Het radicaal vernieuwde voetbalfeest van FIFA-baas Infantino roept vooral kritiek op

FIFA-voorzitter Gianni Infantino gebruikt grote woorden, afgelopen dinsdag in een zaaltje in Miami. „We schrijven geschiedenis”, zegt hij, staand naast de gouden trofee voor het WK voor clubs. Daarin is niet alleen twee keer zijn naam gegraveerd, de wereldvoetbalbond claimt in een tekst op de beker ook dat het toernooi het „hoogtepunt” vormt van álle internationale clubcompetities. Een „big bang” in de historie van voetbal, stelt Infantino in Miami.

Of het ingrijpend vernieuwde club-WK, dat deze zaterdag begint in de Verenigde Staten, die verwachtingen waarmaakt is de vraag. Anders dan Infantino doet geloven, is er veel scepsis. Spelersvakbonden vinden het onverantwoord dat de FIFA een omvangrijk toernooi van vier weken organiseert in vrijwel de enige periode dat (top)spelers kunnen rusten. „Absurd” noemde bondscoach Ronald Koeman het evenement onlangs. „Je maakt spelers kapot.”

De publieke belangstelling is vooralsnog beperkt. Wedstrijdtickets worden tegen spotprijzen aangeboden, schreef het gezaghebbende The Athletic deze week. Of de openingswedstrijd op zaterdag in het Hard Rock Stadium in Miami tussen Inter Miami FC, met de beoogde ster van het toernooi Lionel Messi, en het Egyptische Al-Ahly uitverkocht raakt is twijfelachtig.

Vijf vragen over het omstreden toernooi dat, volgens de FIFA, is bedacht door Infantino.

1 Waarom is dit toernooi zo belangrijk voor de FIFA?

Een uitgebreid WK voor clubs is al heel lang een vurige wens van de wereldvoetbalbond. De FIFA geldt traditioneel als de machtigste organisatie in het voetbal, met 211 leden – de nationale voetbalbonden – en het alleenrecht op de organisatie van een van de meest bekeken sportevenement ter wereld: het WK voor landenteams. Kijk alleen naar het lijstje wereldleiders dat Infantino recent bezocht, onder wie de Amerikaanse president Donald Trump en de Saoedische kroonprins Mohammed bin Salman, en je krijgt een indruk van de status van de FIFA-baas.

Maar in een belangrijk deel van de sport speelt de FIFA slechts een marginale rol: het clubvoetbal. Dat wordt gerund door regionale en nationale voetbalbonden, evenals zelfstandige competities zoals de Premier League. Meest prominent op dit vlak: de UEFA, organisator van de Europese clubtoernooien. Vooral de Champions League is dankzij wereldwijde belangstelling en almaar vettere tv-contracten in de voorbije decennia uitgegroeid tot een ongeëvenaarde cash cow, met als gevolg dat de UEFA tegenwoordig méér omzet genereert dan de FIFA (gemiddeld zo’n 4,5 miljard euro per jaar tegenover een geschatte 3 miljard euro).

Het WK voor clubs is daarmee onderdeel van een machtsstrijd tussen de FIFA en de UEFA. Meer specifiek tussen Infantino en UEFA-baas Aleksander Ceferin. Soms wordt die openlijk gevoerd. Zoals vorige maand tijdens een FIFA-congres in Paraguay, toen Ceferin en zijn gezelschap ostentatief de zaal verlieten uit protest tegen Infantino, die veel te laat arriveerde omdat hij met Trump was meegereisd naar Saoedi-Arabië.

Vaker gaat het omfloerst, wanneer de FIFA-baas oreert over de noodzaak het voetbal te ‘mondialiseren’ – een impliciete klacht over de financiële en sportieve dominantie van Europese clubs.

2 Als het club-WK al zo lang een droom is van de FIFA, waarom heeft het dan zo lang geduurd?

Het toernooi bestaat al sinds 2000. Eerdere edities hadden meestal zo’n zes á zeven deelnemers, uit de verschillende werelddelen. De laatste keer werd het gehouden in Saoedi-Arabië, een belangrijke bondgenoot van Infantino en gastland van het WK in 2034.

Terugkerend probleem met dit evenement: het interesseerde vrijwel niemand. En dus besloot Infantino het toernooi radicaal uit te breiden, een formule die hij ook gebruikt om de inkomsten uit het ‘traditionele’ WK op te pompen. Dit keer doen 32 clubs mee, waarvan twaalf uit Europa. Het evenement duurt vier weken, middenin de Amerikaanse zomer. Net als het echte WK wordt de grondig vernieuwde editie vanaf nu om de vier jaar gespeeld en niet meer elk seizoen.

Om het toernooi aantrekkelijk te maken voor topclubs heeft de FIFA het voorzien van een gouden randje. De deelnemers mogen 1 miljard dollar prijzengeld verdelen, waarbij ‘sportieve en commerciële’ criteria bepalen hoeveel startgeld klaarligt per club. Europese clubs toucheren tot wel tientallen miljoenen om alleen maar aan de aftrap te verschijnen, terwijl Auckland City uit Nieuw-Zeeland ten minste 3 miljoen euro kan bijschrijven.

3 Waar komt dat geld vandaan?

Het korte antwoord: uit een mediacontract, sponsors en kaartverkoop. Kijk iets langer naar de geldschieters en de indruk ontstaat dat bondgenoten Infantino te hulp zijn geschoten om een financieel drama te voorkomen. Het duurde opvallend lang voordat de FIFA een tv-deal aankondigde. De partij die uiteindelijk werd gepresenteerd, de Britse streamingsdienst DAZN, heeft de ambitie het ‘Netflix van de sport’ te worden. Maar in grote delen van de wereld, waaronder de VS, is DAZN nauwelijks bekend.

Opvallend is dat het staatsinvesteringsfonds van Saoedi-Arabië dat direct onder de kroonprins valt, PIF, in februari bekendmaakte via een dochterbedrijf een belang te hebben genomen in DAZN. Geschatte waarde van de deal: 1 miljard dollar. De FIFA presenteerde het PIF onlangs bovendien als belangrijke sponsor van het club-WK, evenals staatsvliegmaatschappij Qatar Airways. Infantino onderhoudt nauwe banden met de emir van Qatar.

4 Los van de herkomst zal de voetbalwereld toch wel blij zijn met het prijzengeld?

De clubs die deelnemen wel. Maar de vrees bestaat dat de toch al scheve financiële verhoudingen toenemen door het hoge prijzengeld. Europese clubs als Real Madrid, Chelsea en Manchester City kunnen, afhankelijk van hoe ver ze komen, meer dan 110 miljoen euro verdienen. En hoewel de absolute bedragen kleiner zijn, is de impact op deelnemers uit kleine competities misschien nog wel groter. Neem Auckland City. Die club speelt in een amateurcompetitie in Nieuw-Zeeland en heeft plotseling miljoenen te besteden.

Daar komt bij dat de plaatsingscriteria ingewikkeld en betwistbaar zijn. Twaalf deelnemers uit Europa, deels geselecteerd op basis van prestaties in de Champions League, voelt vreemd voor een toernooi dat mede is bedoeld om Europese dominantie te bestrijden.

De VS kregen als gastland een extra ticket. Dat is gegaan naar Inter Miami, de club van Lionel Messi. Heeft Inter Miami de MLS (de competitie in de VS en Canada) gewonnen? Nee, die wordt beslist in de play-offs, LA Galaxy won de finale. Maar de FIFA heeft beschikt dat het ticket gaat naar de club die in het reguliere seizoen de meeste punten haalde, en dat is Inter Miami. En dus heeft Infantino sterspeler Messi erbij op zijn opgepoetste voetbalfeest.

5 Waarom kijkt de voetbalwereld niet echt uit naar dit WK?

De kritiek is dat het te veel is: een in sportief opzicht relatief onbelangrijk maar groots opgezet toernooi ná het seizoen, in de hete Amerikaanse zomer. Door de komst van de Nations League, de uitbreiding van de Europese clubtoernooien en de expansie van de EK’s en WK’s voor landenteams, stond de internationale speelkalender al onder druk. Het uitgebreide club-WK verscherpt die discussie. Spelersvakbonden en nationale competities zijn fel tegen het toernooi, onder meer vanwege het risico op overbelasting.

Met name voor spelers in de Europese top, is er nauwelijks nog een rustmoment in de zomer. Dat geldt onder anderen voor Manchester City-aanwinst Tijjani Reijnders en Internazionale-verdediger Denzel Dumfries. Zij speelden vorige zomer het EK met Oranje, nu het WK voor clubs en volgend jaar rond deze tijd waarschijnlijk het WK voor landenteams in de VS, Canada en Mexico. Ofwel: drie zomers achter elkaar amper hersteltijd.

Als titelverdediger City de finale haalt op 13 juli in New Jersey, kan Reijnders dit seizoen op 69 wedstrijden uitkomen. Daarbij werd hij geholpen door de FIFA: die stelde een extra transferperiode in zodat clubs zich vóór het club-WK nog konden versterken. Dit gebeurde niet eerder en onderstreept het belang van het toernooi voor de FIFA. Reijnders kon hierdoor afgelopen week de overstap maken van AC Milan naar Manchester City.

Dumfries zei vorig weekend tegen de pers dat hij het na zo’n lang seizoen – hij speelde onder meer de Champions League-finale – „best lastig” vindt om het club-WK te spelen. De speelkalender zit „te vol”, zei hij. Maar Infantino kan niet wachten: hij denkt dat het toernooi de wereld zal „verbinden”.

Delen





Mail de redactie