Ruim een halve eeuw na de sluitingen van de mijnen, is het effect daarvan nog altijd voelbaar in Limburg. Binnenland correspondent Paul van der Steen legt uit hoe de voormalige mijnstreek er niet in slaagt zich los te maken van het mijnverleden.
Heb je vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected].
Het gaat om veiligheid en het gaat om geld, komende week op de NAVO-top in Den Haag. Maar het gaat inmiddels ook om waardigheid en fatsoen. Vanaf het begin van zijn presidentschap heeft Donald Trump laten zien dat er weinig is waaraan hij als staatshoofd van het belangrijkste land ter wereld géén lak heeft. Diplomatieke mores, gerechtelijke uitspraken, basale burgerrechten, internationale akkoorden, militaire toezeggingen, adviezen van de eigen inlichtingendiensten: het gaat allemaal in rap tempo overboord. Behalve voor zijn eigen ego en voor politieke bullebakken – ‘sterke leiders’ als de Russische president Vladimir Poetin – lijkt Trump voor weinig respect te hebben.
Regeringsleiders uit de hele wereld wringen zich al maanden in allerlei bochten om de Amerikaanse president niet tegen zich in het harnas te jagen en, idealiter, te bewegen tot verstandig en redelijk beleid op het internationale toneel. Het enige wat ze er tot nu toe voor hebben teruggekregen zijn klappen in het gezicht. Trump legde hoge handelstarieven op aan bevriende naties. Rusland werd hierbij juist ontzien. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky werd in het Witte Huis vernederd. Trump en zijn entourage proberen actief en openlijk verkiezingen in Europa te beïnvloeden, ten faveure van populisten en nationalisten. Er wordt geflirt met territoriale expansie. En de NAVO, ooit opgericht als afschrikking van een externe vijand en om vrijheid en democratie te beschermen, wordt nu van binnenuit bedreigd door het machtigste lid van het militaire bondgenootschap.
Ook afgelopen week liet Trump weer zien dat hij bondgenoten naar believen schoffeert en negeert. Hij vertrok voortijdig van de G7-top in Canada, zonder oog voor gastheer, gasten of de enorme thema’s die op tafel liggen, zoals, om maar wat te noemen, een wereldwijde handelsoorlog. Een G7-verklaring over Iran werd op zijn aandringen gewijzigd en aangescherpt, maar dat leverde geen bonuspunten op: de Amerikaanse president vertrekt wanneer het hem behaagt. Op weg naar Washington volgde een denigrerende sneer naar de Franse president Macron die er niets van zou begrijpen. „Emmanuel zit er altijd naast.” Trump riep, via sociale media, ook op tot een volledige evacuatie van Teheran, alsof hij op het punt stond om een stad van 9 miljoen mensen in de as te laten leggen. En dit was nadat Trump al had gezegd dat Rusland weer tot de G7 toegelaten zou moeten worden, alsof Poetin een beste kerel is.
Dit is niet het gedrag van een wereldleider, maar van een geopolitieke pyromaan. Eentje die in Den Haag met alle egards zal worden ontvangen, de stad gaat er om veiligheidsredenen zelfs vergaand voor op slot. Met het risico dus dat Trump het na een halve dag welletjes vindt en het vliegtuig naar huis neemt. Hoe om te gaan met zoveel politiek-diplomatieke vernielzucht?
Trump wil graag de geschiedenis ingaan als de man die minder oorlog bewerkstelligde. „De nalatenschap die mij het meest met trots vervult, zal die van een vredestichter en vereniger zijn”, zei hij tijdens zijn inaugurele speech in januari. Hij zal echter de boeken ingaan, die conclusie kan nu al worden getrokken, als de president die de internationale orde vernielde en daarbij weinig maalde om mensenlevens. Het stilzetten van USAID leidt tot tienduizenden extra doden. Het matigen van de steun aan Oekraïne op een cruciaal moment in de oorlog kost extra mensenlevens, omdat Poetin het gevoel heeft gekregen dat hij straffeloos zijn gang kan gaan. De aanvallen op Oekraïne, en vooral ook op burgerdoelen in het land, gaan onverminderd door. De Israëlische premier Benjamin Netanyahu heeft het door Trump beleden isolationisme als groen licht geïnterpreteerd om verder zijn gang te gaan in het Midden-Oosten, na eerder al in Gaza, Libanon en Syrië, nu ook in Iran. Het leger dat Trump naar eigen zeggen niet langer in de wereld wenst in te zetten, wordt intussen in stelling gebracht tegen de eigen Amerikaanse bevolking.
De vraag is natuurlijk of dat isolationisme ooit wel heeft bestaan, want ook dat is Trump: onvoorspelbaarheid. „Misschien doe ik het, misschien niet. Niemand weet wat ik ga doen”, reageerde hij deze week op de vraag of de VS mee gaan doen met de oorlog tegen Iran. Zijn inaugurele woorden blijken niets waard. Dat wil zeggen: deze week. Volgende week is het weer anders. De wens van Westerse leiders om Trump te plezieren en aan boord te houden is begrijpelijk, gezien de dominante rol van de VS in militaire en economische zaken. Tegelijkertijd kan de zelfvernedering ook niet oneindig doorgaan. Meelachen is één, kruipen voor de grote baas is van een andere orde. De NAVO-top is kortom ook een diplomatiek examen voor de aanwezige leiders. Zij moeten laten zien, ook richting de eigen landgenoten, dat ze er zelf ook nog toe doen.
Na veertig jaar spelen in het land nam cabaretier Youp van ’t Hek (1954) vorig jaar afscheid van het podium. De documentaire Youp – Leven na het spelen geeft een blik achter de schermen van zijn laatste weken als cabaretier én een beeld van de mens achter de grappen. In gesprekken met journalist Femke van der Laan blikt NRC-columnist Van ‘t Hek terug op zijn carrière en vertelt hij over zijn hechte band met zijn muzikanten, technici en het publiek. Daarnaast reflecteert hij over het leven na het spelen: de rust, de leegte en de zoektocht naar een nieuwe invulling. Wat brengt de toekomst? De door zijn vaste regisseur Joep Krijnen gemaakte documentaire bevat fragmenten uit Van ‘t Heks omvangrijke oeuvre, maar toont ook niet eerder vertoonde beelden vanuit de coulissen.
Vernuftige puzzels, humor en, ondanks de vele moorden, een gemoedelijke sfeer. Ludwig gebruikt behendig alle elementen klassieke detectives zo aangenaam maken om naar te kijken. Als we John Ludwig (David Mitchell) ontmoeten is hij geen rechercheur maar puzzelmaker. Maar als zijn tweelingbroer James verdwijnt, moet hij naar buiten. James werkt bij de politie en zijn vrouw Lucy vermoedt dat zijn verdwijning iets met zijn laatste zaak te maken heeft. Ze vraagt haar zwager of hij zich kan voordoen als zijn broer, in de hoop dat ze daarmee kan achterhalen waar haar man is. John blijkt zeer goed te zijn in het oplossen van zaken. En zo pakt hij elke aflevering weer een nieuwe moord op terwijl samen met Lucy probeert te achterhalen waar James is. Ludwig is daarmee zowel episodisch als een serie met een doorlopend mysterie, en dat werkt uitstekend.
Jan is ongelukkig. Niet alleen omdat hij in zijn eentje vastzit op een ruimtestation op een onherbergzame planeet, maar omdat alles in zijn leven op een mislukking is uitgelopen. De motoren werken niet meer. Wat nu? Met behulp van een kwantumcomputer en een kloonmachine verandert Jan één beslissing in zijn leven, en creëert zo een versie van zichzelf die wél weet hoe je een motor aan de praat krijgt. Het is slechts het begin van de uiterst creatieve bouwgame The Alters van de hand van het Poolse 11 Bit Studios – een gamemaker die als geen ander weet hoe je via het bouwen van een huis een verhaal vertelt. Verken de alternatieve versies van Jans leven, en knap ondertussen het ruimtestation op.
Fascinerend.
Radiozender 3FM zendt tijdens de 54ste editie van Pinkpop live uit vanaf het festivalterrein in het Limburgse Landgraaf. Deejays doen verslag, lopen over het terrein, spreken met publiek en stappen met artiesten in een golfkar om ze gedurende een ritje backstage het hemd van het lijf te vragen. Artiesten als Mark Ambor en The Last Dinner Party komen in die interviews aan het woord. Er is ook veel livemuziek te horen van onder onderen Olivia Rodrigo, Muse en Claude (hij staat er goed op sinds het Songfestival). De Groene Cup, bedacht om solo-festivalgangers met elkaar in contact te brengen, reist ook mee naar Landgraaf. Ook op de online kanalen van 3FM gebeurt van alles rondom Pinkpop. Op de app NPO Luister zijn alle uitgezonden concerten te vinden, samen met exclusieve optredens.
Het is oorlog. Dus Iran heeft een Israëlisch ziekenhuis gebombardeerd en daar zijn de Israëliërs furieus over. Het woord ‘oorlogsmisdaad’ is gevallen. Laat ik dat nou ook vinden. Een ziekenhuis val je niet aan. Zelden ben ik het zo met de club van Netanyahu eens geweest. Net als crèches, scholen en bejaardenhuizen. Daar blijf je met je bommen en granaten van af. Goed dat je dat gezegd hebt Benjamin.
Het is vrede en 7.000 mensen waren in de nacht van vrijdag op zaterdag bezig om de snelweg rond Amsterdam panklaar te maken voor een feestje. 250.000 mensen gaan daar dit weekend dansen, drinken, eten, spuiten en slikken in de snikhitte. Of er ook gevochten gaat worden? Dat is niet de bedoeling, maar het is feest dus dat zit er dik in. Het weer zit in elk geval mee.
Het is oorlog. En niet een beetje. Als geboren pacifist denk ik: wordt het geen tijd voor een vuurwerkverbod in dat heetgebakerde Midden-Oosten? Hoewel ik ook begrijp dat die gevechtspauze er binnenkort vanzelf komt. Beide partijen schijnen bijna door hun munitie heen te zijn. Of is dat ook weer nepnieuws?
Het is vrede. Trump gaat bij Willy op bezoek en ik vrees dat onze zachtmoedige koning niet aan het woord komt. Donald zal ons staatshoofd uitleggen dat hij het helemaal verkeerd doet. Dat hij de macht moet grijpen, decreten moet tekenen, tegenstanders moet arresteren en een minister moet benoemen die het strengste asielbeleid ooit gaat uitvoeren. Misschien lukt het Willy om aan Trump uit te leggen dat we zo’n minister hadden. Eentje die dat in elk geval beloofd had, maar die nooit verder gekomen is dan het weigeren van een clubje jongeren in de Efteling.
Het is vrede. Daarom is er een NAVO-top. Heerlijk idee dat de Haagse hoeren het volgende week hierdoor hartstikke druk hebben omdat allemaal hoge bobo’s een toetje na het eten willen. Op hun hotelkamer wel te verstaan. Volgens de duurdere bordelen zijn de Haagse maintenees de komende dagen niet aan te slepen. Dit vind ik altijd het leukste nieuws rond zo’n militair feestje. De bijzaken die voor de meeste mannen eigenlijk hoofdzaken zijn. Een van de hoerenmadammekes vertelde dat bijna alle meisjes al weken gereserveerd zijn. Maar hoe werkt dat dan? Ik bedoel: wie reserveert zo’n snol? Doet je secretaresse dat? Bel je in zo’n geval zelf? En hoe betaal je? Cash? Of moet je chauffeur na het bevrijdende wipje naar de hoek om te pinnen?
Het is oorlog. Dus er valt ook een hoop te lachen. Zeker als Poetin aanbiedt om te bemiddelen tussen de vechtersbazen. Hilarisch toch? Ik noem dat gevoel voor humor. Maar stel dat onze Vladimir de uiteindelijke vredestichter in het Midden-Oosten wordt: wat gaat hij dan tegen Israël zeggen? Dat ze niet zomaar een ander land mogen aanvallen omdat dat echt tegen alle internationale regels is? Of zegt hij dat ze moeten kappen met knokken omdat hij het Iraanse wapentuig zelf keihard nodig heeft om de Oekraïners massaal uit te moorden?
Het is vrede. Omdat ons land geteisterd wordt door een hittegolf zijn sommige politici totaal de weg kwijt. Nee, niet Nicolien van Vroonhoven die lekker op tijd haar biezen heeft gepakt bij de totaal failliete splinter NSC. Ik bedoel de immer blij kijkende minister Eddy van Hijum die zich kandidaat heeft gesteld om in oktober met dit partijtje in het zouteloze niets te verdwijnen. En Joost Eerdmans die het talent Ingrid Coenradie behendig van de transfermarkt geplukt heeft, maar zelf lijsttrekker wil blijven. Dat scheelt hem zeker twaalf zetels. Oh ja, de nieuwe fusie GroenLinks-PvdA met hun ridicule wetsvoorstel om Israël door een zootje ayatollahs van de kaart te laten vegen. Nou zaten ze een beetje in de lift…
Oorlog en vrede. De wereld kookt. De spanning stijgt. Overal en ergens. Oorlogsschepen stomen richting de Derde Wereldoorlog. Wie kan dit tegenhouden? Niemand wil dit namelijk. We smachten naar een wijze man. Er is maar één oplossing: Klaas Dijkhoff bellen.
