Weer slaat Daniel Kretinsky toe. Al jaren is de Tsjechische zakenman op een opmerkelijke strooptocht langs Europese bedrijven. Rijk geworden in de energiesector neemt hij stuk voor stuk grote belangen in totaal uiteenlopende ondernemingen, van PostNL tot West Ham United en van de Franse supermarkt Casino tot krant Le Monde. De grote vraag blijft wat hij nu precies wil.
Vlak voor Koningsdag volgde een nieuwe stap: de staaldivisie van ThyssenKrupp. Vrijdag kondigde het Duitse industrieconcern aan dat Kretinsky via zijn energiebedrijf EPCG een belang neemt van 20 procent in deze slechtlopende tak van het bedrijf, waar 27.000 mensen werken. Op termijn kan dat gaan oplopen naar 50 procent, zo is de bedoeling.
De prijs van de deal is niet bekendgemaakt, maar persbureau Reuters berichtte dat het ongeveer om 350 à 400 miljoen euro zou gaan.
Het is voor Kretinsky’s standaarden een redelijk goed te volgen stap. De staaldivisie van ThyssenKrupp moet vergroenen en wil op termijn staal maken met waterstof. Om waterstof te maken is veel (liefst groene) stroom nodig. Stroomkosten gaan daarmee een veel groter deel van de staalproductiekosten uitmaken, en een deal met EPCG kan helpen om deze in de hand te houden. Nu is dat bedrijf nog vooral actief in fossiele stroomopwekking, maar het begint inmiddels groene projecten op te zetten.
Met zijn belang zet Kretinsky de eerste stappen in de zware industrie, nadat hij al jaren belangen opbouwt in met name posterijen, media en retail. De veertiger, met een geschat vermogen van enkele miljarden dollars, verdiende zijn vermogen als eigenaar van energiebedrijf EPH, nu onderdeel van moederbedrijf EPCG. Sinds 2018 is hij dat geld aan het steken in talloze ondernemingen.
De voorkeur daarbij was in eerste instantie Frankijk. Kretinsky is groot liefhebber van het land, noteerde de Financial Times afgelopen jaar. Hij woonde tijdens zijn studie rechten even in Dijon en leerde op jonge leeftijd Frans. De afgelopen jaren kocht hij de Franse Elle (het modetijdschrift), bouwde hij belangen op in Franse tv-zenders en de Franse elektronicaretailketen Fnac. Ook nam hij een minderheidsbelang in Le Monde, tot afgrijzen van veel journalisten bij de krant. Eerder dit jaar kwam hier nog supermarktketen Casino bij. Die was nabij een faillissement en werd na een overnamestrijd door Kretinsky gekocht.
Inmiddels beperkt Kretinsky zich allang niet meer tot Frankrijk. Zo heeft hij een belang van 31,4 procent in PostNL en kleinere belangen in de Britse supermarktketen Sainsbury’s en de schoenenwinkel Footlocker. Recent is hij ook verwikkeld in een overnamestrijd van het moederbedrijf van het Britse Royal Mail, genaamd IDS. Kretinsky overweegt een nieuw bod nadat zijn vorige van 3,1 miljard pond was afgewezen door het bedrijf. Tot slot in deze niet-uitputtende lijst: Kretinsky is een liefhebber van voetbalclubs. Hij is deels eigenaar van West Ham United, uit Londen, en van Sparta Praag.
De ‘Tsjechische Sphinx’
Over de man Kretinsky en zijn motivaties is niet veel bekend. Een Pools tijdschrift noemde hem ooit „de Tsjechische Sphinx”, vanwege zijn ondoorgrondelijke overnamegedrag. Hij is het kind van een professor en een rechter en groeide op in het Moravische Brno. Na een tijdje als advocaat te hebben gewerkt ging Kretinsky in 1999 aan de slag bij de Slowaakse investeringspartij J&T. Toen dat alle energie-investeringen verzelfstandigde onder de naam EPH, kreeg Kretinsky een belang van 20 procent.
EPH kocht vervolgens energiecentrales en -infrastructuur door heel Europa. De opbrengsten van het bedrijf, vooral verdiend met fossiele energie, maakten Kretinsky steenrijk – de afgelopen jaren nog eens extra, tijdens de Europese energiecrisis. Zijn bijnaam in Duitsland werd de ‘kolenbaron’.
Overigens werd Kretinsky dan weer niet zo rijk als zijn schoonvader, Petr Kellner, investeerder en een van de rijkste mannen van Tsjechië. Hij was de vader van Kretinsky’s partner Anna Kellnerová, een olympische paardrijdster. Kellner overleed in 2021 bij een helikoptercrash.
Wat is de rationale achter zijn overnames? Hiernaar blijft het ten dele gissen. Duidelijk is dat Kretinsky houdt van sectoren uit de ‘oude economie’: fossiele energie, retail, media, de posterijen. Kretinsky, die zich zelden gedraagt als activistische aandeelhouder bij de bedrijven waar hij in investeert, probeert daar met veel geduld toch geld uit te halen.
Staal past naadloos in dit rijtje: de Europese staalindustrie verkeert al jaren in crisis vanwege overcapaciteit, en er zijn veel vragen over hoe de zwaar vervuilende sector moet vergroenen. ThyssenKrupp krijgt daarvoor miljardensteun van de Duitse regering, is al bekend.
De vraag is of de strategie werkt. Het Financieele Dagblad berekende dat Kretinsky op PostNL alleen nog maar geld heeft verloren: hij kocht zich in voor 3 euro per aandeel, inmiddels is de koers zo’n 1 euro. Dat zou ook gelden voor het belang dat hij nu al heeft in het Britse postbedrijf, aldus de Financial Times. Volgens die krant zorgen zijn energie-investeringen nog altijd voor het allergrootste deel van de opbrengst van zijn imperium: EPCG rapporteerde op 25 april een winst van ruim 7 miljard euro.
Doordat er zo weinig duidelijk is over zijn motieven, wordt er veel gespeculeerd. In het Verenigd Koninkrijk bestaat de indruk dat Kretinsky bij het moederbedrijf van Royal Mail vooral zijn zinnen heeft gezet op pakketbezorger GLS: die doet het veel beter dan de briefbezorging. Dit onderdeel zou hij los kunnen voortzetten als hij volledige controle over het moederbedrijf weet te krijgen. De brieventak kan hij dan weer doorverkopen.
