Na bijna 96 minuten voetballen stapt Maarten Martens het gras van de Kuip nog maar eens op. De trainer van AZ roept iets naar zijn ploeg en wijst met zijn vingers naar zijn slapen. Een begrijpelijke boodschap in een KNVB-bekerfinale waarin voetbal al lang heeft plaatsgemaakt voor opstootjes en ergernis: we zijn er bijna, nog heel even de concentratie bewaren.
Weinig lijkt de vijfde bekerwinst van de ploeg uit Alkmaar op dat moment nog te kunnen verstoren. Het staat al dik veertig minuten 1-0 en van opbouwen is bij Go Ahead Eagles amper nog sprake. De ploeg uit Deventer slingert van achteruit de ene na de andere lange bal richting het doel, in de hoop dat er nog eentje goed valt. Zonder veel succes vooralsnog.
Op de klok staan nog twee minuten als Joris Kramer nog eens een poging waagt. Zijn voorzet gaat richting aanvaller Finn Stokkers, diep in de wedstrijd ingebracht. Hij wordt gedekt door Peer Koopmeiners, ze hangen aan elkaars shirt. De AZ-middenvelder zou eenvoudig met zijn hoofd kunnen ruimen, maar laat zich verleiden tot een fopduik. Hij slingert zijn handen in de lucht en stort ter aarde.
Een zeldzaam slechte keuze, blijkt meteen. Precies wat trainer Martens nog een minuut eerder hoopte te voorkomen. Koopmeiners krijgt de bal op een uitgestoken hand: een strafschop, oordeelt scheidsrechter Danny Makkelie. Die schiet Go Ahead-aanvoerder Mats Deijl hard binnen. Een onwaarschijnlijke ommekeer die een dik halfuur later leidt tot de eerste bekerwinst ooit voor de Eagles.
Lees ook
Lees ook: altijd beperkt budget, en toch staat Go Ahead in de Kuip
Nervositeit en testosteron
Het is moment is tekenend voor de 106de finale van de KNVB-beker, op deze zachte, grijze Tweede Paasdag. Een wedstrijd die vanaf het eerste moment geladen is met nervositeit en testosteron. Gevuld is met kregelige opstootjes om niets. Uitgevochten door twee teams die in de opbouw liever nog een keer extra rondspelen, uit angst dat ze de bal verliezen.
Een bevlieging moet dus het verschil brengen. Zoals na knap twintig minuten, wanneer Go Ahead in de opbouw van achteruit slordig de bal verspeelt en AZ in een paar razendsnelle combinaties de vrije ruimte heeft gevonden. Aanvaller Troy Parrott krijgt de bal op links en haalt uit. Zijn schot spat via de vingertoppen van doelman Jari De Busser op de lat.
Go Ahead is lange tijd de mindere, maar zeker niet kansloos. Tien minuten voor rust krijgen de Eagles hun beste kans tot dan toe, als centrale verdediger Gerrit Nauber met een haarscherpe dieptepass alle drie de Alkmaarse linies doorkruist. Spits Milan Smit, naar de flank getrokken, zet voor. Het schot van schaduwspits Victor Edvardsen stuit op de vuisten van doelman Rome-Jayden Owusu-Oduro.
Een strafschop lijkt de wedstrijd vlak na rust te beslissen. Een betwistbare, bovendien, gegeven nadat verdediger Joris Kramer in een duel AZ-buitenspeler Ernest Poku schampt. Makkelie ziet er aanvankelijk niets in, maar de videoscheidsrechter grijpt in, tot woede van iedereen bij Go Ahead. De eerste poging wordt gestopt maar moet over, omdat Eagles-middenvelder Mathis Suray te vroeg het strafschopgebied in loopt. Ook lijkt keeper De Busser niet de vereiste voet aan de lijn te hebben. De tweede keer schiet Parrott hard binnen.
Heldenrol De Busser
Vanaf dat moment wordt de wedstrijd ruw en onsportief. Soms zelfs onnodig hard, zoals wanneer Poku even later richting een overduidelijk onhaalbare bal sprint, veel te laat komt en met een knie doelman De Busser in het gezicht raakt. Makkelie geeft een gele kaart, de videoscheidsrechter ziet nu geen reden tot ingrijpen.
In de slotfase lijkt AZ geconcentreerd genoeg om de wedstrijd te beslissen. Waar de elf van Go Ahead zich geregeld verliezen in opstootjes, en opzichtige pogingen een vrije bal te versieren, blijven de Alkmaarders compact en georganiseerd verdedigen voor het eigen doel. Tot drie minuten voor tijd dus, waarna de ploeg van Martens er in de verlenging niet meer in slaagt de grip op de wedstrijd terug te krijgen.
Het loopt uit op strafschoppen, voor het doel van de uitzinnige Go Ahead-aanhang. De eerste twee strafschoppen van beide ploegen zijn raak, maar dan schieten AZ-invaller Zico Buurmeester en Mayckel Lahdo hun pogingen binnen het bereik van doelman De Busser. De 22-jarige Julius Dirksen, in de allerlaatste minuut ingebracht, kan vervolgens de wedstrijd beslissen en doet dat koeltjes.
Voor Go Ahead is het de eerste grote prijs in bijna een eeuw. In een ver verleden, toen profvoetbal in Nederland nog niet bestond, werd de club ooit vier keer landskampioen, voor het laatst in 1933. Maar de beker wonnen de Eagles nog nooit. Zes keer bereikten ze de halve finale, slechts één keer eerder de finale, in 1965, in de Kuip tegen Feyenoord. Het werd 1-0.
Zes spelers van die ploeg zijn nog in leven. Eén van hen is Wietse Veenstra, de aanvaller die tegen Feyenoord de wedstrijd diep in de tweede helft bijna besliste. Een ander is voormalig doelman Nico van Zoghel, die tegen Feyenoord menig schot uit het doel ranselde, maar twee minuten voor tijd toch werd verrast.
Op deze lenteavond in april kijken ze, bijna allemaal in de tachtig inmiddels, toe hoe de ploeg van Paul Simonis na de beslissende strafschop richting de hoek van het veld sprint. Hoe aanvoerder Mats Deijl even later de beker in de lucht tilt. Zestig jaar later is het alsnog gelukt.
