Zijn speelsters hebben een loodzware eerste helft achter de rug en lijken nauwelijks nog effectief de vele aanvallen van het veel sterker spelende Engeland in het tweede groepsduel van het EK af te kunnen slaan. Dus: nog even volhouden, meiden, probeert Jonker hen voor te houden.
Maar dan volgt de genadeklap. In de eerste minuut van de extra tijd veroorzaakt Jill Roord met een milde overtreding een vrije trap op het middenveld. De vrije trap richting het hart van het zestienmetergebied wordt slecht weggekopt door linksback Esmee Brugts en valt via een kleine kluts zomaar voor de voeten van Georgia Stanway, die hard uithaalt: 2-0. Bondscoach Jonker: „In de eerste helft waren we de onderliggende partij. De 2-0 vlak voor rust was nekkenbreker. Je weet dat je 1-0 moet vasthouden.”
Waar het eerste groepsduel afgelopen zaterdag tegen Wales op slag van rust met een doelpunt van Vivianne Miedema werd opengebroken voor Oranje, viel de wedstrijd in de kraker tegen Engeland dus op precies hetzelfde moment in het slot.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134759005-d0a035.jpg|https://images.nrc.nl/cvxr6SdbDg_K0yHG08V7lrvfaUE=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134759005-d0a035.jpg|https://images.nrc.nl/YhBY6UAu3IaoWWczLt40VOTGEkc=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134759005-d0a035.jpg)
Aanvalster Lauren James scoort de 1-0 voor Engeland in het Letzigrund stadion in Zürich. – Foto Miguel Medina / AFP
De honderdste van de spits van Nederland had geleid tot een fraaie overwinning, 3-0, en de eerste drie punten in de zware poule D. Hoe anders is de wedstrijd woensdagavond tegen de titelhouder. Voor de ploeg onder leiding van voormalig Oranje-coach Sarina Wiegman was het erop of eronder. In haar openingswedstrijd tegen Frankrijk was het immers goed misgegaan met een nederlaag van 2-1. Deze woensdag in het uitverkochte Letzigrund stadion in Zürich (22.600 toeschouwers) moet Engeland zich dus revancheren. Nieuw verlies zal betekenen dat de regerend Europees kampioen is uitgeschakeld voor de kwartfinale.
Geen verrassing
Het kan voor het Nederlands elftal geen verrassing zijn geweest dat de Engelsen er vanaf de eerste minuut dan ook volledig voor gaan. Nu zijn er sowieso weinig verrassingen tussen beide ploegen, want er bestaan talloze personele dwarsverbanden. Zeker tien Oranje-speelsters zijn actief in de Engelse competitie en kennen de meeste tegenstanders dus goed en persoonlijk. Daarbij zal Arjan Veurink, de assistent van Wiegman na dit toernooi de nieuwe bondscoach van Nederland worden – als opvolger van Jonker die zo graag had willen blijven.
Al snel is duidelijk dat het wat defensievere speelplan van Jonker totaal niet loopt
De bondscoach die graag aanvallend en attractief voetbal wil spelen, ongeacht de tegenstander, heeft voor de clash met Engeland een wat defensievere tactiek bedacht. Hij start met een flexibele defensie van drie centrale verdedigers bij (het zeldzame eigen) balbezit onder leiding van Dominique Janssen en Veerle Buurman – het nog maar 19-jarige talent dat veel aanstaande ploeggenoten van Chelsea tegenkwam.
Bij balverlies, wat in de eerste helft veel vaker voorkomt, is het bedoeling dat de vleugelspelers zakken om de verdediging te helpen.
Al snel is duidelijk dat Jonkers speelplan totaal niet loopt. Nederland wordt aan alle kanten overvleugeld. Als het de verdediging al lukt om aanvallen af te slaan, lukt het niet of nauwelijks om zinvol uit te verdedigen. Ballen worden snel ingeleverd door goed druk zettende Engelsen. Het middenveld wordt volledig overklast. En de aanvalslinie wordt niet of nauwelijks bereikt – voor Miedema geen serieuze kansen op een honderdeneerste treffer.
Er is een verzachtende omstandigheid, die kort voor de wedstrijd pas blijkt: een van de beste spelers is niet fit. Danielle van de Donk heeft „klachtjes”, zoals de bondscoach het noemt, en kan in elk geval niet aan de wedstrijd beginnen. Daarmee mist Oranje een belangrijke creatieve spelverdeler op het middenveld die altijd anderen weet op te peppen en geregeld scoort – 38 doelpunten in 169 interlands.
En ook aanvaller Lineth Beerensteyn is nog altijd niet voldoende hersteld van haar blessureleed om aan de wedstrijd te beginnen. Ze neemt opnieuw plaats op de reservebank.
Meer power
In de tweede helft gooit Jonker het roer om, in de hoop met meer ervaring en power weer enige controle op de wedstrijd te kunnen krijgen. Hij brengt na rust een driedubbele wissel in, met Beerensteyn (voor Jill Roord) in de punt van de aanval en achterin recordinternational Sherida Spitse en Caitlin Dijkstra voor de jonge Buurman en Brugts.
Maar veel helpt het niet, want de soepele aanvallen van Engeland gaan onverminderd door. Al binnen vijf minuten lijkt het al 3-0 te staan, maar het doelpunt van Alessia Russo wordt afgekeurd wegens lastig waar te nemen buitenspel.
In de zestigste minuut weet Lauren James het derde doelpunt wel te maken, zeven minuten later gevolgd door de knock out door Ella Toone. De andere organisatie van de verdediging die Jonker voor de tweede helft heeft bedacht blijkt niet te lopen. Het is opvallend hoeveel ruimte Toone kreeg om de bal aan te nemen en in te schieten – midden in het strafschopgebied. De invalbeurt van Van de Donk, die ruim twintig minuten voor tijd Miedema vervangt, kan de afstraffing evenmin voorkomen.
Geslonken kansen
Voor Nederland is het EK nog geen verloren zaak, maar de kansen zijn wel aanzienlijk geslonken. Gesteld dat Wales geen enkele wedstrijd zal weten te winnen in poule D, zal Oranje komende zondagavond in Bazel de volgende loodzware tegenstander, Frankrijk, moeten verslaan.
Bondscoach Jonker houdt hoop: „Deze uitslag hadden we niet verwacht. Het is een harde klap, heel vervelend, maar dat hebben we twee maanden geleden ook meegemaakt [4-0 verlies tegen Duitsland in Nations League]. We moeten ons herpakken en de teleurstelling samen verwerken. Wonderen zijn de wereld nog niet uit.”
