Haagse Zaken is even met kerstreces. Maar, niet getreurd. We hebben drie eerdere afleveringen voor je uitgekozen, waarin we drie grote thema’s behandelen die op het bordje van een volgend kabinet zullen terechtkomen, en die een grote rol gaan spelen in de formatie. Zodat je goed voorbereid het nieuwe politieke jaar ingaat.
Journalist en zorgdeskundige Jeroen Wester regelde jarenlang de zorg voor zijn oom Cees. En dat ging niet zonder slag of stoot. Zelfs voor hem was het zorglandschap een bureaucratisch doolhof vol diensten die elkaar tegenwerken en regels die elkaar tegenspreken. Als de weg vinden voor hem al moeilijk was, hoe is dat dan voor andere burgers?
In deze Haagse Zaken hebben we het over oom Cees en waar zijn verhaal voor staat. Je hoort van Jeroen Wester en onderzoeksjournalist Derk Stokmans over bureaucratische uitvoeringsorganisaties, een afstandelijke overheid en wantrouwen in de burger. En hoe die problemen opgelost kunnen worden.
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected].
De aanstaande Amerikaanse president Donald Trump heeft hoge invoerheffingen aangekondigd voor China, Mexico en Canada. Voor Chinese producten die de VS in komen wil hij een extra invoerheffing van 10 procent rekenen, bovenop al bestaande importtarieven. Daarnaast heeft Trump een invoerheffing van 25 procent aangekondigd voor producten uit Mexico en Canada. Dit heeft hij bekendgemaakt op zijn eigen platform Truth Social.
De heffing voor Chinese producten komt bovenop al bestaande invoertarieven. Zo voerde Trump tijdens zijn vorige presidentschap dat in 2017 begon al tarieven in tot 25 procent voor Chinese grondstoffen en producten. Deze zijn grotendeels gehandhaafd door de regering-Biden. Tijdens zijn verkiezingscampagne had Trump beloofd invoerheffingen van 60 procent op te leggen voor producten uit China. Dat lijkt vooralsnog van de baan.
Drugssmokkel
Het hoge invoertarief is volgens Trump vanwege de „enorme hoeveelheden” drugs die vanuit China via Mexico naar de VS worden gestuurd. Het gaat volgens Trump vooral over de drug fentanyl, een synthetische vervanger van heroïne die in de VS jaarlijks tienduizenden dodelijke overdosissen veroorzaakt. Trump schrijft dat het invoertarief van kracht blijft, totdat Canada en Mexico een oplossing vinden voor de drugssmokkel en de asielstroom naar de VS.
Mexico, China en Canada zijn de drie grootste handelspartners van de VS. Het voorgestelde tarief is volgens persbureau Reuters in strijd met een handelsovereenkomst die Trump in 2020 sloot met Canada en Mexico. Voor die twee landen is de VS de belangrijkste handelspartner. Meer dan 83 procent van alle export uit Mexico ging vorig jaar naar de Verenigde Staten, zo’n 75 procent van alle export uit Canada kwam in dat jaar in de VS terecht.
Liveblog Amerikaanse politiek
Speciaal aanklager trekt rechtszaken tegen Trump in
Ik heb een terugkerende nachtmerrie, die zich steeds in een iets andere gedaante aandient, maar die altijd op hetzelfde neerkomt. Hij gaat als volgt: er blijkt iets niet te kloppen aan mijn diploma, want ik moet nog voor één vak examen doen. Dat betekent dat ik weer naar school moet, met alle knellende sociale banden en puberale geboden van wat cool is, en wat niet. Ik word daarna wakker met een langzaam wegebbend gevoel van paniek, gevolgd door opluchting: mijn middelbareschooltijd is voorbij, en ik mag in mijn volwassen leven zijn wie ik ben.
Het is alweer een tijd geleden dat ik door deze droom bezocht werd, maar ik dacht er de laatste weken alsnog veel aan, nadat Donald Trump de Amerikaanse verkiezingen had gewonnen. Ik zocht even op hoeveel mensen er op hem hadden gestemd; het waren er meer dan 76 miljoen. Ik moest ervan bijkomen dat er kennelijk zoveel mensen zijn die een leider zien in een man die grossiert in onbehouwen, ongefundeerde en onnozele uitspraken. Het is een nachtmerrie op zichzelf. Kennelijk zijn we beland in een tijdperk waarin dom geschreeuw van pestkoppen meer waarde heeft dan bedachtzame twijfel.
In Amerika (en op een bepaalde manier helaas ook in Nederland) is de politieke weegschaal doorgeslagen naar mensen die hun onkunde vol bravoure tentoonstellen en die kwaadaardig getreiter bestempelen als krachtig leiderschap. Afgelopen week werd meteen duidelijk bij het samenstellen van zijn kabinet dat als het aan Trump ligt, de zogenaamde vrije wereld zal worden geleid door halve misdadigers en hele kwakzalvers.
Zo stelde hij op educatie Linda McMahon voor, een dame die ervan wordt verdacht niet te hebben voorkomen dat in haar organisatie (World Wrestling Entertainment) jarenlang kinderen konden worden misbruikt. En de aanstelling van Matt Gaetz, de keuze van Trump om het Ministerie van Justitie te leiden, is ternauwernood gesneuveld in de Senaat, omdat datzelfde ministerie onlangs nog een onderzoek was gestart naar dezelfde Gaetz wegens seks met minderjarige meisjes. En op Gezondheidszorg ziet Trump graag Robert F. Kennedy jr. zitten, een man zonder enige wetenschappelijke ervaring die bovendien beweert dat Covid-vaccinaties autisme bij kinderen veroorzaken.
Trump kan elke clown en crimineel aanstellen, want zijn overwinning heeft hem gesterkt in de overtuiging dat hij kan doen wat hij wil. Net als een paar jaar geleden, toen hij opmerkte dat je vrouwen gewoon in hun kruis moet grijpen als je daar zin in hebt. Woorden die daden worden, en die nu resoneren bij nieuwe generaties jonge mannen die viraal gaan op sociale media met de nieuwverworven slogan; ‘your body, my choice’, een pesterige omkering van de feministische leus ‘my body, my choice’. De zinsnede komt van de jonge neo-nazi Nick Fuentes, die na de winst van zijn held Trump in een video grijnzend en met machtsgeile, glinsterende oogjes roept; „Hey trut, wij hebben de controle over jullie lichamen! Raad eens? Mannen winnen alweer, okay? En ja, wij bepalen wat er met jullie lichamen gebeurt. Jouw lichaam, onze keuze!”
Nadat ik dat filmpje had gezien, wist ik het zeker: als dit een wedstrijd was, met als inzet de heerschappij over het schoolplein, dan hebben de bullies definitief gewonnen. De meelopers sluiten zich bij de winnaars aan, en worden de wreedste pestkoppen van allemaal. De rest van ons; de nerds, de verlegen, onhandige twijfelaars, de wetenschappers en kunstenaars, tellen niet mee. En alle andere vreemde vogels die niet in een binair of ander eng hokje passen, vallen buiten de boot en moeten zich uit lijfsbehoud aanpassen. Het is een wereldwijde plaag van bullebakken en treiterkoppen. Een nachtmerrie is het, en misschien betekent mijn terugkerende droom wel dit: dat ik voor altijd vastzit op het schoolplein.
Karin Amatmoekrim is schrijver en letterkundige. Ze schrijft om de week op deze plek een column.
Omdat het jaar alweer ten einde loopt, zo’n jaar gaat als het laat wordt ineens met reuzesprongen, overwogen we maar vast eens welk gedicht we zouden gaan gebruiken voor de nieuwjaarskaart. Vorig jaar hadden we er een uitgezocht die we toen toch niet gebruikten omdat we een gedicht ontmoetten, kersvers en geheimzinnig, dat er echt om vroeg om onder de mensen te komen. Dus we keken weer naar die eerste keus van vorig jaar en ja, een prachtig gedicht, van Czeslaw Milosz, over geluk dat wacht om opgemerkt te worden door stervelingen, heel gewoon geluk. Het geluk van ‘gloeiende zon op de bladeren, het vurige zoemen van de hommels/ ergens ver weg’. Van even precies daar zijn waar je wilt zijn. Ideaal voor een nieuwjaarswens.
Toch aarzelden we. Het leek een beetje raar, wereldvreemd bijna, om de mensen een gedicht te sturen over heel gewoon geluk. Alsof wij niet in de gaten hebben wat er in de wereld aan de hand is, de verschrikkingen in Soedan, in Gaza, in Oekraïne, al die mensen die verdreven worden en die dan onder meer hier terecht komen en geen plaats vinden om hun hoofd neer te leggen omdat wij (Nee! Niet ‘wij’. Zij!) menen dat vluchtelingen de oorzaak zijn van al onze problemen. En dan praat je nog niet over het klimaat, wat het ook moeilijker maakt om je te verheugen in zonlicht, al moet een mens zich natuurlijk wel in zonlicht blijven verheugen.
Is het nu al zo ver gekomen dat geluk iets is om je voor te schamen? Dat zou wel het toppunt zijn. Ik lees ongeveer elke dag in de bloemlezing van Elisabeth Lockhorn die ‘de mooiste gedichten over geluk’ koos, onder de wel wat erg optimistische titel Het komt goed. Ik weet niet of het goed komt. De gedichten die erin staan weten dat ook niet, ze zeggen er niet veel over. Ze zeggen alleen maar op allerlei manieren dat geluk bestaat. Soms. Vaak hebben ze het helemaal niet over geluk, maar kun je uit wat ze wel zeggen opmaken dat het bestaat, en dat het je ten deel kan vallen, bijvoorbeeld als je opmerkt dat de wereld niet effen is maar vol van ‘bontigheid’ zoals Leo Vroman de ‘dappled things’ van Gerald Manley Hopkins vertaalt, die God looft voor ‘bloemsproetjes op vlugge forellen/ voor vonkgepoft kastanje-herfstlicht’ en nog zo het een en ander aan gestippelds, gestreepts, gevlekts, geruits.
Dichters weten ook wel dat de wereld niet bepaald uit bloemsproetjes bestaat, uit narcissen in het voorjaar, zondagmorgens met zon op de ontbijttafel. ‘Tracht de verwonde wereld te bezingen’ schrijft Adam Zagajewski, ‘Je zag vluchtelingen op weg naar nergens,/ je hoorde de beulen een lied van vreugde zingen’. Maar desondanks ‘Bezing de verwonde wereld’. Of misschien: juist daarom.
Niemand heeft er iets aan als we de wereld uitsluitend als een verzameling ellende, verdriet en wanhoop beschouwen. En zelfs dan: Anna Enquist heeft het over ‘wanhoop’ die ‘met windkracht tien/ in haar rug staat’ en vraagt zich af wat haar gaande houdt. En beantwoordt dat: ‘Dat zij gaat/ houdt haar gaande. Zij gaat.’
Degenen die op weg gaan, hun huizen hun gevoel van thuis-zijn achterlaten, die in gammele bootjes gaan zitten en hun kinderen zien verdrinken, ze willen toch leven. En als het kan niet alleen maar zo’n beetje bestaan, nee erin geloven, God prijzen voor bontigheid, voor stilte met geluiden ver weg, voor het geloof, even, dat het leven is iets is om blij mee te zijn, dat geluk bestaat.
