Hoe de Russische drone-industrie een enorme vlucht neemt, dankzij ‘ruimhartige staatssteun’, Chinese technologie

Een bionische arm, waarmee neergestorte drones op het slagveld kunnen worden verzameld voor hergebruik. Dat is het nieuwste speeltje van de Russische strijdkrachten in de oorlog in Oekraïne. De nieuwe technologie, ontwikkeld door een wetenschappelijk centrum nabij de West-Russische stad Veliki Novgorod, moet een oplossing bieden voor het voortdurende tekort aan drones op het Oekraïense slagveld en de daarmee gepaard gaande financiële verliezen.

Gemonteerd op een drone kan de robotarm naar het gevaarlijke front worden gebracht om daar de resten van Oekraïense en Russische drones te verzamelen. Zo wordt kostbaar materiaal hergebruikt. „Er zijn nooit genoeg drones aan de frontlinie. Want hoeveel je er ook levert, ze zullen altijd worden gebruikt, omdat drones een heel korte levensduur hebben en snel worden neergeschoten. Maar het belangrijkste is dat mensenlevens worden gespaard”, zei ingenieur Maksim Kondratjev eind juni tegen de Russische krant Argumenty i Fakty.

Dat Rusland vol inzet op de productie van drones is iedere dag te merken in Oekraïne. Rusland vuurde in de maand juni 5.337 kamikazedrones af op Oekraïense (burger)doelen, maar dat record lijkt deze maand alweer te worden gebroken. Vorige week lanceerde Rusland in één nacht meer dan 700 drones, onder meer op de regio Kyiv en wapenfabrieken bij de West-Oekraïense stad Loetsk. Het niet-aflatende Russische luchtoffensief ondermijnt al maanden het vredesoverleg. Maandag besloot de Amerikaanse president Donald Trump daarom tot nieuwe wapenleveranties aan Oekraïne, via de NAVO. Tegelijk gaf hij Poetin 50 dagen respijt. Vijftig dagen waarin Rusland nog duizenden drones kan afvuren op Oekraïense burgerdoelen.

Rusland monteert speciale lenzen op zijn lokdrones, waardoor die groter en gevaarlijker lijken

De Russische regering doet niet al te geheimzinnig over de snelle uitbreiding van zijn arsenaal. De wapens zijn bedoeld voor de oorlog in Oekraïne, maar ook voor toekomstige conflicten elders. Afgelopen week verklaarde de Russische vicepremier Michaïl Misjoestin, dat Rusland dit jaar al drie keer meer drones heeft geproduceerd dan oorspronkelijk was voorzien in de defensieplanning voor 2025. „Mede dankzij ruimhartige staatssteun kunnen fabrieken nieuwe modellen ontwikkelen”, aldus een trotse Misjoestin tijdens een forum voor innovatie in Jekaterinenburg. Volgens de Oekraïense Buitenlandse Inlichtingendienst heeft Rusland de productie van langeafstandsdrones en lokdrones, bedoeld om verwarring te zaaien, verhoogd van 15.000 in 2024, tot ruim 30.000 exemplaren dit jaar. Daarnaast produceert Rusland zo’n twee miljoen lichte, wendbare drones per jaar.

De technologische ontwikkelingen zijn via Russische en Oekraïense militaire websites nauwkeurig te volgen. Zoals de lancering, dit jaar, van de Tsjernika 2 (Russisch voor bosbes), een drone die met behulp van een katapult of zelfs met de hand kan worden gelanceerd en wordt geprezen om zijn lage gewicht, grote bereik en wendbaarheid. Eind juni werd de drone, samen met de lichtere Tsjernika 1, voor het eerst ingezet bij een aanval op de stad Charkiv.

Zoals drones verschillen in grootte en inzetbaarheid, doen ze dat ook in prijsklasse. Zo zijn de kleine, wendbare Orion-10 en ZALA Lancet drones in een prijsklasse tussen de 20.000 en 80.000 euro relatief goedkoop. Daarentegen hangt aan de gigantische Forpost-R, een replica van de Israëlische Searcher-drone met een spanwijdte van 16 meter, een prijskaartje van rond de 6 miljoen euro. Grote drones mogen imponeren, ze kunnen met zogenoemde interceptors makkelijk uit de lucht worden geschoten. In april was de vreugde in Oekraïne groot, toen Oekraïense troepen op 4 kilometer hoogte een Forpost wisten neer te halen.

Een andere uitdaging voor zowel de Oekraïense als de Russische strijdkrachten is de inzet van grote hoeveelheden kleine lokdrones, die aanvalsdrones in de lucht begeleiden om vijandelijke luchtafweer in de war te brengen. Rusland monteert er bovendien speciale lenzen op, waardoor kleine drones groter en gevaarlijker lijken. Vorig jaar lanceerde Rusland honderden lokdrones van het type Parodie’ en Gerber. In onderschepte exemplaren werden Chinese, Amerikaanse, Zwitserse en Taiwanese onderdelen aangetroffen. Ook Oekraïne gebruikt lokdrones, onder andere op de Zwarte Zee.

Buitenlandse werkkrachten

Voor het in elkaar zetten van drones en raketten zijn fabriekshallen nodig en vooral ook handen. In drie jaar tijd heeft Rusland zijn bestaande wapenfabrieken uitgebouwd. Eind juni bleek uit satellietbeelden dat de belangrijke Russische wapenfabriek in de stad Jelaboega in Tatarstan flink wordt uitgebreid. De fabriek produceert onder meer de Geran-2, de Russische replica van de gevreesde Iraanse Shahed-136, met een kostprijs van tussen de 20.000 en 50.000 euro. Volgens Oekraïne heeft Rusland daar in drie jaar oorlog bijna 30.000 van afgeschoten. Uit analyse van de beelden door de Oekraïense nieuwssite Novoje Vremja blijkt dat er in korte tijd vier nieuwe wapenfabrieken zijn gebouwd, aan een vijfde locatie wordt gewerkt.

De Oekraïense krant The Kyiv Independent publiceerde begin juli onderzoek naar een wapenfabriek in Votkinsk. De fabriek ligt niet ver van de stad Izjevsk in de republiek Oedmoertië, sinds de Sovjet-jaren het kloppend hart van de Russisch wapenindustrie. De stad is onder meer thuishaven van het legendarische Kalasjnikov-concern en werd deze maand doelwit van een aanval door Oekraïense drones. Daarbij vielen drie doden en zeker vijfendertig gewonden.

Zoom in

De stevig uitgebreide Votkinsk-fabriek produceert onder meer Iskander-M raketten en de intercontinentale Jars en Boelava’s, die volgens Russische claims Amerikaans grondgebied kunnen treffen. In korte tijd werden er op het fabrieksterrein verschillende nieuwe gebouwen neergezet en werden duizenden nieuwe werknemers aangenomen.

De uitbreidingen zouden deels bedoeld zijn voor de huisvesting van buitenlandse arbeiders, waaraan in Rusland zelf een groot tekort bestaat. Al langer is bekend dat Rusland voor zijn Tataarse fabrieken arbeiders werft in Afrikaanse landen als Nigeria, Kameroen, Burkina Faso en Sierra Leone. Volgens cijfers van de Russische regering zouden in 2024 meer dan 110.000 Afrikaanse arbeiders naar Rusland zijn gekomen, een verdubbeling van het aantal van voor de oorlog.

Het zijn met name vrouwen, die naar eigen zeggen onder valse voorwendselen naar Rusland worden gelokt. „We voelden ons goed, want we kregen banen in de logistiek, dienstverlening, catering en als kraanmachinist aangeboden. Maar toen we hier kwamen, bleek alles anders”, vertelde een jonge Nigeriaanse vrouw aan Deutsche Welle. De vrouwen stellen te worden blootgesteld aan gevaarlijke werkomstandigheden en uitbuiting. Bovendien was de fabriek al vaker het doelwit van Oekraïense drones, in juni vielen daardoor twee doden.

Volgens het Japanse medium NHK zou Moskou inmiddels ook met Pyongyang onderhandelen over de inzet van 25.000 Noord-Koreaanse arbeiders. Niet alleen om de fabrieken te bemannen, maar ook om de vele mijnen op te ruimen aan de frontlinie in het bevrijde Koersk.

China houdt zich officieel aan alle regels. Maar alleen officieel

Naast werkkrachten uit Noord-Korea en van het Afrikaanse continent, leunt Rusland zwaar op Chinese technologie voor de productie van tactische en langeafstandsdrones. „Zestig procent van de onderdelen van ieder Russisch vliegend object is made in China”, zei de Oekraïense regeringsadviseur Vladyslav Vlasjoek afgelopen week in een uitzending van de Duitse ARD. Begin juni stelde de Oekraïense Buitenlandse Inlichtingendienst tegenover Politico, dat Chinese bedrijven Rusland voorzien van hardware, elektronica, motoren, navigatie- en andere systemen. „Ze gebruiken lege vennootschappen, veranderen namen en doen er alles aan om exportcontrole en sancties te ontlopen”, aldus woordvoerder Oleh Aleksandrov. „China houdt zich officieel aan alle regels. Maar alleen officieel.” Geen wonder dat in het Westen de roep om een embargo steeds harder klinkt.

Zoom in

Raketten

Ook de productie van raketten en andere wapens gaat in volle vaart. „Wij gaan door met het krachtiger maken van onze defensie-industrie, om aan alle behoeften van de ‘speciale militaire operatie’ [in Oekraïne] te voldoen en ons exportpotentieel te vergroten. Dit stimuleert op zijn beurt de ontwikkeling van civiele industrie, met name de machinebouw”, zei de Russische minister voor Industrie en Handel, Anton Alichanov, begin deze maand.

Rusland produceerde in 2024 bijna drie keer meer Iskander-M raketten dan in 2023. In juni kondigde president Vladimir Poetin aan dat de in Oekraïne eenmaal ingezette Oresjnik-raket (Russisch voor hazelaar), waarop een kernkop kan worden gemonteerd, nog dit jaar in serieproductie zal worden genomen. In hoeverre het Kremlin zijn publieke uitspraken en toekomstbeloftes daadwerkelijk zal inlossen, moet blijken. Obstakel is de (vermeende) corruptie, op alle niveaus, waardoor de defensie-industrie wordt geplaagd. Begin juli kreeg de oud-viceminister Timoer Ivanov 13 jaar celstraf in een omvangrijk corruptieschandaal in de voormalige defensietop onder voormalig Defensieminister Sergej Sjoigoe. Die wist de dans zelf tot nog toe te ontspringen en volgde vorig jaar Nikolaj Patroesjev op als secretaris van de Russische Veiligheidsraad. In die hoedanigheid reist Sjoigoe nu regelmatig af naar Pyongyang om met Kim Jong-un te onderhandelen over nieuw materieel en arbeidskrachten.

Zoom in

Delen





Mail de redactie