Gunstige economie, dus extra betalen aan de EU: Nederland krijgt een naheffing van 700 miljoen euro

Posted on February 11, 2025 by admin

De Nederlandse economie draaide de afgelopen jaren goed. Zo goed dat Nederland nu de rekening gepresenteerd krijgt: het moet eenmalig 700 miljoen euro extra overmaken om de Nederlandse bijdrage aan de begroting van de Europese Unie recht te trekken. Andere landen krijgen juist geld terug, omdat hun economieën minder goed presteerden of vanwege nieuwe, meer nauwkeurige berekeningen van de omvang van hun economieën.

De naheffing komt op een lastig moment. Komende maanden gaat minister van Financiën Eelco Heinen (VVD) met de ministers en de coalitie onderhandelen over de Voorjaarsnota. Die biedt een update van de begroting van het lopende jaar, maar vooral ook een belangrijke vooruitblik naar de begrotingen van 2026 en latere jaren. En het lijstje met financiële tegenvallers dat dan besproken wordt, is nu al lang, terwijl de coalitie weinig saamhorigheid vertoont.

Wat lidstaten bijdragen is – met afstand – de belangrijkste inkomstenbron van de EU. Deze is veel belangrijker dan bijvoorbeeld de kleine bijdrage van elk btw-bonnetje die de EU ontvangt, de douaneheffingen of de inkomsten uit boetes die bedrijven krijgen als ze Europese regels schenden. Op basis van de omvang van de economie van de lidstaten wordt de bijdrage vastgesteld en achteraf gecorrigeerd.

Correctiewerk

Die correctie valt deze keer hoger dus uit. „Dit komt onder andere doordat de Nederlandse economie meer is gegroeid dan was geraamd”, schrijft Heinen aan de Tweede Kamer. Groeit het bruto nationaal inkomen (bni) harder dan in de rest van de EU, dan moet ook meer worden bijdragen. Ook aanpassingen in de rekenwijze spelen een rol bij het correctiewerk. Dit jaar hielden de statistiekbureaus namelijk hun vijfjaarlijkse evaluatie van de bronnen op basis waarvan het bni wordt berekend. Indien nodig wordt de rekenwijze bijgewerkt.

De vaste Nederlandse bijdrage komt jaarlijks uit op zo’n 4 miljard euro (ongeveer 1 procent van de rijksbegroting). Door alle genoemde correcties kan dat bedrag flink schommelen. Zo kreeg Nederland in 2014 een naheffing van circa 650 miljoen euro en kreeg het kabinet in 2022 juist meer dan 550 miljoen euro terug. Dit jaar krijgen onder meer Frankrijk, Polen, Ierland en Zweden geld terug. Duitsland, Spanje en Italië krijgen ook een extra rekening.

Toch verwacht Heinen dat Nederland ook komende jaren meer gaat betalen: de economische groei is immers blijvend. „Aangezien uit de nacalculatie blijkt dat het bni relatief gezien is toegenomen, werkt dit mogelijk ook meerjarig door op de geraamde afdrachten”, schrijft Heinen in de Kamerbrief.

De vaste Nederlandse EU-bijdrage is jaarlijks zo’n 4 miljard euro, ofwel 1 procent van de rijksbegroting

Dat het kabinet-Schoof een extra rekening krijgt uit Brussel, ligt gevoelig binnen de coalitie. In het in mei gesloten hoofdlijnenakkoord tekenden PVV, VVD, NSC en BBB de wens op minder af te dragen aan de Europese Unie. In 2028 moet het bedrag 1,6 miljard euro lager uitvallen dan gepland. Die korting wil het kabinet onder andere uitonderhandelen wanneer de EU-lidstaten in gesprek gaan over de meerjarige begroting van de EU. Als de totale Brusselse begroting krimpt, redeneert het kabinet, hoeft Nederland ook minder aan Brussel te betalen.

Klimaat

De rekening van Brussel komt boven op de stapel te liggen met problemen waar het kabinet bij het opstellen van de Voorjaarsnota al geld voor moet vinden. Een daarvan is de klimaatopgave. Hoogstwaarschijnlijk worden de klimaatdoelen voor 2030 niet gehaald, berekende het Planbureau voor de Leefomgeving. Om ze alsnog te halen – wat het kabinet wil, blijkens het hoofdlijnenakkoord – heeft klimaatminister Sophie Hermans (VVD) geld nodig.

Een andere rekening: NSC wil een oplossing voor de problemen met de arbeidsongeschiktheidsuitkeringen. Dit jaar bleek dat een deel van de arbeidsongeschikten een te lage uitkering ontving. Een oplossing kost geld.

Derde probleem: in januari was de rechter vernietigend over het stikstofbeleid van het kabinet. De staat moet ingrijpen om de stikstofuitstoot te reduceren, was het oordeel. En aan ingrijpen hangt ook weer een prijskaartje.

In maart, is de verwachting, beginnen de onderhandelingen over de Voorjaarsnota. Eerst spreekt Heinen één voor één met de ministers om te horen hoe de vlag op hun departementen er financieel bij hangt. Zo krijgt Heinen een beeld van de tegenvallers op de begrotingen, maar ook van de meevallers daar, en in de belastinginkomsten. Daarna zullen de coalitiepartijen en het kabinet met elkaar moeten overleggen over hoe het de problemen wil oplossen.

Opinie | Resort

admin
April 7, 2025
0

Met sommige vrienden app je vaker dan dat je elkaar in het echt ziet. Een jeugdvriendin gaat in de meivakantie naar Turkije. Als ik aangeef dat ik daar niet naar toe zal gaan zolang Erdogan aan de macht is, volgt al snel het antwoord op mijn beeldscherm: „Ik ga naar een resort, daar komt hij niet.”

Maurits van Rijswijk

Lezers zijn de auteurs van deze rubriek. Een Ikje is een persoonlijke ervaring of anekdote in maximaal 120 woorden. Insturen via [email protected]

OM: burgerslachtoffers bij aanval Mosul, maar geen vervolging militairen

admin
April 6, 2025
0

Hij wilde hoge straffen voor de militairen die betrokken waren bij de luchtaanval die zijn vrouw en driejarig dochtertje het leven kostte. „Diegenen die deze aanval voorbereidden, uitvoerden en erbij betrokken waren, moeten de zwaarst mogelijke straf krijgen”, zei Zeyad Thonnoon, onderzoeker aan de universiteit van Mosul, twee jaar geleden tegen NRC.

Behalve zijn vrouw en dochter kwamen nog eens vijf andere familieleden en bekenden om na de aanval op zijn flat op 22 maart 2016. Nederland en zijn bondgenoten vermoedden daar een hoofdkwartier van Islamitische Staat (IS), de terreurorganisatie die destijds grote delen van Irak in haar greep hield, maar daar door de internationale coalitie uiteindelijk werd verjaagd. In werkelijkheid verbleven er in de flat twee gezinnen. Zeyad was tijdens de aanval net buiten, druk bezig met de verhuizing van zijn familie uit de flat.

De kans dat de door Zeyad gehoopte straf voor militairen die bij de aanval betrokken waren er ooit komt, is vrijwel nihil. Vrijdag werden de conclusies bekend van het zogeheten feitenonderzoek van het Openbaar Ministerie naar het incident waarover NRC, NOS en Nieuwsuur in maart 2023 berichtten. Conclusie van het OM: Ja, er zijn waarschijnlijk zeven burgers omgekomen zoals de drie media destijds meldden. En nee, anders dan Nederland en de VS steeds zeiden waren er geen IS-strijders. Maar er is evenmin sprake van grove nalatigheid van betrokken militairen die strafrechtelijke vervolging zou vereisen. Wel was de informatie waarmee de Nederlandse vliegers op pad werden gestuurd, zeven weken oud. Of de Amerikanen die informatie tijdig ‘geupdate’ hebben kort voor de aanval, kon het OM niet achterhalen.

Combinatie OM en Defensie

Bij hun contacten in Irak met getuigen, nabestaanden en andere betrokkenen, werkten de officieren van het OM samen met ambtenaren van Defensie. Het ministerie deed de afgelopen twee jaar zelf ook onderzoek naar het bloedige incident in Mosul. „Dit deel van het onderzoek combineerden we om praktische redenen, om nabestaanden en getuigen niet te veel te belasten met dezelfde soort vragen”, zegt officier Niels Gerlsma, die bij het onderzoek betrokken was. Veel gesprekken waren in Erbil, op zo’n 80 kilometer van Mosul. „In Erbil hadden we een geschikte faciliteit waar we getuigen en nabestaanden konden spreken”, aldus Gerlsma. De tolk was ingeschakeld door Defensie.

Advocaat Liesbeth Zegveld, die namens Zeyad Thonnoon en andere nabestaanden vorig jaar de Staat der Nederlanden aansprakelijk stelde, noemt de gang van zaken ‘bizar en gênant ’. Ze zegt: „Defensie en Openbaar Ministerie waren twee handen op een buik. Van onafhankelijkheid in het feitenonderzoek van het OM was geen sprake.”

Bovendien zegt Zegveld niet te hebben geweten dat Zeyad Thonnoon een gesprek had met ambtenaren van zowel het OM als van Defensie in Erbil. „Dat is mijn cliënt pas tijdens het gesprek verteld, zonder dat de betekenis daarvan tot hem doordrong. Anders had hij waarschijnlijk ter plekke aangifte gedaan tegen de Staat der Nederlanden. Zeyad wil heel graag gerechtigheid en straf voor degenen die hem dit hebben aangedaan. Ik had hem hier graag over geadviseerd, maar dat kon nu niet.”

Geweldsinstructie

Het OM concludeert in zijn feitenonderzoek dat er „niet in strijd met de geldende geweldsinstructie is gehandeld of andere strafbare feiten zijn gepleegd. ” Gebleken was immers, op basis van inlichtingen, dat er veel activiteit was van IS-terroristen in de flat. Ook zouden er documenten van de terreurorganisatie in de flat zichtbaar zijn geweest. Nederland mocht daarom denken dat er inderdaad een hoofdkwartier van IS was gevestigd in de flat, aldus het OM.

Maar hoe kon het dan dat in werkelijkheid twee gezinnen werden weggevaagd? Op die vraag geeft het OM geen antwoord. Wel constateert het dat de informatie over het gebouw dat als IS-hoofdkwartier was aangemerkt, en waarmee de Nederlandse vliegers op pad waren gestuurd, dateerde van 1 februari 2016, zeven weken voor de aanval. De flat stond in een gebied waar veel burgers dagelijks in en uit gingen. Gerlsma zegt: „De geldende procedure was dat deze informatie werd geactualiseerd en geverifieerd tot vlak voor de aanval. Nederland mocht er destijds op vertrouwen dat dit ook daadwerkelijk is gebeurd. Je werkt niet voor niets samen met bondgenoten.”

Het OM weet niet zeker of de informatie is geactualiseerd. Om dat te controleren was medewerking van de Amerikanen vereist die de informatie hadden aangeleverd. Die is ,via Defensie, wel gevraagd, maar niet verkregen.

Hawija

Het zou niet de eerste keer zijn dat achterhaalde of incomplete informatie heeft bijdragen aan een voor Iraakse burgers bloedige afloop van een Nederlands bombardement. In juni 2015 vielen in Hawija ten minste 85 burgerslachtoffers nadat Nederland een bommenfabriek van Islamitische Staat in de Noord-Iraakse stad had gebombardeerd. Een onderzoekscommissie onder leiding van Minister van Staat Winnie Sorgdrager stelde onlangs dat er vooraf „geen langdurig en systematisch onderzoek” was geweest als gevolg van een gebrek van observatiemiddelen. Net als in het geval van het Mosul-incident weigerden de VS aan Nederland inzicht te geven in de actualiteit van het materiaal waarmee Nederlandse F-16-vliegers naar Hawija werden gestuurd.

Defensie-minister Ruben Brekelmans (VVD) schreef vrijdag dat zijn ministerie tegen de zomer het eigen onderzoek naar het incident in Mosul afrondt. Dan zal ook blijken of zijn ministerie slachtoffers zoals Zeyad Thonnoon een schadevergoeding verstrekt.

Ingetogen boosheid bij Le Pen-betogers in Parijs: ‘Dit is een regelrechte aanval op de democratie’

admin
April 6, 2025
0

Een strakblauwe lucht boven Parijs, doortrokken van enkele vliegtuigsporen. Met de Eiffeltoren op links verzamelt zich zondag een menigte voor het podium van de radicaal-rechtse partij Rassemblement National (RN), strategisch geplaatst voor de imposante koepel van Les Invalides, waar Napoleon Bonaparte in zijn graftombe rust.

Een voor een worden ze bij aankomst op de Place Vauban gefouilleerd, de duizenden Fransen die hun steun komen betuigen aan ‘hun Marine’. Wie zich niet definieert als patriot, wordt er vanzelf een bij het aannemen van een van de vele Franse vlaggen die door de RN-organisatie worden uitgedeeld.

De bijeeenkomst is het antwoord op de oproep tot „vreedzaam en democratisch, vaderlandslievend verzet” van politiek leider Marine Le Pen, nadat ze maandag werd veroordeeld voor gesjoemel met Europees geld. Zelf spreekt ze tijdens de demonstratie van een „politieke beslissing, een heksenjacht”. Het vonnis in eerste aanleg: vier jaar gevangenisstraf, waarvan twee jaar voorwaardelijk en twee jaar met elektronisch toezicht, een geldboete én vijf jaar onverkiesbaarheid met onmiddellijke ingang. Dat betekent uitsluiting van de presidentsverkiezingen van 2027, en dat terwijl Le Pen goede kaarten had om bij haar vierde poging de eerste radicaal-rechtse president van Frankrijk te worden.

Ook Europarlementariër Jordan Bardella, de 29-jarige gedoodverfde kroonprins van de radicaal-rechtse partij, sluit uit dat dit een puur juridisch besluit was. „Dit is een politieke executie, die niet alleen de rechtsstaat, maar ook de staat van de democratie met de voeten treedt.” Er klinkt gejoel en geklap.

‘Bananenrepubliek’

„Ik ben geen typische Mariniste, maar het is zeer ernstig dat haar het recht wordt ontnomen zich verkiesbaar te stellen”, stelt Michel-Alain Picos, die zich bezig houdt met het CO₂-neutraal maken van de industrie. Picos is er nog niet zeker van of RN in de toekomst zijn stem krijgt. „Het grote probleem is dat ze een links economisch beleid voert. Ik denk dat we moeten stoppen met het aannemen van meer ambtenaren in een land dat er al bijna 10 miljoen heeft.”

Vlak voor Le Pen, naar eigen zeggen „geëmotioneerd”, het podium opstapt, wordt de boodschap van radicaal-rechts op grote schermen geëchood door internationale collega’s uit dezelfde politieke familie. Santiago Abascal Conde en Harald Vilimsky, vooraanstaande politici van de extreemrechtse Spaanse partij Vox en de radicaal-rechtse Oostenrijkse partij FPÖ, komen in beeld, hun steun betuigend aan Le Pen. Matteo Salvini van de Lega, lid van de rechtse regeringscoalitie met premier Giorgia Meloni: „Ik weet wat het betekent om persoonlijk te worden aangevallen door het juridisch systeem. Toen ik de Italiaanse landsgrenzen beschermde, probeerden ze me zes jaar achter de tralies te krijgen.”

De Hongaarse premier Viktor Orbán roept zijn „beste vrienden” op „de toekomst van Frankrijk niet te laten beslissen door enkele politiek commissarissen”. PVV-leider Geert Wilders spreekt kort „zijn vertrouwen in vriendin Marine en de menigte” uit. „Laat van jullie land geen bananenrepubliek maken”, is de boodschap van Wilders.

Publiek bij de bijeenkomst van RN in Parijs. Foto Michel Euler/AP

Foulards, blazers en Barbourjassen

De menigte danst op de muziek van Dalida (‘Laissez-Moi Danser’), terwijl de vlaggenzee de RN-politici op het podium, met sjerp in de gelijke driekleur, weerspiegelt. De sfeer is, onder een warme voorjaarszon, gemoedelijk. Dat is exact hoe de partij het voor ogen had: RN wilde ver weg blijven van de gewelddadige bestorming van het Capitool in Washington op 6 januari 2021, zei parlementariër Jocelyn Dessigny eerder deze week. „Veel kiezers namen contact met ons op. We moesten iets doen om hun gerust te stellen en hun woede te kanaliseren.”

Vrouwen met strohoeden, foulards om hun nek, zwaaien verwoed met hun vlag. Mannen in blazer of Barbour-jas knikken instemmend. Gouden zegelringen wisselen metalen oorringen af. Een groot deel van het publiek is jong. Het past volgens Steven Van Hecke, hoogleraar Europese politiek aan de universiteit van Leuven, perfect in de politieke strategie van Le Pen, om „centrumrechtse kiezers te overtuigen”. Hij vervolgt: „Hoe deftiger het publiek is dat ze kan mobiliseren, hoe beter. Ze doet er alles aan om het beeld te vermijden dat ze extreemrechts gespuis aantrekt.”

Marine Le Pen spreekt de menigte toe bij de bijeenkomst in Parijs.

Foto JULIEN DE ROSA/AFP

Een grote groep jongere activisten is per bus uit Seine-et-Marne gekomen, een Frans departement waar voorsteden van Parijs elkaar afwisselen met landelijk gebied. Jazz Roubaud (18) en Gabriel Fabre (17) poseren voor een fotograaf – om haar nek bungelt een kruisje, hij draagt een pak en een stropdas. De rechter die Le Pen veroordeelde is volgens Fabre „een socialist”, het gaat volgens hem om een „regelrechte aanval op de democratie”.

Le Pen weet van een nederlaag een politiek succes te maken

Steven Van Hecke
hoogleraar Europese politiek

Grote woede over het Le Pen-vonnis blijft uit. De bijeenkomst krijgt meer de uitstraling van een vroege aftrap van de campagne voor de presidentsverkiezingen van 2027 – verbloemd onder de slogan #SauvonsLaDémocratie („Laten we de democratie redden”).

„Le Pen weet van een nederlaag een politiek succes te maken”, zegt politicoloog Van Hecke. Le Pen gaat in hoger beroep en krijgt een versnelde procedure, waarbij haar onverkiesbaarheid in 2026 mogelijk kan vervallen. Als RN-kroonprins Bardella’ het aanvoerderschap op zich neemt bij de volgende presidentsverkiezingen en wint, „kan hij Le Pen gratie verlenen”, zegt Van Hecke. Hij besluit: „Dit is absoluut niet het politieke einde van Le Pen.”