‘Het is zinvol om het COA weer met een dwangsom aan te sporen’, zegt gemeente Westerwolde. De landsadvocaat vindt van niet

Voor de tweede keer in negen maanden staan ze tegenover elkaar in de rechtbank in Groningen: het Centraal Orgaan opvang Asielzoekers (COA) en de gemeente Westerwolde, waar Ter Apel onder valt. De gemeente eist in een kort geding opnieuw dat het COA zich houdt aan de afspraak om in het aanmeldcentrum in Ter Apel maximaal tweeduizend asielzoekers op te vangen.

Eind januari besloot de rechter dat het COA zich aan die afspraak moet houden. Voor iedere dag dat die limiet toch werd overschreden, moest het overheidsorgaan de gemeente Westerwolde 15.000 euro betalen. Het COA beloofde „alles op alles” te zetten om zich aan het vonnis te houden.

Het hielp niet. Op een paar dagen in maart na, bleef het aantal asielzoekers boven de tweeduizend. Het COA maakte de maximale dwangsom van 1,5 miljoen euro aan Westerwolde over. Nu eist de gemeente een dwangsom van 75.000 euro per dag, als het COA zich niet aan de afspraak houdt.

De problemen in Ter Apel zijn nog steeds groot. In juni concludeerde de Inspectie Justitie en Veiligheid dat er „een zeer ernstige veiligheidssituatie is ontstaan”. Dorpsbewoners hebben last van intimidatie, vervuiling, diefstal en inbraak door asielzoekers, zegt de advocaat van de gemeente maandagmiddag in de rechtbank.

‘Ingewikkeld gevoel’

In september was het centrum zo vol dat asielzoekers bijna buiten op het gras moesten slapen. Op het nippertje konden ze worden ondergebracht in een sporthal in Stadskanaal. Nog steeds worden elke avond maximaal 225 asielzoekers naar de tijdelijke nachtopvang in het Drentse Beilen gebracht die dan de volgende ochtend terugkeren naar Ter Apel. Ook daarover zijn de gemeente en het COA het oneens. Het COA telt deze mensen niet op bij het aantal asielzoekers dat in Ter Apel verblijft. Volgens de gemeente zou dat, omdat ze overdag in Ter Apel verblijven, wel moeten.

Jaap Velema, burgemeester van Westerwolde, heeft een „ingewikkeld gevoel”, over het kort geding, zegt hij buiten de rechtszaal. „We zijn nu negen maanden verder en staan hier weer dezelfde zaak te bepleiten: veiligheid voor de inwoners van Ter Apel, voor de medewerkers van het COA en de asielzoekers.”

Mensen werken op de toppen van hun kunnen. Om dan te horen: kan het nog een beetje beter? Ik vind het ingewikkeld

Milo Schoenmaker
bestuursvoorzitter COA

Westerwolde had verwacht dat het COA zich aan het vonnis zou houden, zegt de advocaat tegen de rechter. Nu wil de gemeente dat afdwingen met een hogere dwangsom. Volgens Westerwolde kan het COA wel meer opvangplekken realiseren. „Het is nog steeds zinvol om het COA tot meer voortvarendheid aan te sporen.”

Maar het COA kan zich niet aan de afspraak houden, betoogt de landsadvocaat. De organisatie kan „niet meer doen dan ze nu al doet. De fysieke en organisatorische grenzen zijn bereikt.” Een dwangsom zal „daar geen verandering in brengen”.

Verder benadrukt de advocaat dat het COA sinds het vorige vonnis van januari meer dan veertig extra opvanglocaties heeft geopend. Dat Ter Apel nog steeds vol zit, komt volgens hem onder andere doordat alle opvanglocaties vol zitten en statushouders niet kunnen doorstromen naar een woning, waardoor ze in asielzoekerscentra moeten blijven. „Kan van het COA een nog grotere inspanning worden gevraagd?”

‘Niet onmogelijke opgave’

Dat kan niet, meent COA-bestuursvoorzitter Milo Schoenmaker. „Een dwangsom zou suggereren dat we meer kunnen doen, maar dat nalaten. Dat is niet juist. Dag na dag, avond na avond, zijn we bezig om te zorgen dat mensen niet buiten hoeven te slapen.” Schoenmaker stelt dat het COA „tot het uiterste” gaat „om de afspraak met de gemeente na te komen. Mensen werken op de toppen van hun kunnen. Om dan te horen: kan het nog een beetje beter? Ik vind het ingewikkeld.”

Het COA heeft „een moeilijke, maar niet een onmogelijke opgave”, vindt de gemeente.

Aan het eind van de zitting zegt de rechter dat ze hoopt dat de twee partijen met elkaar blijven overleggen. „Wat de beslissing ook wordt, u bent toch tot elkaar veroordeeld.”

De rechter doet op 30 oktober uitspraak.


Lees ook

De asielzoekers moeten nog komen maar de onrust is er, in Ugchelen. ‘Mijn vrouw heeft camera’s aangeschaft. Straks gebeurt er iets met de auto’

De locatie voor de noodopvang van asielzoekers in Ugchelen is een leegstaand, voormalig schoolgebouw.