Er is een kans van 1,2 procent dat de planetoïde 2024 YR4 in 2032 inslaat op de aarde. Die inslag zou regionaal grote schade kunnen opleveren. Dat meldt de Planetary Defence Office van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA, die gevaarlijke ruimtestenen in kaart brengt en volgt.
De planetoïde, tussen 40 en 100 meter in doorsnee, werd op 27 december ontdekt door de NASA’s Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System (Atlas) telescoop in Chili. Op grond van de waargenomen positie en richting kan de toekomstige baan berekend worden. Waarschijnlijk mist de steen de aarde, maar door onzekerheden in de metingen is de berekende kans dat dat gebeurt nu 98,8 procent, niet 100 procent.
Risicolijst
Daarmee stijgt 2024 YR4 naar de top van de risicolijst voor inslagen van ruimtestenen, ingeschaald op niveau 3 van de Torino Impact Hazard Scale: een ‘dichte nadering die aandacht van astronomen en het publiek rechtvaardigt’. Naar verwachting zal de geschatte inslagkans in de komende tijd afnemen als de baan steeds preciezer in kaart gebracht wordt.
Inslagen van ruimterotsen van deze afmetingen komen om de paar duizend jaar voor. De meteoor die in 2013 bij de Russische stad Tsjeljabinsk insloeg en duizenden gesprongen ruiten veroorzaakte, mat zo’n 18 meter. De ruimtesteen die 66 miljoen jaar geleden de dinosauriërs aan hun eind hielp door de aarde jaren te verduisteren, moet tussen de 10 en 15 kilometer groot geweest zijn. 2024 YR4 is in grootte vergelijkbaar met de ruimtesteen die in 1908 boven het Siberische Toengoeska explodeerde en miljoenen bomen velde. Een inslag zou een stad kunnen wegvagen, maar zou in een woestijn of zee relatief weinig schade aanrichten.
2024 YR4 is de tweede planetoïde die boven niveau 2 komt op de Torino-schaal, die in 1999 is ingesteld en is gebaseerd op de kans en de gevolgen van een inslag. In 2004 haalde de planetoïde Apophis (370 meter diameter) niveau 4, om na verdere waarnemingen afgeschaald te worden naar niveau 0: geen risico. Niveau 10 is een verzekerde botsing met wereldwijd catastrofale gevolgen.
FlyEye-telescopen
De Atlas-telescoop in Rio Hurtado in Chili is onderdeel van een netwerk van vier NASA-telescopen in Hawaii, Zuid-Afrika en Chili, met het doel om gevaarlijke ruimtestenen te detecteren. De Europese ruimtevaartorganisatie ESA bouwt aan een netwerk van vier automatische FlyEye-telescopen, met hetzelfde doel. De eerste daarvan is in aanbouw op Sicilië. Met verschillende telescopen zijn nu ruim 37.000 ruimtestenen gevonden die in de buurt van de aarde komen, maar er zijn er nog veel meer onontdekt. Het is te verwachten dat dit soort meldingen vaker gedaan zullen worden als de capaciteit om ze te vinden toeneemt.
Voor het geval dat er ooit met grote zekerheid een catastrofale inslag wordt voorspeld, voerde NASA in 2022 de DART-missie uit: een botsing van een ruimteschip met een planetoïde om te onderzoeken of het mogelijk is om de baan te veranderen, zodat de steen de aarde alsnog mist. Die test lukte.