Het lege noorden van Zweden is booming : groene industrie trekt duizenden nieuwe inwoners

Posted on April 9, 2024 by admin

Op de Egyptische avond in de volkshogeschool van Skellefteå staan de tafels vol met baklava, dadels en thee. Voor een klein publiek vertelt dertiger Hassan Ahmed, werknemer bij batterijfabriek Northvolt, over zijn thuisland. „In Egypte klaagde ik altijd over de zon.” Hier, diep in Noord-Zweden, is hij die meer gaan waarderen. „Als de zon schijnt, laat ik alles uit mijn handen vallen en ga bij het raam staan. Dan beweeg ik de hele dag met het licht mee, als een zonnebloem.” De zaal lacht.

Ahmed is één van de duizenden nieuwkomers die de afgelopen jaren zijn neergestreken in het provinciestadje Skellefteå, een paar honderd kilometer onder de poolcirkel. Sinds batterijfabrikant Northvolt hier in 2021 een gigantische fabriek opende, zijn er ruim 6.000 nieuwe bewoners naar het stadje (76.000 inwoners) gekomen.

Voor een groot deel zijn dat jonge, hoogopgeleide mensen uit de hele wereld, die in de fabriek proberen de productie op gang te brengen: Skellefteå kent inmiddels meer dan honderd nationaliteiten. Vandaar dat de volkshogeschool, met subsidie van de gemeente, deze avond organiseert. De bedoeling: nieuwkomers en de lokale bevolking met elkaar in contact brengen. „De bevolkingsgroei hier verandert al onze levens”, zegt Mats Bergqvist. Hij houdt zich bij de gemeente bezig met integratie van nieuwkomers. „We moeten ervoor zorgen dat iedereen op een goede manier naast elkaar leeft.” Het liefst ontstaan er geen gescheiden werelden, legt Bergqvist uit.

In Noord-Zweden vindt een verrassende demografische ontwikkeling plaats. De uitgestrekte, dunbevolkte streek is door de overvloed aan groene stroom in een paar jaar uitgegroeid tot een geliefde vestigingsplaats voor nieuwe industriebedrijven. Zweden kun je zien als een hellend vlak: grote rivieren stromen vanaf de grens met Noorwegen oostelijk richting de Botnische Golf. De overvloed aan waterkrachtstroom die dat oplevert, oefent een grote aantrekkingskracht uit op grootverbruikers die willen verduurzamen.

In Skellefteå vestigde zich de grootste batterijfabriek van Europa. Iets noordelijker, in Boden, bouwt staalstart-up H2 Green Steel een compleet nieuwe staalfabriek. Die wordt een van de grootste stroomverbruikers van Zweden.

Een ander staalbedrijf, SSAB, wil iets verderop in Luleå op grote schaal ‘groen staal’ gaan produceren. Meer in het Zweedse binnenland moet een grote uitstootvrije kunstmestfabriek komen. En er zijn grootse plannen voor het delven van zeldzame aardmetalen in de regio.

Met al deze projecten zijn duizenden banen, met name voor hoogopgeleiden, gemoeid – in een streek die decennialang juist leegliep vanwege het geringe economische perspectief. Noord-Zweden, dat was synoniem met een jeugd die vertrok naar het zuiden, naar steden als Göteborg en Stockholm, waar tenminste werk was. Stadjes als Boden en Skellefteå bleven vergrijsd achter.

Nu is dat totaal gedraaid. Een speciale regeringsfunctionaris voor Noord-Zweden concludeerde na onderzoek dat de bevolking van de regio de komende decennia met wel 100.000 inwoners zou kunnen groeien. Dat zijn niet alleen nieuwe banen in de industrie; door de bevolkingsgroei zijn er ook weer meer dokters, leraren en obers nodig. Voor de duidelijkheid: er wonen nu 500.000 mensen in de streek, die bestaat uit de provincies Norrbotten en Västerbotten.

De euforie bij bestuurders en veel inwoners is groot, maar dat geldt ook voor de zorgen: is de regio hier wel klaar voor? Waar gaan al deze mensen wonen, hun kinderen naar school en hoe integreren ze in de maatschappij? Om de ‘groene industrie-boom’ te laten slagen en het hart van een toekomstig duurzaam Ruhrgebied te worden, is een enorme inspanning nodig.

Het hoogste gebouw van Boden

„We hadden een negatieve crisis, nu hebben we een positieve crisis”, zegt burgemeester Claes Nordmark (47) van Boden. Hij zit op een woensdagmiddag in zijn bescheiden kantoor op het stadhuis in het provincieplaatsje. De toren van de gemeente is een van de hoogste gebouwen in het centrum van Boden, dat uit maar een paar straten bestaat.

Nordmark hoorde een paar jaar geleden dat H2 Green Steel graag een nieuwe waterstofstaalfabriek wilde bouwen in zijn gemeente. Inmiddels wordt op een gigantisch terrein net buiten het stadje het fundament gelegd voor de fabriek, de eerste nieuwe staalfabriek in Europa in decennia. Tussen de bossen storten bouwvakkers hier nu de betonnen fundamenten voor de enorme torens van de staalfabriek – naar verwachting wordt dit het grootste bouwproject van Zweden in jaren, met duizenden bouwvakkers die eraan werken. Uiteindelijk zal de fabriek werk bieden aan zo’n vierduizend mensen, is de bedoeling.

„De prognose is dat we als gemeente gaan groeien van 27.000 inwoners naar 33.000 in 2030”, vertelt Nordmark. Dat is in de eerste plaats geweldig nieuws. Als jongere kende hij het Boden van de jaren negentig, dat in slechte staat verkeerde. Het ziekenhuis was net gesloten, en het leger – Boden is van oudsher een kazerneplaats – had de aanwezigheid na de Koude Oorlog drastisch teruggeschroefd. Het leidde tot een grote daling van het inwonersaantal.

„Er zijn veel oudere mensen in het stadje die de situatie nu zien als een soort wraak”, zegt Nordmark lachend. Er is een gevoel dat de landelijke regering in Stockholm de regio jarenlang liet zitten. „Nu is er een gevoel van: screw the rest, we komen op eigen kracht terug!”

Maar Nordmark heeft ook zorgen. Niet zozeer om de handvol inwoners die niet blij zijn dat hun wandelroutes door het bos nu plaats moeten maken voor een fabriek – dat zijn er maar weinig, bezweert hij.

burgemeester BodenClaes Nordmar We bouwen scholen, wegen, met geld dat we nog niet hebben verdiend met belastingen

„We moeten nu in een paar jaar alles tegelijk doen. We bouwen scholen, wegen, met geld dat we nog niet hebben verdiend met belastingen.” In feite is het een gok, geeft de burgemeester toe. H2 Green Steel is nog niet klaar met bouwen, in theorie kan er nog van alles misgaan. Maar niet anticiperen is ook geen optie, aldus Nordmark.

Dan moet hij weg: er staat een vergadering gepland over de nieuw aan te leggen spoorlijn naar de staalfabriek.

Skellefteå heeft geen treinstation. Er komen vereist een busreis van twee uur vanaf Umeå, op zichzelf al een treinreis van minimaal zes uur vanaf Stockholm. Kom je aan op het busstation, dan zie je de hijskranen die bouwen aan gloednieuwe flats direct in actie. (De meest mensen vliegen overigens naar Skellefteå). Loop het rasterpatroon van de straten in het centrum in, en je vindt een handvol restaurants en winkels, en één groot cultureel centrum – bijna volledig opgetrokken uit hout.

Een bezoeker zou kunnen denken: hoe krijg je duizenden mensen überhaupt zo ver om in deze afgelegen, lege streek te komen wonen? Maar dat lukt aardig, volgens de cijfers. „Er zijn vierduizend mensen naar Skellefteå verhuisd vorig jaar”, zegt Mats Bergqvist van de gemeente. „Het jaar ervoor waren het er tweeduizend.” Hij hoopt niet, grapt hij, dat die trend van verdubbeling doorzet, want dan zouden er dit jaar achtduizend nieuwe inwoners komen.

Boomtown

Skellefteå is al wat verder dan Boden. Northvolt rekruteert er in de hele wereld flink op los, en vanwege de wat idealistische missie om Europese batterijen te maken is het een populaire werkgever. Ondertussen staat de gemeente op internationale migratiebeurzen om personeel te werven, van zorg- tot horecamedewerkers. Net als in Boden weet Skellefteå niet wat het overkomt: het is plotseling een boomtown. „Ik zie vrienden van mij die decennia geleden zijn wegverhuisd terugkomen”, zegt Bergqvist. Als ze eenmaal een gezin hebben, waarderen ze de rust, de natuur en de ruimte, zegt hij.

Lees ook
In de bossen van Skellefteå probeert Europa de batterijoorlog te winnen

„Dit is veel beter dan de continue neergang van de afgelopen decennia.” Dennis Johansson is een van de aanwezige lokale bewoners op de Egyptische avond. De Zweed woont al decennia in Skellefteå en prijst de nieuwe ontwikkelingen. In de jaren negentig kwam hij hier wonen met zijn vrouw, vertelt hij. Talloze flats stonden leeg. „Je zocht geen appartement, je kreeg gewoon een sleutel.” Erg vrolijk stemde het stadje toen niet.

Nu is de woningnood in Skellefteå groot, de bouwprojecten kunnen de instroom nauwelijks bijhouden. De Zweedse nieuwbouwmarkt zit in het slop, commerciële partijen wagen zich maar traag aan nieuwbouw. Veel nieuwkomers moeten lang zoeken, of verblijven tijdelijk in containerwoningen aan de rand van de stad.

Toch is de belangrijkste les misschien wel: er is meer nodig om de industrie-boom te laten slagen dan woningen.

Op de Egyptische avond is het Hicham Omer die het meeste vertelt over zijn thuisland. Dat er vooral in het noorden veel mensen wonen, bijvoorbeeld. „In tegenstelling tot in Zweden”, grapt hij tegen de zaal.

Na afloop, wanneer iedereen aan de hapjes zit, vertelt hij over zijn leven hier. Hij blijft sowieso werken bij Northvolt, maar: „Skellefteå is niet klaar voor grote hoeveelheden internationale mensen.” Omer doelt niet zozeer op woningen. „Ik vind het erg leuk dat het hier heel internationaal is, ik hoor veel Engels. Maar het stadje kan nog verbeteren. Er is weinig entertainment, of koffiezaken.” Ook meer cafés zou fijn zijn, zegt Omer.

„Je hebt hier wel alles, maar niet op het niveau van Stockholm”, zegt Mohab Kinnawy. Naast hem staat Ahmed Amer, die voordat hij naar Skellefteå kwam jarenlang in Stockholm werkte. „Hij is teleurgesteld in de stad”, grapt Amer over Kinnawy. „Dat zie je soms, mensen hadden hoge verwachtingen en komen in een kleine stad terecht.” Zelf vindt Amer het fijn dat Skellefteå rustig is en midden in de natuur ligt. „Ik houd ook van de winters en de donkerte.” Maar dat heeft niet iedereen, erkent hij.

„Mensen komen inmiddels hierheen. Maar de uitdaging is nu om een stad te maken, met sociaal leven, waar iedereen zich welkom voelt”, zegt Bergqvist van de gemeente. Het gebeurt volgens hem dat mensen na korte tijd weer vertrekken, bijvoorbeeld omdat een partner hier niet kan aarden – of de werknemer zelf. Met het risico dat de industriebloei vertraagt.

Het aantal restaurants en cafés groeit volgens Bergqvist in hoog tempo. En verder organiseert de gemeente zelf allerlei activiteiten, van skitrips tot dagjes uit in de omgeving. In een speciaal welkomstcentrum in het stadhuis kunnen nieuwkomers in gesprek over hoe dingen werken in Zweden, van zorgverzekering tot autoregistratie.

De nieuwste focus: partners van mensen die in Skellefteå een baan hebben. Bergqvist: „Het is heel belangrijk dat zij zich ook thuis voelen.” Binnenkort organiseert hij een tweedaags evenement voor deze groep, met bijvoorbeeld ook uitleg over hoe ze zelf een bedrijf kunnen beginnen.

En dan zijn er de avonden zoals de Egyptische. Ook bedoeld om de lokale bevolking betrokken te houden. Tot dusver is de weerstand tegen alle ontwikkelingen maar klein, zegt Bergqvist, maar dat moet ook zo blijven. „Als er 45 Zweden op af komen, en die vertellen weer 45 Zweden hoe leuk het was, dan is dat winst.”

De Egyptische avond eindigt met een wedstrijd mummies maken. Drie kinderen worden door teams razendsnel in wc-papier gerold. Lokale Zweden en buitenlandse nieuwkomers strijden in gemengde teams fanatiek om de eerste prijs. Over een paar weken is er weer een avond. Dan stellen de Roemenen zich voor.

Jammen, neerschieten, hacken: wat kun je doen tegen aanslagen met drones?

admin
November 15, 2024
0

Een vuurstraal daalt neer op het bos en maakt korte metten met iedereen die zich tussen de bomen verschuilt.

Het is geen drakenscène uit Game of Thrones, maar een vloeibaar thermiet spuwende drone die Oekraïense strijdkrachten inzetten tegen het Russische leger. Het filmpje circuleert sinds september op sociale media en past in een lange reeks frontvideo’s van drones die soldaten en militaire voertuigen uitschakelen met explosieven vanuit de lucht. Dood en verderf, verpakt in hardrock en snedige teksten: dat is oorlogspropaganda in de 21ste eeuw.

Huiveringwekkend. Vooral de wetenschap dat dit soort drones, in elkaar geknutseld met 3D-printers en huis-tuin-en-keukentechniek, niet alleen aan het front kunnen vliegen. De ingrediënten zijn overal te koop en de killer drones zijn net zo makkelijk in te zetten voor terroristische aanslagen, op plekken waar geen oorlog woedt. Wat kun je daartegen doen?

Luitenant-kolonel Arjen Nijkamp moest even slikken toen hij de vliegende vlammenwerper zag. Daar helpt geen kippengaas tegen – dat materiaal spannen Russische soldaten boven de loopgraven om drones af te weren.

‘Head Joint Nucleus C-UAS’ staat op zijn visitekaartje: counter-uncrewed aircraft systems, drones dus. Het counter-drone peloton telt tientallen specialisten die vallen onder het Grondgebonden Luchtverdedigingscommando ,

Regelmatig worden zij door de politie ingeschakeld om te assisteren bij de beveiliging van grote evenementen – potentiële plekken voor aanslagen. Denk aan de intocht van Sinterklaas, Koningsdag, de Nationale Dodenherdenking op de Dam of de NAVO-top in Den Haag. Nijkamp: „Vroeger waren we bang voor een man in een vrachtwagen. Het gevaar komt nu ook van boven. Je moet denken in drie dimensies.”

Hightech hondenkennel

Het counterdrone-testcentrum zit in een voormalige hondenkennel op een kazerne in de Peel. Hier hebben ze toestemming om met hightech wapens te experimenteren om droneaanvallen af te weren. Eigenlijk is vliegen met drones in de buurt van een vliegveld verboden, maar voor Nijkamp is een telefoontje naar luchtmachtbasis Volkel, om de hoek, genoeg.

Naderende drones zie je aankomen met detectiecamera’s, radars of met microfoons die het zoemende geluid opvangen – detectie is vaak een combinatie van die methoden. De mobiele radars van het Nederlandse bedrijf Robin Radar, ooit ontwikkeld door TNO om vogels te herkennen, kunnen de kleinste drones waarnemen. Defensie doneerde onlangs nog 51 van deze systemen aan Oekraïne.

Om drones uit te schakelen hoef je ze niet per se neer te schieten. ‘Jammen’ met stoorzenders is een gangbare strategie. De draagbare stoorzenders kun je enigszins nauwkeurig richten en hebben een reikwijdte van ongeveer twee kilometer. Ze drukken het controlesignaal van de dronepiloot weg met een krachtiger signaal, op de wifi-frequenties. Dan krijgt de drone geen instructies meer, blijft stil hangen of keert terug naar de thuisbasis.

De andere optie is verstoring van het GPS-signaal, maar dat is gevaarlijk in gebieden waar luchtvaartverkeer is.

Drones hacken kan ook: je verstoort dan de geplande route en dwingt de drone te landen op een veilige plek. Hacken is lastiger nu de drones hun datacommunicatie versleutelen. Volgens de wet is het bovendien computervredebreuk, dus niet toegestaan. Maar dat is je laatste zorg als er een drone met een granaat op je afkomt. Moderne drones zijn al ‘storingsproof’: als het signaal verstoord wordt, navigeren ze verder op basis van beeldherkenning of gebruiken lidar, een combinatie van radar en laser die in het donker werkt. Zo vinden ze zelf hun doel, in een tevoren aangegeven gebied. Kunstmatige intelligentie doet de rest.

Paraplu

Nijkamp gaat voor in het magazijn van de voormalige hondenkennel, daar ligt materiaal waar de C-UAS-unit mee oefent. De meeste antidrone-apparatuur is mobiel; ze past ook op het dak van een gebouw, om tijdens de Dodenherdenking een beschermende ‘paraplu’ boven de menigte op De Dam te creëren. Die keer dat het C-UAS-team ingreep, ging het om iemand die de regels overtrad, maar geen kwaad in de zin had.

Als storen niet werkt, dan zijn de tragere drones te ‘pakken’ door een vangnet af te schieten met een andere drone, zoals de Dronecatcher van het Nederlandse Delft Dynamics. Neerschieten met kogels is lastig – zeker bij de nieuwste generatie FPV-drones (first person view); die halen 300 kilometer per uur, sneller dan een racewagen.

De filmpjes uit Oekraïne openden bij het grote publiek de ogen voor gevaar uit de lucht en antidronemaatregelen hebben in Europa hoge prioriteit. De EU benadrukt tegelijkertijd hoe nuttig drones kunnen zijn, bijvoorbeeld voor snel hulptransport met medicijnen en medische hulpmiddelen – niet alleen voor makelaarsvideo’s.

Maar bij evenementen moeten ze wegblijven. De Franse politie haalde tijdens de openingsceremonie van de Olympische Spelen in Parijs vijftig drones uit de lucht. „Die detectie is nog niet waterdicht. Je zit er eigenlijk op te wachten dat het een keertje mis gaat”, zegt Wiebe de Jager.

Hij is een ervaren dronepiloot en houdt op dronewatch.nl het nieuws bij – ook dat over de snelgroeiende anti-dronemarkt. Er is strenge regulering voor waar en hoe je met drones mag vliegen, en waar je je moet registreren. Regels beschermen echter niet tegen terreuraanslagen.

Zijn eerste drone kocht De Jager tien jaar geleden: een DJI Phantom 2 Vision Plus. Hij betaalde destijds 1.100 euro voor een drone van anderhalve kilo waar hij een kwartiertje mee kon vliegen. Tegenwoordig heb je voor de helft een drone die zes keer lichter is en drie keer zo lang vliegt, met een veel betere camera en sensoren om botsingen te mijden. „De dronetechniek gaat knetterhard en is bijna niet te reguleren.”

If it flies…

De politie organiseerde in het verleden droneclashes, wedstrijdjes om te oefenen tegen goede dronevliegers. In de militaire wereld is het allang geen spelletje meer. Het front verandert in Star Wars. Drones die vechten tegen drones, of je schiet ze met lasers uit de lucht, zoals Israëls Iron Beam, die met 100 kilowatt vermogen een euromunt op tien kilometer afstand kan raken. Het kost alleen stroom, geen kogels.

Over vijf jaar hebben we dat ook in Nederland, denkt luitenant-kolonel Nijkamp. Het past ook in zijn ‘toolbox’ maar is niet het meest handige wapen voor inzet in Nederland: schiet je een drone uit de lucht boven een menigte, dan raken er toch mensen gewond.

Een andere variant is high power microwave, een elektromagnetische golf die een onzichtbare mokerslag uitdeelt aan de elektrische motors in een drone. Je mept er in één keer een zwerm drones mee uit de lucht. Zoals leverancier Epirus zegt: „If it flies, it dies.”

Dat is een oude slogan uit het Amerikaanse leger, zegt Nijkamp. „In dit dronetijdperk moet je het aanpassen. If it flies, you die.”

Rechtse meerderheid in Europees Parlement wil de anti-boskapwet afzwakken

admin
November 14, 2024
0

In Brussel wordt opnieuw gesnoeid in groene Europese plannen. Een meerderheid van het Europees Parlement wil de invoering van de omvangrijke ontbossingswet niet alleen uitstellen, maar ook afzwakken. Om dat te bereiken, sloegen centrumrechtse Europarlementariërs donderdag de handen ineen met de radicaalrechtse flank, een unicum.

De ontbossingswet, bedoeld om boskap tegen te gaan, werd gezien als een historische mijlpaal in het Europese natuur- en klimaatbeleid. Bedrijven die zich bezighouden met de import van hout, papier, palmolie, rubber, soja, koffie en vlees moeten voortaan aantonen dat hun producten niet afkomstig zijn van land dat illegaal is ontbost. Het parlement had al ingestemd, de lidstaten waren akkoord, de Europese Commissie was aan de uitvoering begonnen en bedrijven bereidden zich voor.

De kanteling rond de ontbossingswet tekent de verschuivende machtsbalans in het parlement

Na een stevige lobby vanuit de landbouw, de industrie en het buitenland stelde de Commissie vorige maand al voor de invoering met één jaar uit te stellen, naar 2026. Donderdag deed een rechtse meerderheid in het Europese Parlement daar nog een schep bovenop: de wet moet niet alleen worden uitgesteld, maar ook op punten worden versoepeld.

De kanteling rond de ontbossingswet tekent de verschuivende machtsbalans in het parlement. De drie grote fracties van christendemocraten (EVP), sociaal-democraten (S&D) en liberalen (Renew) vormen nog altijd de coalitie waar de Europese Commissie op leunt. Maar de verhoudingen beginnen te verzuren, omdat de grootste fractie, de EVP, sinds de verkiezingen in juni desgewenst ook naar rechts kan buigen. Woensdag bleek al dat de benoeming van de nieuwe Eurocommisssarissen in een moddergevecht is ontaard waarbij links en rechts elkaar in een wurggreep houden.

Donderdag zocht de EVP steun van radicaalrechts om de belangrijke natuurverordening aan te passen en uit te stellen. Dat lukte. Een aantal bedrijven reageerde opgelucht, natuurorganisaties zijn juist bezorgd. „Een schandelijk moment voor de EVP en een verraad van haar toezeggingen aan Europese burgers, vooruitstrevende bedrijven, de bossen van de wereld en ons klimaat”, stelde het Wereld Natuur Fonds.

Onzekerheid

Van de Ontbossingswet, die twee jaar geleden door het Europees Parlement was aangenomen, was twee maanden geleden al duidelijk dat die zou worden uitgesteld. Toen adviseerde de Europese Commissie daartoe.

Met name vanuit Duitsland kwam de klacht dat bedrijven nog niet klaar waren om een goed registratiesysteem in te voeren. Vooral kleine bedrijven zouden moeite hebben om de ingewikkelde productieketens in kaart te brengen. Een van de sectoren die met de wet te maken krijgt is de Duitse autoindustrie: het leer voor autostoelen komt uit het Amazonegebied.

Er was ook verzet uit andere landen, bijvoorbeeld uit Brazilië, waarvan 30 procent van de export onder de wet zou vallen. De Braziliaanse overheid noemde de regels onlangs „eenzijdig en bestraffend”. De regering van Indonesië deed de wet af als een vorm van imperialisme. Ze kregen dit najaar bijval van de baas van de Wereldhandelsorganisatie WTO.

Tegelijkertijd waarschuwden meer dan vijftig grote bedrijven, waaronder Nestlé en Michelin, juist tegen uitstel. Nu de wet eenmaal was aangekondigd, zeiden zij, zou uitstel onzekerheid veroorzaken en investeringen op het spel zetten.

Omdat het parlement zich mocht uitspreken over het voorstel van de Commissie, kwamen nieuwe onderhandelingen op gang. De EVP kwam daarin twee weken geleden onverwachts met voorstellen om de wet ook te versoepelen. De EVP was voor de verkiezingen nog een groot voorstander van de wet, maar spreekt sinds kort van „een bureaucratisch monster”. „Deze wet was zo’n gedrocht geworden met zoveel rompslomp dat we hebben gezegd: dit is niet de bedoeling”, zegt CDA-Europarlementariër Ingeborg ter Laak, aangesloten bij de EVP. De huidige wet dreigt volgens haar te ingewikkeld uit te pakken, met name voor kleine boeren buiten Europa. „We zijn voor de wet, maar het moet werkbaar zijn.”

Op een aantal belangrijke punten kreeg de EVP donderdag steun van radicaalrechtse partijen. Daardoor ging een meerderheid akkoord met een voorstel om landen met minimale risico’s op illegale boskap uit te zonderen. Landen die sinds 1990 in totaal geen bosareaal verloren, krijgen in dit voorstel een ‘zonder risico’-label: producten uit die landen worden vrijgesteld. Milieuorganisaties hebben hier kritiek op, omdat soms oud bos is vervangen voor nieuw bos en producenten de wet makkelijker kunnen omzeilen.

Het uitstel is nu een feit. De voorstellen om de wet te versoepelen zullen eerst door de Europese Commissie en de EU-landen worden bestudeerd. Daar viel de afgelopen tijd bereidheid te horen om de wet aan te passen, maar ook de angst dat de hele wet dan weer ter discussie komt te staan.

Duits topeconoom: ‘De relatie tussen politiek en economie in Duitsland is ongezond’

admin
November 14, 2024
0

Het Duitse businessmodel berustte op goedkoop gas uit Rusland en een schijnbaar onverzadigbare afzetmarkt in China. En de VS bekostigden de Duitse defensie.

Maar aan de goedkope energie uit Rusland kwam in februari 2022 een abrupt einde, de economische groei in China stagneert, en sinds de oorlog in Oekraïne steekt Duitsland weer meer geld in defensie – hoewel de afhankelijkheid van de VS nog altijd enorm is.

Ziehier de korte samenvatting van de grote problemen waarmee Duitsland kampt. Over de vraag hoe de Duitse business nieuw leven in te blazen is – de economie krimpt in 2024 voor het tweede jaar op rij – viel vorige week de regering onder kanselier Olaf Scholz (SPD). De coalitie van zijn sociaal-democraten, de Groenen en de liberale FDP werd het niet eens over welke weg ze moest inslaan. De FDP wilde ondanks alles vasthouden aan de roemruchte Schuldenbremse, die de overheid streng beperkt schulden aan te gaan. SPD en Groenen wilden wel extra ruimte.

Hoe nu verder? Marcel Fratzscher, hoofd van het gerenommeerde economisch onderzoeksinstituut Deutsche Institut für Wirtschaftsforschung, evalueert de politieke en economische situatie.

Veel commentatoren stellen nu dat de coalitie van SPD, Groenen en FDP gedoemd was te mislukken. Ziet u dat ook zo?

„Nee. Het akkoord tussen de drie partijen was goed, het stelde de juiste prioriteiten. Maar enkele maanden na het aantreden van de regering begon de oorlog in Oekraïne en dit zette alles op zijn kop. Voor defensie bleek veel meer geld nodig, net als voor inzakkende economie. De coalitie wilde zich richten op een concurrerende economie, de energietransitie, vergroening en hervorming van sociale voorzieningen, maar stond plotseling voor geheel andere uitdagingen. Ze reageerde eigenlijk goed op de crisis en kon in 2022 snel de energieprijzen stabiliseren. Maar de partijen hebben zich onvoldoende aangepast aan de nieuwe realiteit en hielden – met name de FDP – te veel vast aan ideologische dogma’s.”

FDP-voorzitter en oud-minister van Financiën Christian Lindner lijkt teruggekeerd naar klassieke FDP-waarden als de Schuldenbremse. In 2021 noemde hij de zwarte nul [een begroting die in evenwicht is of een overschot vertoont] immers nog een ‘conservatieve fetisj’.

„Ja. Ik denk alleen niet dat hij ooit echt anders over die Schuldenbremse dacht, maar dat hij zich met die uitspraak een beetje boven de partijen wilde verheffen. De FDP staat sceptisch tegenover de overheid, een beetje zoals de Republikeinen in de VS. Hoe kleiner de overheid, hoe beter. Dat sluit hogere schulden en belastingverhoging uit, want de overheid doet in die optiek niet per se iets goeds met dat geld. Een rem op schuld is dus absolute prioriteit. Maar in een situatie als in de afgelopen jaren is het onmogelijk zo politiek te bedrijven.”