In deze eindejaarsaflevering van Haagse Zaken nemen we tijd voor een terugblik op 2024. Dit was het jaar van een afzwaaiende Mark Rutte, een partijloze premier en veel crises.
Maar er gebeurde nog veel meer. Geheel volgens traditie kijkt de politieke redactie van NRC tijdens het kerstreces terug op het afgelopen jaar. In deze extra lange aflevering vertellen de redacteuren over de opvallendste politieke momenten van 2024.
Heeft u vragen, suggesties of ideeën over onze journalistiek? Mail dan naar onze ombudsman via [email protected].
Liam van de Ven, Pim van den Dool, Marko de Haan, Georgia Oost, Christiaan Pelgrim, Marcella Breedeveld, Eppo König, Oscar Vermeer, Rosa Uijtewaal, Wafa Al Ali, Folkert Jensma, Lamyae Aharouay en Petra de Koning
Door een ernstige storing hebben de radiosystemen van de Nederlandse Kustwacht vanaf dinsdagochtend zes uur plat gelegen. Dinsdagmiddag tegen 13.30 uur was de storing volgens de Kustwacht verholpen.
Schepen op het Nederlandse deel van de Noordzee, de Waddenzee, het IJsselmeer en andere wateren konden daardoor via hun marifoon geen verbinding maken met de Kustwacht en omgekeerd. Ook via kanaal 16, het internationale noodkanaal, was de Kustwacht niet rechtstreeks bereikbaar.
Onder normale omstandigheden worden berichten via kanaal 16 opgepikt door een landelijk dekkend antennenetwerk dat rechtstreeks met het Kustwachtcentrum in Den Helder in verbinding staat. Dat netwerk functioneerde niet door een probleem met een ‘routeringsprotocol’. Wat de oorzaak daarvan was, is nog onbekend.
Verkeerscentrales langs de kust, schepen van Rijkswaterstaat en reddingsstations van de KNRM luisteren mee op kanaal 16 en gaven relevante berichten telefonisch door aan het Kustwachtcentrum in Den Helder.
‘Uitzonderlijk’
Een kustwachtwoordvoerder noemde de storing dinsdagochtend „uitzonderlijk”. „We hebben wel eens een storing gehad, maar dan was een reset voldoende.” Maar in augustus vorig jaar vielen de radioverbindingen, inclusief reservesystemen van de Kustwacht ook langdurig uit, door een wijdere storing in het eigen netwerk van Defensie (Nafin).
Toen werd inderhaast een ‘noodnetwerk’ opgetuigd met extra schepen, een patrouillevliegtuig van de Kustwacht en reddingsstations van de KNRM.
De Algerijns-Franse schrijver Boualem Sansal (75) is dinsdag in hoger beroep in Algerije veroordeeld tot een gevangenisstraf van vijf jaar voor onder meer bedreiging van de staatsveiligheid. Dat schrijven verschillende Franse media. Sansal werd afgelopen november aangehouden, wat de al bestaande gespannen diplomatieke verhoudingen tussen Frankrijk en Algerije verder op scherp zette. Een rechtbank in Algerije had hem afgelopen maart al veroordeeld tot vijf jaar cel, justitie eiste eerder tien jaar gevangenisstraf.
De met prijzen gelauwerde Sansal zei eind 2024 in een interview met het radicaal-rechtse Frontières dat de grens tussen Algerije en Marokko „arbitrair” is. Over het westelijke deel van Algerije bestaat al tientallen jaren een dispuut, omdat Marokko vindt dat het stuk land in de jaren dat Frankrijk het gebied kolonialiseerde ten onrechte aan Algerije is toegekend.
Lees ook
Schrijver Boualem Sansal is al jaren kritisch op thuisland Algerije. Waarom is hij nu gearresteerd?
De rechter veroordeelde Sansal vanwege zijn pro-Marokkaanse standpunt onder meer voor „het beledigen van gevestigde instituties”. Ook is hij veroordeeld voor „het ondermijnen van de nationale eenheid” en van „het bezitten van video’s en publicaties die de veiligheid en stabiliteit van het land bedreigen”. Sansal, die vorig jaar de Franse nationaliteit kreeg, zou namelijk ook gevoelige informatie over de staatsveiligheid en de Algerijnse economie hebben gelekt aan de Franse ambassadeur in Algerije.
Kritiek op islam
Medestanders van Sansal denken dat in de aanklachten en uiteindelijke veroordeling meespeelt dat de schrijver al jarenlang zeer kritisch is op de Algerijnse politiek en op de invloed van de (radicale) islam in Algerije.
Ook het Franse parlement kwam voor Sansal op. Afgelopen mei nam het Assemblée Nationale een resolutie aan waarin werd opgeroepen tot de directe vrijlating van de schrijver. Daarin werd gesteld dat er pas weer nauwere samenwerking zal komen tussen Algerije, Frankrijk en Europa als Algerije zich houdt aan de internationale afspraken over mensenrechten. Ook het Europees Parlement sprak zich uit tegen de detentie van de auteur.
De relatie tussen Frankrijk en Algerije is de afgelopen jaren steeds verder verslechterd en kende afgelopen april een nieuw dieptepunt. Nadat Algerije twaalf Franse diplomaten had uitgezet, deed Frankrijk vervolgens hetzelfde met twaalf Algerijnse diplomaten. Ook het conflict tussen Algerije en Marokko over de Westelijke Sahara speelt een rol in de gespannen relatie tussen de landen. In dat conflict koos de Franse president Emmanuel Macron afgelopen jaar de kant van Marokko.
Amazon-miljardair Jeff Bezos vierde in Venetië drie dagen lang zijn huwelijksfeest. Van de Venetianen mocht hij best komen trouwen, aan sprookjeshuwelijken verdienen ze en ze zijn ze gewend, George Clooney deed het elf jaar geleden ook. Maar niet zo, met hun stad gedegradeerd tot luxe partycentrum en hun cultuurschatten als hebbeding.
Ze kwamen in actie, met demonstraties, snedige spandoeken en ludieke, dollars tellende Bezospoppen, zelfs in het Canal Grande dreef er eentje, met een Amazondoos als vlot.
Een pop die Jeff Bezos moet voorstellen zit op een toilet gemaakt van Amazon-dozen, aan de vooravond van het huwelijksfeest van Bezos en Lauren Sanchez in Venetië. De pop was gemaakt door het kunstcollectief Konn Artiss. Foto Click News
Maar het hoogtepunt waren de krokodillen. Een Venetiaans kunstcollectief kondigde aan Bezos’ huwelijksfeest op te zullen luisteren met een vloot opblaaskrokodillen. Geweldig beeld, je ziet het voor je: motorbootjes vol celebrity’s in smokings en avondjurken ploeterend door middeleeuwse kanalen vol speelgoedkrokodillen. Alleen, hoe dan? Daar zijn er honderden van nodig om ook maar één Venetiaans kanaal effectief te vullen. En even praktisch: waar kwamen al die krokodillen dan vandaan? En praktischer, wie blies ze op? Waar en hoe zouden ze te water worden gelaten zonder dat de politie ze direct zou verwijderen?
Dit kon dus helemaal niet en toch werd uit voorzorg Bezos’ huwelijksfeest verplaatst, van de magnifieke Scuola Grande della Misericordia middenin de stad naar de voormalige scheepswerf Arsenale, een brug te ver aan een kanaaltje zonder grandeur. Allemaal uit angst voor een virtuele zwerm krokodillen.
Deze actie was conceptuele kunst. Een gezamenlijke performance van de lachspieren van al die mensen die zich het wereldwijd voorstelden.
Ik hoop nu maar dat Dave Schut dit meekreeg. Die suggereerde in NRCdat satire niet meer werkt. Zijn voorbeeld is extreem-rechts. President Trump. Die trekken zich er niks van aan, schrijft hij, dus laat maar zitten.
Satire werkt niet? Niet als je denkt dat satire bestaat om Trump en zijn knechten tot inkeer te brengen. Wordt een mikpunt op de kast gejaagd (zie Bezos), dan is dat mooi meegenomen. Maar comedians maken hun conferences niet voor hun mikpunten. Satire is geen corrigerende tik om ze te bewegen te stoppen met hun wicked wicked ways. Het is flessenpost voor al die mensen die hun machtsmisbruik minachten, gevaarlijk vinden of zelfs persoonlijk vrezen.
De grappenmakers zijn altijd slimmer dan de potentaten. De middeleeuwse nar zei de koning de waarheid. Ging daardoor zijn kop eraf? Mogelijk. Maar dan erkende de koning dat hij hem niet aankon. Punt voor de nar.
Dave Schut zegt: humor legt het af en komt met Hitler op de proppen. Dat kan ik ook. Wat bleef er over van Hitler? Een schaduw van het kwaad – superieur in zijn hemd gezet door Chaplin in The Great Dictator. Die film bracht niet één nazi bij zinnen, maar hij staat nog altijd als een huis. Nog altijd zegt hij: Wij lachen. Met zijn allen. En daar houden we niet mee op.
/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134357323-83b7fe.jpg|https://images.nrc.nl/gGEM2Pqw07zY2C0Ay1O7p5vU9tE=/1920x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134357323-83b7fe.jpg|https://images.nrc.nl/wnzKWTZn1r9TdtnV1y1njPKh9Qk=/5760x/filters:no_upscale()/s3/static.nrc.nl/images/gn4/stripped/data134357323-83b7fe.jpg)
