Zo’n negentig schepen van de Chinese kustwacht en marine en ongeveer vijftig toestellen van de luchtmacht hebben zich de afgelopen 24 uur laten zien in de wateren en het luchtruim rond Taiwan. Met dat militair machtsvertoon reageert de Volksrepubliek op het bezoek van Taiwans president Lai Ching-te aan Hawaï en Guam, een Amerikaans territorium in de Grote Oceaan waar de Verenigde Staten een belangrijke luchtmacht- en marinebasis hebben. Lai deed die plekken aan op doorreis naar de Marshall-eilanden, Tuvalu en Palau. Dat zijn drie van de twaalf landen die Taiwan erkennen.
Taiwanese politici en bestuurders maken vaak zulke ‘tussenstops’ in de VS, waarmee het eiland officieel geen diplomatieke relaties heeft. In Hawaï ontmoette Lai de voormalige voorzitter van het Amerikaanse Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi. Haar bezoek aan Taiwan in 2022 riep een hevige Chinese reactie op: Beijing hield toen grootscheepse militaire oefeningen en raketproeven. Ook werd Taiwan destijds getroffen door cyberaanvallen. Vanaf Guam belde Lai met de huidige voorzitter van het Huis, de Republikein Mike Johnson, en met de Democratische fractieleider Hakeem Jeffries. Dit tot ergernis van China, dat op de dagelijkse persconferentie van het ministerie van Buitenlandse Zaken herhaalde dat „de Taiwanese kwestie” een „rode lijn” in de Chinees-Amerikaanse betrekkingen vormt. De Chinese leider Xi Jinping waarschuwde daar in november ook voor tijdens een ontmoeting met de Amerikaanse president Joe Biden op de APEC-top in Peru. Lai rondde zijn reis vrijdag af.
Blokkade
Vooraf werd al verwacht dat China naar aanleiding van de reis een grote militaire oefening rond Taiwan zou houden. Beijing beschouwt het onafhankelijk bestuurde eiland als een afvallige provincie die vroeg of laat met de Volksrepubliek moet worden herenigd, liefst vreedzaam maar desnoods met geweld.
China hield dit jaar al twee keer grote militaire oefeningen rond Taiwan, naar aanleiding van twee toespraken van president Lai. Bij zijn inauguratie in mei had die China opgeroepen „de realiteit te accepteren” en Taiwan niet meer te intimideren. En in oktober zei Lai dat China geen recht had om Taiwan te vertegenwoordigen en dat hij zijn belofte gestand zou doen zich te verzetten tegen iedere Chinese poging om Taiwan te annexeren.
Beide keren simuleerde China daarop een blokkade van Taiwan, door grote oefeningen te houden in de wateren rond het eiland. Taiwan is sterk afhankelijk van import, onder meer van energie. Bij een eventuele invasie van Taiwan zou zo’n blokkade daarom een belangrijke rol spelen in het strijdplan van China.
Grootste inzet in bijna dertig jaar
De Chinese militaire manoeuvres van deze week lijken een ander stramien te volgen. Anders dan de vorige keren, zijn volgens de Taiwanese autoriteiten tot nu toe bijvoorbeeld geen schietoefeningen gehouden. Maar het zou gaan om de grootste Chinese vlootinzet sinds een militaire oefening in de aanloop naar Taiwans presidentsverkiezingen van 1996.
Volgens een kaart die het Taiwanese ministerie van Defensie publiceerde vonden manoeuvres plaats in gebieden strekkend van de zuidelijke eilanden van Japan tot in de Zuid-Chinese Zee. Volgens de Taiwanese legergeneraal Hsieh Jih-sheng probeert China twee „muren” rond Taiwan op te bouwen, en zo van de Straat van Taiwan – die het eiland van China scheidt – „een binnenwater” te maken.
Beijing heeft de manoeuvres niet bevestigd of toegelicht. Het wees eerder deze week alleen enkele gebieden in het luchtruim rond Taiwan aan waarin niet gevlogen mag worden.
De Taiwanese generaal Hsieh spreekt vooralsnog van een „training”, die de autoriteiten scherp in de gaten houden. Een training kan volgens hem een oefening worden, en een oefening een oorlog, noteerde persbureau AP.
