag: hij maakte bij Feyenoord niet alleen spelers fitter, maar was ook belangrijk bij het voorkomen van blessures. Een ander belangrijk lid van de performance-afdeling, Leigh Egger, vertrekt in het najaar.

Fitheid was jarenlang de sleutel in het veeleisende, progressieve aanvalsspel van Feyenoord. Hierdoor won de club vaak nog in de slotfase. Onder Priske gebeurt dat nauwelijks – de power ontbreekt vaak in de laatste tien minuten.

Problematisch zijn ook de vele blessures. „Ik snap het niet”, zegt Priske bijna radeloos bij ESPN na het wegvallen van opnieuw een speler, vorig weekend tegen Willem II. „Het is echt niet normaal wat er gebeurt op dit moment.” De communicatie over blessures verloopt soms warrig.

‘De Wolf eruit, of ik eruit’

Binnen de staf rommelt het. Er is geen klik tussen assistent John de Wolf en de Scandinavische stafleden, bevestigt een ingewijde na berichtgeving in andere media. Priske zou de toegevoegde waarde van De Wolf niet zien. Volgens De Telegraaf stelde de coach in gesprek met Te Kloese dat de assistent moet vertrekken – ‘De Wolf eruit, of ik eruit’. Kort na de zege op Bayern afgelopen woensdag, is te zien dat De Wolf zich niet mengt in het feestgedruis met stafleden. De oud-verdediger, Feyenoords ‘cultuurbewaker’ in de staf, wil desgevraagd niet reageren.

Dat de clubleiding aankoerste op een vertrek van Priske (en niet De Wolf), wordt door ingewijden gezien als een politieke keuze. De Wolf ligt als ‘clubicoon’ goed bij de harde kern. En hij heeft de steun van ‘voetbaltechnische’ commissaris Sjaak Troost, als noeste oud-verdediger net als De Wolf het toonbeeld van de gecultiveerde Feyenoord-mentaliteit.

Daarbij maakt Priske zich ook niet populair door als eerste keeper voor de Duitser Timon Wellenreuther te kiezen, boven de blessuregevoelige ‘clubjongen’ Justin Bijlow. De keuze pakt slecht uit, Wellenreuther gaat meerdere keren in de fout en Bijlow keert terug in het doel. Het helpt de rust in de kleedkamer niet.

Ondanks alle moeilijkheden presteert Feyenoord goed in de Champions League: dertien punten uit zeven duels, tegen zes uit zes onder Slot vorig seizoen. Het laat zien dat het pragmatisme van Priske werkt in Europa. Zo verdedigend als Feyenoord woensdag speelde, met 16 tegen 116 Bayern-aanvallen, zou onder Slot nooit gebeuren. Maar onder Priske werkt het wel.

Geen tactische oplossingen

In de Eredivisie loopt het minder. Dat komt door de gebrekkige ontwikkeling van het positiespel, waar Feyenoord veel aan de bal is. Wanneer het spelbeeld daar soms om vraagt, komt Priske niet met tactische oplossingen – waar zijn voorganger wel die gave had. Het leidde mede tot een achterstand van negen punten op de tweede plek, die recht geeft op een Champions League-ticket. Ook na het optreden tegen Bayern, blijft de vraag hoe Priske ligt bij de spelers. Gevraagd naar het mogelijke ontslag, namen spelers het woensdagavond niet openlijk voor hem op.

Zo werden de scheidslijnen duidelijk, maar koos Te Kloese er voor om alles bij het oude te laten. Pr-technisch was het ingewikkeld voor de clubleiding om Priske na een sensationele zege te ontslaan. En zijn afkoopsom, vijf miljoen euro volgens VI, is bijzonder veel voor Feyenoord. Bovendien: er lag geen pasklaar plan voor een opvolger. Donderdag spraken Te Kloese en Priske „uitgebreid” over hun „visie”. Daarna besloten ze door te gaan. Ook De Wolf blijft – al is niet duidelijk hoe die twee nu met elkaar verder moeten.

Priskes positie blijft wankel, na een week met een fraaie zege maar ook veel verliezers. Een ontslag kwam er dan wel niet – een steunbetuiging bleef ook uit.