Handig, die ondergrondse containers – totdat je trouwring, je sleutelbos of je kat erin valt

Posted on by admin

Het zichtbare stukje van de ondergrondse container is het topje van de ijsberg. Onder dat kleine kastje met de klep hangt een stalen bak van drie meter diep, waarin tot vijfhonderd kilo afval zo onder de grond kan verdwijnen. Heel praktisch, heel hygiënisch, heel opgeruimd-staat-netjes. Het nadeel: er verdwijnt meer in dat diepe gat dan afval alleen. „Een envelop met geld, een aktetas met erfenispapieren, een kunstgebit – mensen laten er van alles in vallen.” En dat heb je er niet zomaar weer uit.

Op de afdeling Inzameling en Transport van de Gemeente Utrecht zien ze „de gekste dingen” voorbijkomen, zegt teamleider Dennis Mulder (50). Is het zo extreem als het verhaal van de de 39-jarige James Howells uit Wales? De vriendin van Howells gooide per ongeluk een harde schijf met daarop 8.000 bitcoins (huidige waarde: zo’n 750 miljoen euro) bij het afval. Hij maakte deze week bekend dat hij, met ondersteuning van investeringspartners, de vuilnisbelt wil opkopen om de harde schijf te kunnen opspeuren.

Nee, zó extreem hebben ze het in Utrecht nog niet meegemaakt, maar ze hebben genoeg gezien. Vanochtend nog kregen ze een mailtje binnen van een man die zijn bloeddrukmeter in een ondergrondse had laten vallen. „En vorige week”, zegt Mulder terwijl hij een foto oproept op zijn computerscherm, „verloor een vrouw door de kou haar trouwring in een volle container”.

Op de achtergrond van de foto op zijn scherm is een complete ondergrondse container zichtbaar, alsof de ijsberg uit het water is getild. De onderkant van de bak is een klein stukje geopend, op de grond liggen een paar vuilniszakken, maar de container zit zo vol dat de rest van de zakken zichzelf heeft klemgezet in de opening. Op de voorgrond staat een vrouw breed lachend met in haar hand: haar trouwring. „De mannen hebben zo netjes gewerkt, voorzichtig zak voor zak eruit, dat ze bijna niet op hoefden te ruimen.”

Hydraulische pers

Mulder werkt op het kantoor aan de Tractieweg tegenover Mustapha Lazaar (52), die werkzaam is als coördinator. Hij werkt hier, zegt hij met een zucht, nu dertig jaar. „Ik heb de ondergrondse op zien komen. Eerst was het allemaal nog containers en zakken ophalen, nu is het vooral ondergronds allemaal.” Mulder, die zelf „achter de wagen begon” en in totaal ook al twintig jaar werkzaam is voor de gemeente, vult aan: „Hij heeft de ondergrondse groot gemaakt, zeg maar.” Utrecht telt op dit moment vijfduizend ondergrondse containers, maar dat worden er veel meer.

„Door nieuwbouwwijken zoals Leidsche Rijn, maar ook omdat oudere wijken zoals Lombok overstappen”, zegt Mulder. „We gaan dit jaar naar 6.800 ondergrondse containers.” Deels zijn dat reguliere ondergrondse containers, deels zijn het perscontainers. „Die drukken zelf de inhoud samen met een hydraulische pers”, zegt Lazaar. „Dan past er 1.500 kilo afval in één container. Dat is natuurlijk handig, maar wat je daar per ongeluk in laat vallen is door de pers wel écht verloren.”

De ondergrondse containers zijn slimmer dan ze lijken. Ze houden zelf bij hoe vol ze zijn, laat Mulder op zijn computerscherm zien. „Als de inhoud op 80 procent zit, krijgen we een melding, dan wordt er automatisch een route gegenereerd voor de mannen op de wagen.” Nu worden er dagelijks elf ophaalroutes door vuilniswagens afgelegd, dat worden er veertien. Sommige containers worden dagelijks geleegd, maar de meeste zijn pas na acht dagen vol. Sommige wagens komen tijdens hun route ook buiten de stad om in omliggende gemeenten afval op te halen. „Kijk maar, de glaswagen is nu in Houten, want daar hebben ze geen eigen glaswagen.”

Foto Olivier Middendorp

Soms vier meldingen op een dag

In Nederland wordt jaarlijks 60 miljoen kilo afval geproduceerd. Utrecht zamelt het afval vooraf gescheiden in. De naar schatting 490 kilo afval per persoon wordt ingeleverd in bakken voor papier, glas en textiel. Voor compostafval, van tuinafval tot etensresten, hebben de mensen met een achterom een bruine container. En voor het overige, natuurlijk, een container voor restafval.

Tussen al dat afval zit dus ook weleens iets dat expliciet níét weg moest. Hoe vaak dat gebeurt? „Dat is niet te zeggen, soms gebeurt er dagen niks en dan opeens krijgen we vier meldingen op één dag”, zegt Mulder. Mensen bellen in sommige gevallen in blinde paniek.

„We proberen ze zo snel mogelijk gerust te stellen. Zodra we weten welke container het is, kunnen we zien of die al is geleegd, hoe vol hij zit en of er een wagen in de buurt is.” Als dat duidelijk is, wijken ze af van hun route en komen ze langs.

De beste methode is dus níét, zoals een Rotterdamse man dacht, om zelf in de container te klimmen

„We laten aan de telefoon ook weten dat er kosten aan verbonden zijn”, zegt Mulder. „Maar dat vinden we meer een symbolisch bedrag”, vult Lazaar aan. De 50 euro die ze vragen staat „niet in verhouding tot de hoeveelheid moeite” die het kost om het eruit te halen. „Soms zijn onze jongens drieënhalf uur aan het zoeken, maar het is een sport wat iemand verloren is wel te vinden natuurlijk.” De één is er beter in dan de ander, zegt Mulder. „Er zijn pro’s, die weten de beste methode, zoals gebeurde met die trouwring.”

De beste methode is dus níét, zoals een Rotterdamse man begin vorig jaar dacht, om zelf de papiercontainer in te klimmen om zijn tas met daarin zijn sleutels terug te halen. Op een filmpje, verspreid door Rijnmond, is te zien hoe zijn benen – gek genoeg met zijn broek op zijn enkels – uit de klep van een blauwe bak steken. Een team van twee politieagenten en een veelvoud brandweermannen probeert hem er aan zijn boxershort, uit te trekken. „Doe het dus écht niet zelf”, zegt Lazaar.

Het zijn overigens niet altijd particulieren die bellen. „De politie belt ook weleens, als ze denken dat een verdachte iets heeft weggegooid”, zegt Mulder. Hij spiekt even op de post-its voor hem. Op het bovenste velletje heeft hij, om het niet te vergeten in het gesprek, een aantal van de meest voorkomende én opvallendste voorwerpen opgeschreven.

„Natuurlijk zijn het regelmatig sleutelbossen, een autosleutel, telefoon of een portemonnee. Soms, gelukkig niet zo vaak, worden we gebeld dat iemand een dier hoort.” Dat kunnen dieren zijn die gedumpt zijn, maar een keer zagen studenten op de Ina Boudier Bakkerlaan tijdens een feestje vanaf het balkon een kat zélf in de ondergrondse papiercontainer klimmen, weet hij nog. „Die was drie meter naar beneden gevallen, maar ongedeerd. Het baasje was zo opgelucht.”

En soms is het geld. „Een envelop met 10.000 euro, soms nog wel meer.” De laatste keer was het een jongen die dacht even lekker zijn keuken op te ruimen. „Hij zag een pakje rijst dat over de datum was en gooide het weg. Pas toen hij de zak in de ondergrondse had gegooid, realiseerde hij zich dat hij in dat pakje rijst zijn contante geld had verstopt.”

Dan gaat het niet altijd zo netjes als in het geval van de trouwring. Meestal ligt de inhoud van de container gewoonweg op straat. „We hebben liever niet dan mensen dan helpen met zoeken. Onze mannen weten wat ze doen, hoe ze met die zakken om moeten gaan, maar er zitten vaak veel scherpe objecten in, dat is best gevaarlijk.” De mannen hebben in tegenstelling tot degene die iets verloren is beschermende kleding. Dat is belangrijk, want als je je openhaalt aan afval is het hop, naar het ziekenhuis, voor een tetanusprik. „En wat eruit komt, moet er ook weer in”, zegt Lazaar. Dat kost tijd én is heel vies. „In de zomer werken de mannen tussen de maden.”

Lazaar en Mulder spreken trots over „hun mannen”. Weet je wat het is, zegt Mulder, vraag jij maar eens aan „een gewone burger” of die tussen afval van onbekenden wil zoeken naar iets wat jij kwijt bent. „Dat doen ze niet, hoor.” Maar de mannen van de ophaaldienst maken geen onderscheid in wat ‘belangrijk genoeg’ is om op te vissen uit een berg afval en wat niet. „Dat is niet aan ons. Als iemand belt, dan zorgen we dat we er zijn.”

Related Posts

Uit enquete blijkt: ook kiezers van de PVV zijn in meerderheid voor het versterken van de Europese defensie

  • admin
  • February 26, 2025
  • 0

De situatie rond de oorlogsdreiging verandert zo snel, dat kan een wetenschapper nauwelijks bijbenen, zegt onderzoeker Riccardo di Leo telefonisch vanuit het European University Institute in Florence. In 2022 publiceerde de als econoom opgeleide politicoloog met twee collega’s een onderzoek naar opvattingen over de dienstplicht in vijftien Europese landen. Destijds zagen Europese politici dienstplicht vooral als een manier om de maatschappelijke betrokkenheid van jongeren te vergroten. Nu gaat het ineens weer over de traditionele opdracht van dienstplicht: verdediging van de landsgrenzen, marcheren, schieten, sneuvelen. „We zijn druk bezig met nieuw onderzoek naar de motieven om dienst te nemen”, zegt Di Leo.

Uit een enquête die onderzoeksbureau Ipsos woensdag publiceerde blijkt dat de zorgen over de oorlog in Oekraïne nu zo groot zijn, dat bijna zes op de tien Nederlanders vindt dat defensie moet worden versterkt. Dat geldt van PVV-kiezers (55 procent) tot aan D66’ers (74 procent). Bijna de helft van de 1.944 ondervraagden in een representatieve steekproef vindt dat het tijd wordt voor een Europees leger in plaats van losse nationale legers. En ruim een derde is voor herinvoering van de militaire dienstplicht die in 1997 werd opgeschort in de euforie van het eind van de Koude Oorlog.

Herinvoering van de dienstplicht is volgens 36 procent van de ondervraagden in de Ipsos-enquête een goed idee

De nieuwe realiteit met Russische agressie op het Europees continent en een nieuwe Amerikaanse president die hier geen halt aan lijkt te willen toeroepen, heeft zo te zien sterke invloed op de Nederlandse publieke opinie. De verschillen in de antwoorden tussen december vorig jaar en eind februari, toen de laatste ondervraging werd gedaan, zijn veelbetekenend. Op een stelling als ‘Nederland moet Oekraïne helpen door NL militairen naar Oekraïne te sturen’ antwoordde in december 11 procent ‘ja’. Nu is dat 25 procent. De oorlog in Oekraïne, waar een jaar geleden nog één op de zeventien Nederlanders zich zorgen over maakte, is nu het belangrijkste politieke thema voor bijna één op de vijf ondervraagden. Alleen migratie en asiel zijn belangrijker thema’s, en het klimaat is even belangrijk.

De verschuivingen in de publieke opinie gaan dwars door alle partijen heen. Kiezers van GroenLinks-PvdA waren in december nog niet erg enthousiast over versterking van de defensie: 38 procent zei dat toen te willen – alleen bij de Partij voor de Dieren lag dat percentage nog lager. Twee maanden en één Amerikaanse machtswisseling later is dat aantal bij GroenLinks-PvdA kiezers bijna verdubbeld naar 68 procent. De Ipsos-onderzoekers noemen het „opvallend” dat „ook kiezers van de PVV in meerderheid (55 procent) voor het versterken” van de Europese defensie zijn. Meer van de ondervraagde PVV-kiezers zijn nu ook vóór (39 procent) dan tégen (25 procent) een gezamenlijk Europees leger. Dat is opvallend omdat PVV-leider Wilders zich jarenlang heeft uitgesproken voor uittreding van Nederland uit de Europese Unie. „Ook rechtse politici en kiezers vinden het moeilijk de veranderingen bij te benen”, zegt Di Leo.

Rekrutering

In zijn onderzoek van 2022 sprak Di Leo nog van een ‘rekruteringscrisis’ in de Europese landen. „De defensie-organisaties in de verschillende landen haalden nooit hun doelstellingen voor het aantal nieuwe rekruten”, zegt hij telefonisch. Maar dat was toen een baan bij het leger niet zozeer leek op te leiden voor daadwerkelijke gevechtssituaties, meer voor vredesmissies. „Nu de balans verschuift naar landsverdediging, kan dat ook de balans tussen kosten en baten veranderen, zowel voor de rekruten als voor de overheid.”

Herinvoering van de dienstplicht is volgens 36 procent van de ondervraagden in de Ipsos-enquête een goed idee. Daarbij moet worden opgemerkt dat het grootste aandeel van de voorstanders (52 procent) te vinden is onder mensen die ouder dan 65 jaar zijn. Bij de ondervraagden tussen 18 en 24 jaar, de leeftijd waarbinnen de dienstplicht zou vallen, is meer dan de helft ronduit tegen.

De bereidheid om zelf dienst te nemen in zo’n leger is dan ook gering: 18 procent van de ondervraagden zegt „bereid en in staat” te zijn om het leger in te gaan als Nederland wordt aangevallen. Dat is 1 procent meer dan bij de ondervraging van december. Op de vraag of ze zouden willen en kunnen vechten als de Europese Unie wordt aangevallen, antwoordt 9 procent instemmend.

Lees ook

Debat over internationale troepenmacht in Oekraïne is voorbarig

President Zelensky met andere wereldleiders op de derde verjaardag van de inval van Rusland in Oekraïne. Foto EPA

Een intrigerend gegeven komt uit de antwoorden op de vraag of de ondervraagde er achter zou staan als een ouder, een kind, een partner of vrienden zou worden gevraagd mee te vechten in een oorlog. Bij een ouder stemt 9 procent in, bij een partner 14 en bij een kind 16 procent. Van vrienden zou 49 procent het prima vinden wanneer die ten strijde moesten trekken.

Over de mogelijkheid dat Nederland zou deelnemen aan een vredesmacht als buffer tussen de Russische en Oekraïense troepen, door premier Schoof nadrukkelijk geopperd, zijn de ondervraagden dieper verdeeld. Stel dat er in die omstandigheden een beroep wordt gedaan op alle Europese landen om deel te nemen aan zo’n vredesmacht, zónder de Amerikanen? ‘Vindt u dan dat Nederland deel moet nemen en er dus ook Nederlandse militairen naar de Oekraïense grens gestuurd worden om dit vredesbestand te bewaken?’ Bijna de helft (48 procent) is hier voor, zonder daar voorwaarden bij te noemen. Een op drie (32 procent) is sowieso tegen. Daar zijn ondervraagde kiezers van partijen als PVV (52 procent), Denk (71 procent) en Forum voor Democratie (75 procent) in (grote) meerderheid tegen. GroenLinks-PvdA is daar koploper: 68 procent van ondervraagden die op deze partij stemmen, is voor Nederlandse deelname aan een vredesmacht.

Lees ook

Heractivering dienstplicht? Dan eerst meer opleiders, oefenterreinen en wapentuig

Een oefening van Defensie bij Welsum in het kader van het internationale Steadfast Defender.


Rivierkreeften vreten en graven maar door: koeien zakken door de grond en moeten uit het water getakeld worden

  • admin
  • February 26, 2025
  • 0

Alarm in het Westland. De rode Amerikaanse rivierkreeften zijn opgerukt. „Ze vreten alles op”, zegt ecoloog Wilco de Bruijne van het Hoogheemraadschap van Delfland. Met vele miljoenen tegelijk vreten ze waterplanten en eitjes van vissen en amfibieën. Ze graven korte gangen in vooral steile oevers van watergangen, en daarna graven ze met hun scharen naar boven. Oevers verzwakken, de biodiversiteit en kwaliteit van het water daalt, zelfs de waterveiligheid is hier en daar in het geding. „Als het gegraaf van de rivierkreeften samengaat met muskusratten, droogte en vee op een dijk, dan kan een veendijk zomaar afschuiven”, zegt De Bruijne.

Bij een stuw in een waterloop bij De Lier, naast de kassen van een paprikakweker, is vorige week een nieuwe stalen beschoeiing aangebracht, waarbij bleek dat er op twee plaatsen grote kreeftengaten waren ontstaan. Door die gaten stroomde het water, om de stuw heen, naar het lagere water. „Dan kun je het gewenste waterpeil niet halen”, zegt gebiedsbeheerder Rob van Zijll.

En dan te bedenken dat het Hoogheemraad van Delfland duizenden van zulke stuwen kent. Vele dreigen lek te raken door de rode Amerikaanse rivierkreeft. Het exotische waterdier veroorzaakt met name in het veenweidegebied in het westen van het land veel schade. „Waar de rivierkreeft verschijnt, zijn binnen een paar jaar geen kikkers of padden meer, en ook de visstand daalt”, stelt De Bruijne. Niet zo vreemd, voor wie bedenkt dat elke moederkreeft vierhonderd tot zeshonderd eitjes bij zich draagt. „En als je een grote kreeft vangt, laten de uitgekomen eitjes los en vallen in de waterbodem, om daar op te groeien.”

Daar komt bij dat de waterkwaliteit daalt „als de rivierkreeft gaat woelen, waardoor het water troebel raakt en waterplanten niet meer kunnen groeien.”

Helder is het water in de watergang in De Lier inderdaad niet. „Ze graven zelfs door gronddoek heen”, merkt gebiedsbeheerder Van Zijll op. Ook op andere plaatsen zijn de sporen van de rivierkreeft zichtbaar. Bijvoorbeeld enkele kilometers verderop, in Schipluiden, naast de woning van Van Zijll. Langs een sloot ligt onder een geheel blauwe hemel een fris weiland, dat aan de randen aan het afbrokkelen is – het gevolg van kreeftengegraaf. De oevers van de sloot zitten vol gaten.

Schade is onacceptabel groot

Het Hoogheemraadschap stelt woensdag in een brandbrief aan staatssecretaris Jean Rummenie (Landbouw, Visserij en Natuur, BBB) dat het kabinet als verantwoordelijke overheid een begin moet maken met „vergaande maatregelen” ter bestrijding van de rivierkreeft. Het moet tientallen miljoenen euro’s vergoeden die waterbeheerders inmiddels hebben gemaakt om de „onacceptabel groot geworden” schade te bestrijden, en het moet de kosten vergoeden die waterbeheerders komende jaren maken om verdere schade te voorkomen.

Het Hoogheemraadschap Delfland poogt al jaren „in gesprek” te komen met het ministerie, maar zonder resultaat, schrijft de waterbeheerder. Als „enige beheersmaatregel” heeft het ministerie kreeftenbevissing door de beroepsvisserij met selectieve vangtuigen mogelijk gemaakt. „Deze beheersmaatregel is in geen enkel opzicht effectief gebleken.”

Staatssecretaris Rummenie „onderschrijft de urgentie die de waterschappen voelen”, laat zijn ministerie in een reactie weten. „Er zijn veel te veel rivierkreeften aanwezig in onze wateren.”

Schade aan een oever in Schipluiden.

Foto Olivier Middendorp

De rivierkreeften veroorzaken schade aan de oevers in de omgeving van De Lier.

Foto Olivier Middendorp

‘Ministerie heeft geen visie’

De populatie Amerikaanse rivierkreeften is in Delfland sinds 2010 „explosief toegenomen en dreigt alleen maar groter te worden”, schrijft het bestuur van het hoogheemraadschap. Een van de bestuurders van het hoogheemraad, Stijn van Boxmeer, zegt: „In gesprekken met het ministerie krijgen we steeds te horen dat beroepsvissers de rivierkreeften mogen wegvangen. Maar het gaat er niet om wíe ze mag vangen, maar dát ze worden weggevangen. Dat gebeurt niet. Wij laten de kreeften, met een ontheffing van het ministerie, vangen op plaatsen waar we waternatuur hebben aangelegd en de kreeften alles wegvreten. Dat kost ons alleen al komend jaar dertien miljoen euro. Terwijl dat de taak van de rijksoverheid is. En die heeft geen visie op hoe we een balans kunnen bereiken op wat een aanvaardbaar aantal zou zijn.”

De rijksoverheid heeft tot taak de wolhandkrab en de rivierkreeft te bestrijden. De waterschappen moeten zich bekommeren om de muskusrat en beverrat, en de provincies hebben tot taak de overige „invasieve exoten” op de Europese Unie-lijst te bestrijden, legt Van Boxmeer uit. „Wij zijn niet de enige die last hebben van de rivierkreeft. Denk ook aan gemeenten zoals Den Haag.” Binnenkort mogen waterschappen volgens het ministerie zelf „structureel” kreeften wegvangen. En Rummenie werkt aan een „aanvalsplan invasieve exoten” dat hij over enkele maanden hoopt te presenteren.

Een rivierkreeft op straat in de polder in de buurt van Bodegraven.

Foto Jippe Groenendijk/ANP

Steile oevers, flauwe helling

De kosten van het herstel van beschadigde stuwen en waterkeringen zijn goed te berekenen, stelt het Hoogheemraadschap van Delfland. Lastiger in te schatten is het „zeer kostbare” herstel van ecologische schade, het wegvangen van de kreeften én de schade voor boeren. Van Boxmeer: „Weilanden langs watergangen verzakken. En koeien zakken door de oever, raken te water en moeten er weer uitgetakeld worden.”

Naast het wegvangen van rivierkreeften is het vervangen van steile oevers door waterkanten met een flauwe helling een structurele oplossing, meent ecoloog Wilco de Bruijne. Het gaat dan om schuin oplopend talud dat is begroeid met riet en „goed doorworteld” is met waterplanten zoals lelies. De Bruijne: „In flauwe oevers kunnen kreeften niet goed graven. Uit onderzoek weten we dat er in die oevers circa zeven keer minder kreeften leven.” En uiteindelijk krijgen de kreeften, vandaag goed verstopt, in natuurlijke oevers ook meer natuurlijke vijanden. „Zoals futen. Of de snoek.”

Lees ook

Amerikaanse rivierkreeften zijn stressfactoren in de Nederlandse sloten

Amerikaanse rivierkreeften zijn stressfactoren in de Nederlandse sloten


De drug kush uit Nederland richt schade aan in West-Afrika: ‘Je ziet mensen veranderen in skeletten’

  • admin
  • February 25, 2025
  • 0

Wie dacht dat Nederland alleen als importeur van drugs een belangrijke rol speelt in de wereld, heeft het mis. Nederland is namelijk ook een belangrijke spil in de internationale handel van de levensgevaarlijke en zeer verslavende synthetische drug kush, zo blijkt uit onderzoek van instituut Clingendael.

Kush is een drug die bestaat uit synthetische cannabis of nitazenen, zeer zware pijnstillers, vermengd met chemicaliën als aceton. Al een paar snippers van het spul zijn genoeg voor een high, zegt Kars de Bruijne van Clingendael. Hij werkte mee aan het onderzoek, dat in opdracht van de regering van Sierra Leone werd uitgevoerd. „Dealers vermengen de kush met tabak en vloei, zodat de gebruiker het kan roken. Binnen een paar sigaretten kan iemand verslaafd zijn.”

Het middel wordt veel gebruikt in Sierra Leone, maar treft inmiddels ook omliggende landen in West-Afrika. In Sierra Leone en Liberia is zelfs de noodtoestand afgekondigd vanwege de ‘drugsepidemie’. De Bruijne ging zelf ook naar Sierra Leone om te zien wat kush daar veroorzaakte.

Wat trof u daar aan?

De Bruijne: „Ik zag zelf welke maatschappij-ontwrichtende werking kush heeft. Iemand was bezig zichzelf te wassen op straat, maar stond opeens een halfuur lang verstijfd voor zich uit te kijken. Heel veel mensen, vooral jongeren, zijn verslaafd aan de drug en overlijden er uiteindelijk aan. Je ziet ze van kerngezond veranderen in skeletten. Binnen vrijwel elke familie die ik sprak hoorde ik verhalen over verslaafden of overledenen.”

„Het is niet te zeggen hoeveel kushgebruikers er in Sierra Leone zijn. Toen ik er was, zag ik veel jongeren die het gebruikten. Het begint al vroeg, soms bij twaalf jaar. Het is heel moeilijk om van kush af te kicken. Er zijn heel weinig behandelklinieken. Soms worden verslaafden gewoon een paar weken vastgezet zodat ze niet kunnen gebruiken. Ook door familieleden.”

Wie gebruiken kush?

„In Sierra Leone zijn er twee groepen gebruikers. De groep die al cannabis gebruikte en nu merkte dat kush sneller werkte, verslavender en bovendien goedkoper is. Dan is de stap snel gezet. De andere groep bestaat uit jongeren die aan de drugs raken door een gebrek aan maatschappelijk perspectief. Er is geen werk voor de jongeren en ze voelen zich geen onderdeel van de maatschappij; voor hen kunnen drugs als uitlaatklep werken. Het zet je hoofd uit. Je ontsnapt aan de realiteit.”

Kush komt via Nederland en het Verenigd Koninkrijk in Sierra Leone terecht, ontdekten jullie. Hoe kan dat?

„Nederland levert kant-en-klare kush. We hebben ook aanwijzingen dat er uitsluitend grondstoffen vanuit Nederland naar Sierra Leone gaan, net als uit China. Of de chemicaliën die nodig zijn voor kush in Nederland worden gemaakt, weten we niet.

„De leveringen gaan zowel over zee als via de lucht. Verpakt in containers, maar ook in koffers, tassen of kartonnen dozen. We hebben het wel eens aangetroffen in een auto, en in een vijfliterfles van een Nederlandse sapfabrikant. Kennelijk hebben of krijgen de handelaren de beschikking over dat soort verpakkingen. Of machines die zulke etiketten kunnen maken.”

Onlangs bleek dat de Nederlandse drugscrimineel ‘Bolle Jos’, veroordeeld voor onder meer cocaïnehandel, in Sierra Leone is. Justitie is al jaren naar hem op zoek. Is er een kans dat hij zich bezighoudt met de handel in kush?

„Dat weet ik niet, maar het lijkt me onwaarschijnlijk. De kushmarkt is echt anders dan de handel in cocaïne. De grootste lading kush die is onderschept was 300 kilo, tegen een straatwaarde van 3,5 tot 4 miljoen dollar. Dat is klein bier vergeleken met cocaïne.”

Wat moet er gebeuren om kushverslavingen tegen te gaan?

„Het is belangrijk dat de overheid in Sierra Leone energie steekt in het beperken van de schade, met ondersteuning van Nederland en het VK. Er is nu veel te weinig medicatie voorhanden voor gebruikers die een overdosis hebben gehad. Daarnaast zijn er te weinig behandelklinieken.

„De Nederlandse overheid moet ook naar de export richting het buitenland kijken. We moeten ervoor zorgen dat die gecontroleerd wordt zodat er minder drugs naar Sierra Leone gaan. Dat is in het belang van de hele regio. Anders dreigen dezelfde excessen te ontstaan in de landen eromheen.”

Lees ook

Wat doet Bolle Jos in Sierra Leone? West-Afrika als nieuwe pleisterplaats van de internationale cocaïnemaffia

Leden van de Sierra Leone National Drugs Enforcement Agency verbranden drugs in Freetown. Het land heeft vanwege drugsmisbruik een nationale noodtoestand uitgeroepen.