Om Hongarije te ‘straffen’ voor de diplomatieke solo-missie van de Hongaarse premier Viktor Orbán naar de Russische president Vladimir Poetin zal de volgende vergadering van Europese ministers van Buitenlandse Zaken en Defensie niet in Boedapest, maar in Brussel plaatsvinden.
EU-buitenlandchef Josep Borrell, die de vergaderingen bijeenroept, nam de maatregel omdat Hongarije zich niet aan de verplichtig heeft gehouden het gezamenlijke Europese buitenland beleid loyaal uit te voeren. Die verplichting is vastgelegd in de Europese Verdragen en die zijn er „niet voor de versiering”, aldus Borrell maandagavond op een persconferentie.
Hongarije is tijdelijk voorzitter van de EU en het voorzittende land organiseert traditiegetrouw een informele vergadering van de Raad Buitenlandse Zaken. De vergadering zou eind augustus in Boedapest zijn. De verandering van een vergaderlocatie is uiteraard een in hoge mate symbolische, maar ook ongebruikelijke zet. Hongarije kan in Brussel gewoon aan de vergadering deelnemen.
De diplomatieke ‘vredesmissie’ van Orbán naar Moskou, Beijing en de Republikeinse presidentskandidaat Donald Trump, leidde deze maand in de Europese Unie tot brede afkeuring. Orbán doorkruiste met zijn reizen de gezamenlijke EU-aanpak van Rusland en wekte ten onrechte de suggestie dat hij namens de EU op pad was. Bovendien omschreef Orbán in een verslag van zijn reis het Amerikaanse en daarmee ook het Europese beleid in Oekraïne als ‘pro-oorlog’.
Lees ook
Aan begin EU-voorzitterschap van Hongarije plant premier Orbán controversiële ontmoeting met Poetin
‘Egotrip’
De veroordeling van Hongarije was eenvoudig, maar de bepaling van de strafmaat leidde tot debat. Een groep noordelijke landen riep op tot een boycot van EU-vergaderingen die Hongarije in het kader van het tijdelijk voorzitterschap in Hongarije organiseert. In plaats van ministers zouden alleen ambtenaren de vergadering bijwonen. De Europese Commissie maakte bekend geen commissarissen, maar ook slechts ambtenaren af te zullen vaardigen. Een tiental landen, waaronder Frankrijk, Duitsland, Italië, Spanje en Nederland, vond die maatregelen te ver gaan.
Maandag spraken de ministers voor het eerst formeel over Orbáns „egotrip”, zoals de Duitse minister Annalena Baerbock het noemde. Om een vrije gedachtenuitwisseling te bevorderen moesten vrijwel alle medewerkers de vergadering verlaten. Vijfentwintig van de 27 lidstaten, waaronder Nederland, veroordeelden de reis van Orbán. Na afloop nam Borrell de symbolische maatregel.
De tegenstanders van een ‘boycot’ vinden dat je juist de dialoog met Hongarije moet aangaan. Een aantal ministers zei maandag in Brussel dat ze in Boedapest niet alleen naar de vergadering zouden gaan, maar ook contact zouden zoeken met Hongaarse media en met ngo’s. „Negeren of niet in gesprek gaan zou een fout zijn”, aldus de Luxemburger Xavier Bettel.
Nederland voelde ook niets voor een boycot en weegt van geval tot geval of het in Nederlandse belang is een minister te sturen. Maandag reisde minister David van Weel (Justitie en Veiligheid, VVD) naar Boedapest. De kwestie leidde tot discussie in de regeringscoalitie. VVD en NSC zijn kritisch over Orbán, BBB en PVV wilden geen sancties. Dat laatste is niet vreemd omdat Geert Wilders en Viktor Orbán politieke vrienden zijn.
Minister Caspar Veldkamp (Buitenlandse Zaken, NSC) zei na afloop in Brussel dat hij in de vergadering én tijdens een gesprek met zijn Hongaarse collega uitdrukkelijk had onderstreept dat Nederland de missie van Orbán afkeurt. Nederland was niet uit op verplaatsing van de vergadering, maar liet de beslissing aan Borrell.
Lees ook
Nederlandse houding tegenover Hongarije van Viktor Orbán is splijtzwam in de coalitie
