Hoe Berend op een studentenboksgala buiten westen wordt geslagen: het is donker en stil, hij ziet of hoort niets meer

De deuren van de arena in de Silverdome zwaaien open en duizenden studenten zien een jongen over de rode loper richting de ring lopen. Ze schreeuwen en joelen over de zware bas van de muziek heen. „Pak hem ouwe!” Wanneer de schijnwerpers hem voor het eerst belichten, steekt hij kort een gebalde vuist, gehuld in een blauwe bokshandschoen, in de lucht. Achter hem schittert vuurwerk.

Bijna 3.500 studenten verzamelden zich zaterdagavond in de Silverdome in Zoetermeer voor het eerste studentenboksgala van de KNSRB (Koninklijke Nederlandse Studenten Roeibond). In de zaal waar normaal gesproken ijshockeywedstrijden worden gespeeld, gingen leden van studentenroeiverenigingen uit Groningen, Leiden, Rotterdam, Utrecht en Delft elkaar te lijf in de ring. Tien partijen voor het oog van studenten in felrode en donkergroene jurken of met vlinderdasjes en bretels. Ze moedigden de gehelmde vechters aan met hun verenigingsliederen. Na het laatste gevecht barstte het feest los.

Muziek en bier

Het traditionele studentengala – met optredens, muziek en bier – wordt steeds vaker opgeluisterd met vijf tot tien (kick)bokswedstrijden tussen studenten. Honderden studenten, mannen en vrouwen, trainen jaarlijks om deel te kunnen nemen aan een van deze wedstrijden. Tijdelijk schuiven ze feestjes en alcohol opzij. Ze willen fit worden, een once in a lifetime experience beleven en mentaal sterker worden. De eventuele risico’s van de klappen of blessures nemen ze voor lief.

De populariteit van (kick)boksgala’s is onder studenten razendsnel gegroeid sinds het Amsterdamsch Studenten Corps er in 2017 zijn lustrum mee opluisterde. Honderden studenten hebben sindsdien tegen elkaar gebokst, vele duizenden hebben ze hartstochtelijk toegejuicht. Van de negentig studentenverenigingen die reageerden op vragen van NRC over deze gala’s, antwoordden 38 dat ze de afgelopen jaren gevechten hebben georganiseerd, of dat in de nabije toekomst van plan zijn.

De meeste verenigingen kopen het boksgala als ‘pakket’ van het bedrijf Thenext-gen. Dat organiseert een trainingsstraject van drie maanden, inclusief mentale en fysieke begeleiding, voor maximaal 15.000 euro, maar, zegt eigenaar Duco Vermeulen „vaker valt dit bedrag veel lager uit”. Samen met de vereniging bouwt het bedrijf een ring op en levert het daarbij onder andere een ringspreker, trainers, coaches en een trajectmanager. De Nederlandse Boksbond dan wel kickboksbond WMTA, die werkt onder toezicht van de Nederlandse Vechtsportautoriteit, zorgen voor scheidsrechters en een jury. Via de bond wordt ook een (onafhankelijke) ringarts ingeschakeld. Zij verstrekken daarnaast de benodigde licenties. Thenext-gen verzorgde ook het gala van afgelopen zaterdag in Zoetermeer. De WMTA hield daar toezicht op de bokswedstrijden.

De deelnemers in spe moeten zelf betalen voor de trainingen, waarbij bedragen tussen de 75 en 165 euro worden betaald aan de studentenvereniging. Als ze willen kunnen ze materiaal – handschoenen, gebits- en kruisbeschermers, tenue – kopen bij Thenext-gen.

Matchmaking

De 22-jarige Berend uit Wageningen begon in januari 2023 aan een traject van Thenext-gen. Hij trainde voor een boksgala in Arnhem, waar kickboksbond WMTA op zou toezien.

Tijdens de trainingen sparde Berend met verschillende studenten. Ook met een jongen die ervaring leek te hebben met kickboksen. Berend hoopte maar dat hij op het gala niet aan deze tegenstander zou worden gekoppeld.

Een goede tegenstander vinden, is essentieel voor de veiligheid. De matchmakers houden allereerst rekening met de gewichtsklasse. Het liefst verschillen de vechters zo min mogelijk van elkaar, hoogstens één of twee kilo. De Nederlandse Boksbond hanteert maximaal vijf kilo, bij grotere verschillen moeten de trainers eerst goed overleggen. Daarnaast kijken matchmakers naar de ervaring en het niveau van de vechters. En studentenverenigingen zien tijdens gala’s graag leden uit verschillende disputen en jaarlagen tegen elkaar vechten.

Je wilt dat het een dans wordt. Niet dat je tegen iemand vecht die tienmaal beter is en dat de ander binnen een minuut op de kont ligt

Ivan Hippolyte kickbokstrainer

Het idee van matchmaking is dat studenten een spannend en gelijkwaardig gevecht kunnen hebben. „Je wilt dat het een dans wordt”, zegt kickbokstrainer Ivan Hippolyte. „Niet dat je tegen iemand vecht die tienmaal beter is en dat de ander binnen een minuut op de kont ligt.” Maar bij een studentenboksgala, waar soms slechts veertig deelnemers een traject beginnen, kan het lastig blijken om goede matches te vinden.

Zoals voor een kickboksgala in februari 2023, in Amsterdam. Twee deelnemers van boven de twee meter werden met elkaar gematcht omdat ze de enige trajectdeelnemers met die lengte waren. Op dat moment verschilden ze meer dan acht kilo. Het resultaat: een knock-out na dertig seconden. De verliezende kickbokser had niet verwacht dat zijn lichtere gewicht zoveel zou uitmaken. De deelnemer verliet het gala met een lichte hersenschudding.

Een hobbyproject

Studentengala’s kunnen grote evenementen zijn, waarvan de kosten soms oplopen tot 80.000 euro. In Amsterdam werd de Afas Live voor een gala afgehuurd en in Zoetermeer de Silverdome à 20.000 euro. Thenext-gen organiseert nu jaarlijks 20 tot 25 boksevenementen voor studentenverenigingen en bedrijven. Het bedrijf heeft een afspraak met de Boksbond: wil een studentenvereniging zich voor een gala verzekeren van de medewerking van de Boksbond, dan moet ze met Thenext-gen in zee.

Eigenaar Duco Vermeulen, zelf deelnemer aan een van de eerste studentenboksgala’s, noemt Thenext-gen „een hobbyproject met een inmiddels grote groep vrienden”. Hij zegt de (kick)bokstrajecten aan studenten aan te bieden om hen te helpen fysiek en mentaal gezonder te leven. Thenext-gen ontvangt naar eigen zeggen veel berichten van studenten die hem dankbaar zijn voor het kunnen volgen van een van de trajecten.

Vermeulen zegt ongeveer quitte te spelen met de organisatie van de gala’s en alleen te verdienen aan de vechtsportmaterialen die studenten via Thenext-gen kunnen kopen. Hij weigert inzage te geven in de financiën van zijn bedrijf. Hij laat betrokkenen tekenen dat zij niet met anderen in zee mogen. Volgens hem om te voorkomen dat mensen zonder de benodigde papieren en ervaring in de sportgala’s organiseren waar studenten grote risico’s lopen.

Lees ook: Na zoveelste dode verdienen boksers meer bescherming

Criminele imago

Het gala waarvoor Berend had getraind, werd in april gehouden in een sportcentrum in Arnhem. Op de gymzaalvloer was een ring opgebouwd.

Intussen was gebeurd waar Berend vooraf bang voor was: hij werd gekoppeld aan de student met meer ervaring. Toch stapt hij in de ring. Zijn trainer heeft ingestemd met de match, kennelijk dacht die dat het verschil te overbruggen viel. Berend had toch ook hard getraind, wie weet maakte hij een kans.

Onder kenners bestaat geen consensus over welke vechtsport je het best in drie maanden onder de knie kan krijgen: boksen of kickboksen, waarbij deelnemers elkaar niet alleen met de handen, maar ook met voeten, knieën en scheenbenen mogen treffen. Trainers uit beide disciplines zeggen dat hun eigen sport gemakkelijker is aan te leren. Omdat studenten de trappen van het kickboksen vaak spannender vinden om te zien, wordt voor een gala vaker voor deze sport gekozen.

Beide sportbonden zijn enthousiast over de studentengevechten. Glen Huisman, voorzitter van de WMTA, stelt dat de gala’s de reputatie van het kickboksen ten goede komen. Het criminele imago dat de sport aankleeft, wordt minder wanneer studenten die beoefenen. Charles Blesgraaf, voorzitter wedstrijd en evenementen bij de Nederlandse Boksbond, vindt het positief dat meer jonge mensen op deze manier in aanraking komen met deze sport.

Het is wel de bedoeling dat beide boksers verticaal de ring uit komen

Charles Blesgraaf boksbond

Juist omdat onervaren studenten de ring instappen, hanteren de Boksbond en de WMTA voor deze gala’s strengere regels om de gevechten veiliger te laten verlopen en knock-outs te voorkomen. Studenten vechten drie rondes van maximaal anderhalve minuut; dat is minder dan ‘gewone’ nieuwelingen die maximaal rondes van twee minuten boksen. Studenten vechten in gala’s van Thenext-gen met zwaardere handschoenen, waardoor de impact van de stoten geringer is. Daarnaast grijpen scheidsrechters eerder en vaker in dan bij reguliere amateurwedstrijden. Blesgraaf: „Het is de bedoeling dat beide boksers verticaal de ring uit komen.”

Desgevraagd stuurt de Boksbond een overzicht van alle negen studentenboksgala’s waar hij in 2022 en 2023 toezicht op hield. In de 65 partijen die daar werden gebokst, is volgens de opgave geen enkele knock-out voorgekomen. De Vechtsportautoriteit heeft naar eigen opgave tweemaal een studentenkickboksgala bezocht. Dat was een aangekondigde audit, onaangekondigd gebeurt alleen als „misstanden worden vermoed. Dat is bij studentengala’s tot nu toe niet het geval geweest”, schrijft het bureau van de Vechtsportautoriteit. Het bureau laat weten dat het naar „de laatste vijf evenementen” heeft gekeken, waarbij in totaal 43 gevechten werden gehouden. Eén daarvan eindigde in een technische knock-out, waarbij de scheidsrechter de wedstrijd beëindigt voordat de bokser daadwerkelijk buiten westen wordt geslagen. „Het komt weleens voor, maar dus zelden, omdat een scheidsrechter bij nieuwelingen eerder geneigd is om in te grijpen als het niveauverschil te groot is. Daarmee wordt vaak een ‘echte’ knock-out voorkomen.”

Doffe klap

Stoot, verdedigen.

Hoek, duiken.

Rakelings vliegt de hoek die zijn tegenstander op hem mikt over Berend heen. Gelijk richt hij zich weer op. Hij stoot nu zelf. De jongen tegenover hem verdedigt zijn gezicht. Zweetdruppels vallen van Berends voorhoofd. Rond de boksring joelen de studenten met een biertje in hun hand. Berend hoort niet dat ze zijn naam roepen.

De rode bokshandschoen raakt zijn gezicht. Berend stapt achteruit om zich te herpakken. Een zelfgemaakt spandoek hangt achter hem aan de hoge tribune van de zaal. ‘Beer klap hem neer’ staat op het groene laken.

Al zijn aandacht gaat naar de schouders van zijn tegenstander. Als die bewegen, volgt bijna altijd de arm. Nog nooit heeft Berend zoveel adrenaline in zijn lichaam gevoeld.

Stoot, verdedigen.

Aanvallen, bewegen.

Drie maanden lang heeft hij bijna elke dag getraind voor dit moment.

Stoot, verdedigen.

Hoek, duiken.

Na een minuut begint hij moe te worden.

Stoot, verdedigen.

Ineens is het donker en stil. Berend ziet of hoort niets meer. Zijn lichaam landt met een doffe klap op de grond.

Wanneer hij bijkomt, zit Berend op de wc in de kleedkamer van een Arnhemse sporthal. Trainers en studenten van zijn vereniging zitten gehurkt om hem heen. Hij heeft pijn in zijn hoofd en in zijn oor. „Ben ik knock-out gegaan? Ik heb verloren of niet? Ben ik knock-out gegaan?” Op de achtergrond klinkt gejoel en een bel. De andere gevechten gaan door.

Na het gevecht ligt Berend nog twee weken thuis in bed. Hij heeft een hersenschudding, dat vertelde de ringarts hem al. Als hij naar de huisarts gaat, blijkt ook zijn trommelvlies gescheurd. Soms heeft hij moeite met zinnen formuleren en geluid klinkt hem dof in de oren. Het voelt alsof er beton in zijn hoofd zit. Twee maanden lang draagt hij oordopjes tegen harde geluiden.

Vier seconden

Uit gesprekken met deelnemers en studenten die (kick)boksgala’s organiseerden en uit filmpjes die op de gala-avonden van de gevechten worden gemaakt, blijkt dat er vaker deelnemers neergaan. Acht van de tien leden van studentencommissies die voor dit artikel zijn gesproken en die in zee waren gegaan met Thenext-gen, zeggen dat op hun (kick)boksgala’s vechters knock-out zijn geslagen. Vermeulen zegt dat deze cijfers niet kunnen kloppen en dat knock-outs van Thenext-gen in acht jaar tijd „op de vingers van één hand te tellen zijn.” Hij suggereert dat de commissieleden misschien niet het verschil zien tussen knock-out (tien tellen hulpeloos op de grond) en knock-down (alleen maar aangeslagen).

Verkeerde matchmaking – te groot verschil in ervaring of in gewicht – kan hiervan de oorzaak zijn. Drie deelnemers vertelden zelf dat ze snel knock-out gingen nadat ze een verkeerde match kregen toegewezen. Tijdens een boksgala dat door een andere kickboksbond dan de WMTA was georganiseerd en ook niet via Thenext-gen, ging dit jaar een student van een roeivereniging na vier seconden knock-out door een zogenaamde high-kick op het hoofd – het ultrakorte gevecht is vastgelegd op een filmpje.

Na drie maanden denken studenten dat ze Muhammad Ali zijn

Ed van Wijk ringarts bij studentenboksgala’s

Een studentenvereniging zette de beelden van een knock-out in een ledenwervingsfilmpje voor 2023.

Voorzitter Glen Huisman schat dat in de ongeveer twintig studentenvechtgala’s die de WMTA organiseert, „twee à drie knock-outs” voorvallen. Ja, knock-outs „vinden soms plaats”, zegt Barry Smit namens de Vechtsportautoriteit. In de categorie ‘nieuwelingen’ gaan vier op de tweehonderd vechters KO. „Bij studentengala’s blijkt het risico niet significant groter.”

In Zoetermeer droegen de boksers afgelopen zaterdag veiligheidshelmen. Tot voor kort vochten studenten bij de meeste gala’s studenten blootshoofds. WMTA-voorzitter Huisman noemt „hoofdbescherming schijnveiligheid. Vechters denken dat ze veiliger zijn, maar klappen komen met een helm juist harder aan, waardoor je sneller een hersenschudding krijgt.”

Gezichtsverlies

De deelnemers die achteraf spraken van oneerlijke matchmaking, waren zich vooraf al bewust van het verschil in gewicht of ervaring. Toch besloten ze in de ring te stappen. Volgens gedragswetenschapper en kolonel bij defensie Sander Dalenberg is het mogelijk dat sociale druk een rol speelt. „Mensen die zeggen dat ze een marathon gaan lopen en tijdens het trainen beseffen dat tien kilometer al ver is, kunnen makkelijker stoppen. Voor de studenten die eenmaal zijn begonnen aan een trainingstraject, is dat anders: zij lopen meer risico gezichtsverlies te lijden.”

Meer voorbeelden van schade zoals hersenschuddingen, gehoorschade, een gescheurde milt en kleinere blessures kwamen aan het licht tijdens het onderzoek. Ook bleek uit gesprekken met studenten dat tijdens trainingen vechters al tegen de grond gaan. Vermeulen geeft aan dat hij hier nooit van op de hoogte is gesteld. Volgens Ed van Wijk van de medische commissie van de Boksbond resulteert elke knock-out in hersenschade. Maar: met genoeg rust is genezing mogelijk.

Thenext-gen-eigenaar Duco Vermeulen zegt dat de afgelopen acht jaar – het eerste studentenboksgala werd in 2017 in Amsterdam georganiseerd – nog nooit ,,iemand met een grootstondig iets de ring uit is gelopen”. Met ‘grootstondig’ bedoelt Vermeulen: blijvende langdurige schade. Als dit soort letsel wel is voorgekomen, zegt hij hier niet van op de hoogte te zijn gebracht. Hersenschuddingen en knock-outs kunnen volgens Vermeulen langdurige schade opleveren, maar hij noemt dit ook onderdeel van de sport. „Je weet wat er kan gebeuren als je de ring in gaat.”

Vermeulen zegt dat Thenext-gen alleen matches maakt waarvan het zeker weet dat deze tot een veilig gevecht zullen leiden. Voordat een match wordt gemaakt vraagt Thenext-gen ook naar algemene vechtsportervaring van de studenten, om eerlijkheid in ervaring te kunnen waarborgen.

Vermeulen onderstreept dat de deelnemende studenten tijdens het traject meermaals gezondheidsverklaringen moeten tekenen en dat de trainingen zeer goed worden gevolgd door ‘trajectmanagers’ van Thenext-gen. Die bellen om de anderhalve of twee weken met de trainers om op de hoogte te blijven van de medische gezondheid en de progressie van de studenten. Drie maanden trainen is volgens Vermeulen voldoende om verantwoord aan een gevecht te beginnen.

‘De gevaarlijkste tak van boksen’

„Na drie maanden denken ze dat ze Muhammad Ali zijn”, zegt Ed van Wijk. Hij is vaak aanwezig bij studentenboksgala’s. Als ringarts is hij dan verantwoordelijk voor de medische gezondheid. Van Wijk merkt dat de studenten vaak na de eerste ronde boksen al uitgeput zijn, waardoor hun dekking in de rondes daarna omlaaggaat. Elke keer is hij bang dat er een student knock-out gaat.

Van Wijk noemt deze wedstrijden van de studenten „de gevaarlijkste tak van boksen”. Als voorzitter van de medische commissie van de Nederlandse Boksbond probeert hij daarom de beste ringartsen in te zetten op studentengala’s. Ook vindt hij dat de kwaliteit van de scheidsrechter goed moet zijn. Alleen als dit beide het geval is, noemt hij de risico’s van de gala’s „acceptabel”.

We willen niet dat Jan en alleman een boksgala voor studenten gaan organiseren

Duco Vermeulen eigenaar boksorganisator Thenextgen

„Waar ik moeite mee heb, is dat er toch op het hoofd wordt geslagen”, stelt oud-wereldkampioen kickboksen en inmiddels trainer Perry Ubeda. Hij kickbokst al 43 jaar en is de enige Nederlander met wereldtitels in vier verschillende disciplines. Eventuele hersenschade die hij heeft opgelopen, neemt hij voor lief, dat is onderdeel van zijn werk. „Maar voor een student vind ik dat zonde, omdat het jonge gasten zijn die waarschijnlijk de rest van hun leven hun hersencapaciteit nodig hebben.”

Herhaalde harde klappen op het hoofd kunnen hersenschade teweegbrengen. Ook als een vechter niet knock-out gaat, kan deze een hersenschudding krijgen en daarmee risico lopen op schade op de lange termijn. Neuropsycholoog Lot Verburgh deed op verzoek van de Nederlandse Vechtsportautoriteit in 2020 een literatuuronderzoek naar de effecten van full-contact-sporten op het brein van kinderen en jongeren tot en met 18 jaar. Zij vond dat de sport effect heeft op het cognitief functioneren, de informatieverwerkingssnelheid en het geheugen van kinderen en jongeren onder de achttien. „Als je hersenen in ontwikkeling zijn, dan zijn klappen slecht”, zegt ze. Er is nog geen onderzoek naar de gevolgen van vechtsport voor jongvolwassenen. Maar ook hun hersenen zijn nog niet volgroeid. Pas rond het 25ste levensjaar zijn die volledig ontwikkeld. Verburgh kan zich daarom voorstellen dat klappen bij studenten ook negatieve gevolgen kunnen hebben.

Met Berend gaat het goed, maanden na het gevecht. Zijn oor en hoofd doen al lang geen pijn meer. Wel lijkt het alsof hij zijn ouders vaker slecht verstaat. Kan ook verbeelding zijn, denkt hij.

Hij had graag tegen een andere tegenstander gevochten. Een hersenschudding of andere verwonding was hem dan om het even geweest. Zou hij nog eens op een gala in de ring stappen? „Absoluut, alleen niet tegen hem.”