Het aantal mensen met honger neemt toe, de mondiale voedselhulp neemt af

Financieringscrisis Terwijl de hongersnood wereldwijd toeneemt, zijn donaties voor voedselhulp met ongeveer de helft gedaald. „We voorzien dat 2024 nog nijpender zal zijn.”

Hulpverleners bereiden voedselhulp voor in Sana’a, Jemen. Ruim 17 van de 30 miljoen inwoners van Jemen zijn aangewezen op humanitaire hulp.
Hulpverleners bereiden voedselhulp voor in Sana’a, Jemen. Ruim 17 van de 30 miljoen inwoners van Jemen zijn aangewezen op humanitaire hulp. Foto Yahya Arhab/EPA

Wat doen vluchtelingen als ook het kamp waarin zij verblijven hen niet meer kan voeden? Jan Egeland, directeur van de Norwegian Refugee Council, bezocht in augustus de door geweld geteisterde Democratische Republiek Congo en ontmoette daar vrouwen en kinderen die wegens voedselgebrek terugkeerden uit een vluchtelingenkamp in Oeganda. Zij kregen nog maar 30 procent van het voedsel, aldus de directeur tegen NRC. En dat was al net precies genoeg om te overleven. En dus liepen ze te voet terug de grens over. „Ze zeiden dat ze liever in het land van hun voorouders overlijden dan in een vluchtelingenkamp”, vertelt hij.

Het Wereldvoedselprogramma (WFP) noemt het een doemcirkel: mensen die acute voedselhulp nodig hebben worden geholpen, ten koste van miljoenen hulpbehoevenden die door gebrek aan voedsel ook in die ergste categorie zullen belanden. Terwijl de honger recordhoogtes bereikt, zijn donaties voor voedselhulp met ongeveer de helft gedaald. Er is minder geld, voor meer mensen met honger.

Lees ook: VS schorten voedselhulp voor miljoenen Ethiopiërs op na ontdekking grootschalig diefstal

Wereldwijd leven dit jaar 345 miljoen mensen in ernstige voedselonzekerheid. Dat is meer dan een verdubbeling ten opzichte van 2020. Honderden miljoenen mensen lopen het risico op verergerde honger. Conflicten en onveiligheid blijven daarvoor de belangrijkste oorzaken, 70 procent van de mensen die honger lijdt woont in gebieden die worden geteisterd door oorlog en geweld.

Notenpasta

Zo werd voedselhulp aan de Ethiopische deelstaat Tigray, waar twee jaar lang oorlog woedde, bijna vijf maanden geleden stopgezet omdat er voedsel zou worden gestolen. Als het gevolg daarvan zijn minstens 1.400 mensen omgekomen van de honger, vertelde een WFP-medewerker tegen de BBC. In Niger, waar begin vorige maand een coup werd gepleegd, staan de vrachtwagens met notenpasta voor ondervoede kinderen vast aan de grens, omdat de buurlanden de overgang blokkeren.

Alleen al in de Democratische Republiek Congo, dat wordt geteisterd door honderden rebellengroepen die de bevolking terroriseren, hebben 25 miljoen mensen voedselhulp nodig. „We kunnen niet eens een fractie van dat aantal bereiken”, zegt Egeland. „Het is een land van gruwelijke verwaarlozing in een oceaan van behoeften.”

Het WFP spreekt van een „financieringscrisis”. De VN-organisatie heeft dit jaar slechts de helft aan donaties ontvangen van de 20 miljard dollar die nodig is. Daardoor is het WFP gedwongen te bezuinigen op voedselhulp en financiële steun aan miljoenen mensen. Cynisch genoeg zijn de landen waar de nood het grootst is, ook de landen waar financiering voor hulpprogamma’s afneemt . Volgens het WFP zijn er in ten minste 38 van de 86 landen waar de organisatie actief is bezuinigingen of zijn daar plannen voor, waaronder in Afghanistan, Syrië, Jemen en in meerdere landen in West-Afrika.

Lees ook: Vrachtwagens met notenpasta voor ondervoede kinderen in Niger staan vast aan de grenzen

Afghanistan, Syrië, Jemen

De gebieden die het WFP de komende maanden de meeste zorgen baren liggen voornamelijk in Afrika. Daarbuiten zijn dat Haïti, Jemen, Syrië en Afghanistan. Zo verlaagde het WFP in maart de voedselrantsoenen in Afghanistan verder van 75 procent naar 50 procent. In Syrië hadden 5,5 miljoen mensen die voor voedsel afhankelijk waren van het WFP al een rantsoen van 50 procent. In mei en juni verlaagde de organisatie zijn financiële hulp in de Palestijnse gebieden met 20 procent. In West-Afrika, waar de acute honger toeneemt, worden de meeste landen geconfronteerd met uitgebreide rantsoenbezuinigingen, met name de zeven grootste crisisprogramma’s : Burkina Faso, Mali, Tsjaad, de Centraal-Afrikaanse Republiek, Nigeria, Niger en Kameroen.

„Het is duidelijk dat de hulpbudgetten, zowel in Europa als in de Verenigde Staten, niet zijn waar ze waren in 2021 en 2022”, zei WFP-directeur Carl Skau tijdens een recente persconferentie. Onder meer Duitsland, Zweden en het Verenigd Koninkrijk verminderden hun financiële bijdragen. De humanitaire behoeften gingen vanaf in 2021 „door het dak”, aldus Skau, als gevolg van de mondiale effecten van de coronapandemie en de oorlog in Oekraïne.

Andere aanjagers voor honger zijn klimaatverandering, rampen, aanhoudende inflatie van de voedselprijzen en de toenemende schuldendruk van landen. „De behoeften blijven groeien”, zei hij, „maar de financiering droogt op. Dus we voorzien dat 2024 nog nijpender zal zijn.” Hij drong er bij wereldleiders op aan prioriteit te geven aan humanitaire financiering en te investeren in langetermijnoplossingen voor conflicten, armoede en ontwikkeling.

Ook Egeland benadrukt dat er meer druk moet komen op de donoren. „Als Saoedi-Arabië miljarden kan uitgeven aan voetbalspelers en India aan expedities naar de maan, kunnen zij ook de kinderen van Congo voeden.”