‘Het klopt gewoon niet.’ In de woonplaats van Trump-schutter Crooks doen complottheorieën de ronde

Toen Summer Barkley zes jaar geleden in de klas zat met de latere Trump-schutter Thomas Matthew Crooks, viel haar vooral op hoeveel hij als eerstejaars al van de vaderlandse geschiedenis wist. „We waren net 14 of 15”, vertelt de 19-jarige Amerikaanse zittend in de schaduw van een loofboom op het bakstenen randje van de veranda van haar ouderlijk huis. „Dat eerste jaar krijg je vooral de stichting van Amerika, de Revolutie, de Burgeroorlog, de wederopbouw. En Thomas wist bijna altijd alle antwoorden, haalde geweldige cijfers en de leraar was dol op hem.”

Veel andere jongens in de klas, herinnert Barkley zich, waren bovenmatig geïnteresseerd in de lessen over het interne strijdgewoel dat de jonge republiek tweede helft 19de-eeuw teisterde. Maar van Thomas staat zo’n puberale obsessie met oorlog haar niet in het bijzonder bij. „Hij was dan ook niet erg extravert. Maar als je hem aansprak, was hij ook weer niet extreem verlegen of zo. Dan zei hij meestal gewoon iets aardigs terug. Hij knoopte alleen niet zo makkelijk uit zichzelf een praatje aan.”

Afgelopen zaterdag zagen ook oud-klasgenoten als Barkley op televisie hoe Crooks zich zélf tot belangrijke voetnoot in de moderne Amerikaanse geschiedenis promoveerde. Tijdens een campagnerally van Donald Trump, een uurtje rijden oostelijker in Pennsylvania, kon de inmiddels 20-jarige Crooks het vuur openen op de ex-president en presidentskandidaat Donald Trump. Waren de vijf kogels die hij afvuurde met zijn halfautomatische AR-15 een halve inch verderop ingeslagen, dan had dat het land in een hoogst onvoorspelbare geweldspiraal kunnen storten.

Het liep anders. Een van de kogels schampte ‘slechts’ het oor van de ex-president en sluipschutters van de presidentiële bewakingsdienst Secret Service konden Crooks al binnen enkele tellen uitschakelen. Hij werd 20 jaar oud.

De aandacht voor zijn persoon, zijn mogelijke motief en het voorstadje van Pittsburgh waar hij woonde, is er niet minder om. Journalisten – maar ook rechercheurs van de FBI – zijn met honderden aan het onderzoeken wat Crooks gedreven kan hebben. Of hij alleen handelde bij zijn geweldsdaad. En wat zijn politieke voorkeur was, nu hij een toch al verhitte verkiezingsstrijd verder onder hoogspanning heeft gezet.

Hij zal misschien echt bestaan hebben, maar ik denk dat ze het op hem proberen af te schuiven

De jongen die het rijkste land ter wereld eigenhandig langs de afgrond van een mogelijk nieuwe burgeroorlog liet scheren, groeide in ieder geval op in een ogenschijnlijk keurige voorstad. Bethel Park is een door overwegend witte Amerikanen bevolkte buitenwijk met bakstenen huizen van anderhalve of twee verdiepingen aan doorgaans strak bijgehouden gazonnetjes. Veel tuinen zijn kort na de nationale feestdag na 4th of July nog wel versierd met Amerikaanse vlaggen en vlaggetjes, maar er staan vier maanden voor verkiezingsdag nog amper campagebordjes voor een van beide partijen of kandidaten.

Rondvliegende kogels

De tuin van Dan Rossi is een uitzondering. Hij heeft zijn veranda uitgedost een blauwe en een rode ‘Trump 2024’ vlag met daaronder respectievelijk de leuzen ‘No More Bullshit’ en ‘Save America’. Aan een vlaggenmast heeft hij een Stars-and-Stripes ondersteboven hangen. „Dat heb ik zaterdag gedaan, toen ik hoorde dat die man in het publiek was overleden”, zegt hij over de 50-jarige toeschouwer, die dodelijk werd geraakt door een van de rondvliegende kogels die voor Trump waren bestemd.

Rossi, een 45-jarige servicemanager, noemt het „een smet op Bethel Park” dat de schutter hier uit de buurt komt. Hij vindt het hele zaakje stinken, vertelt hij staand op zijn enigszins verdorde gazon. „Het klopt gewoon niet, als je het bij elkaar optelt. Bijna niemand hier kende die Crooks. Ja, als je naar de lokale bibliotheek gaat, kan je daar het jaarboek van zijn middelbare school vinden met zijn foto erin. Maar op sociale media is hij nergens te vinden. Terwijl die kids van tegenwoordig altijd wel ergens een account hebben. Roblox, Steem, wat dan ook.”

Samenzweringstheorieën

Rossi neigt er dus eerder naar de vele samenzweringtheorieën te geloven, die zaterdag gelijk begon te circuleren op het web in Trump-gezinde media. „Hij zal misschien echt bestaan hebben, maar ik denk dat ze het op hem proberen af te schuiven.”

Zelfs áls er van zo’n complot van bovenaf geen sprake is, zegt Rossi, dan heeft de Secret Service het bewust laten gebeuren. „Krijgt een ex-president echt dezelfde mate van beveiliging als een zittende? Of hebben ze Trumps beveiliging teruggeschroefd? En zijn team bijvoorbeeld expres volgepropt met allemaal vrouwelijke agenten, onder het mom van diversiteit?”

Dat president Joe Biden dit weekeinde gelijk een onafhankelijk onderzoek aankondigde naar de mislukte moordaanslag, overtuigt Rossi matig. „Als je niet hard zoekt, ga je natuurlijk ook niets vinden.”

Ook oud-klasgenoot Barkley noemt het uitzonderlijk dat Thomas geen digitale doopceel heeft die nu gelicht kan worden. Anderzijds verbaast het haar ook niet: „Er zijn wel meer jongeren die daar tegenwoordig helemaal van wegblijven.”

Ze raakte haar slimme, aardige klasgenoot gedurende de pandemie uit het oog. „We studeerden in hetzelfde schooljaar af, 2021-’22. Aan het eind van dat jaar werden de lessen alweer hervat, maar mochten leerlingen er ook voor kiezen nog online deel te nemen. Thomas koos daar ook voor.” Ze zag hem de laatste paar jaar voor hun diplomering daarom amper nog op school. „Sommige mensen zullen hem sociaal onhandig noemen. Ik zag hem soms ook met een gezichtsmasker op. Geen idee wat zijn reden was om liever thuis te blijven.”

Barkley wil echter weersproken hebben dat hij „extreem gepest werd”, zoals Jason Kohler, een andere jaargenoot, dit weekeinde aan verscheidene Amerikaanse en internationale tv-zenders vertelde. „Dat is echt heel erg overdreven. Ik snap dat het past in een verhaallijn die de media zoeken, maar het klopt niet. Ja, er werd misschien achter z’n rug wat geroddeld, maar hij werd niet extreem gepest.”

Jason Kohler woont een paar minuten rijden verderop. Zijn moeder doet open en zegt dat haar zoon het voorstadje eventjes uit is. „Ik heb tegen hem gezegd dat hij voorzichtiger moet zijn met zulke uitspraken. Ik vind het zo erg voor de familie.”

Bejaardentehuis

Ook Barkley kan alleen maar gissen naar wat Crooks uiteindelijk tot zijn daad dreef. Maar het moet relatief recent mis zijn gegaan met hem, denkt ze. „Hij deed na de middelbare school nog een vervolgopleiding, iets met computers. En sinds kort werkte hij in een bejaardentehuis, dus hij kwam door antecedentenonderzoek heen.”

Ze ziet nu de familie-Crooks opgejaagd wordt: hun straat is een mediacircus vol satellietwagens en politie. „En op sociale media plaatsen mensen foto’s in de commentaarsectie van Thomas’ zijn lijk, met teksten als ‘ik hoop dat z’n moeder dit ziet’. Ik herken Thomas ook op die foto’s.”

Ze snapt tegelijkertijd dat er mensen zijn die door alle nog openstaande vragen geloven dat Crooks valselijk tot zondebok is gemaakt. „Het is toch ook amper te geloven dat hij zo makkelijk het vuur kon openen op Trump, een man van wie we weten dat sommigen hem haten?” Maar Barkley kan de wereld verzekeren: Thomas Matthew Crooks bestond echt en nu hij is dood. „Er is dus één ding zeker: de beveiliging was gewoon heel slecht zaterdag.”

Delen





Mail de redactie