Gemeenten: opvang van Oekraïners loopt vast door tekort aan plekken

De opvang van Oekraïners in Nederland loopt vast. Aan de vooravond van een debat, donderdag in de Tweede Kamer, luiden gemeenten en hulporganisaties de noodklok over het ontbreken van landelijke regie. Daardoor hebben de afgelopen weken verschillende Oekraïense vluchtelingen de nacht op straat moeten doorbrengen.

In Amsterdam werd twee weken geleden 45 Oekraïners de deur gewezen omdat de opvang helemaal vol was, een week geleden waren dat er 38. Het Rode Kruis zegt dat het aantal verzoeken om hulp van Oekraïners is verdubbeld van tweehonderd in december en in januari naar vierhonderd in februari. Een substantieel deel van die verzoeken komt van mensen die zichzelf hadden gemeld voor opvang, en soms wel door drie gemeenten werden weggestuurd voordat zij bij het Rode Kruis aanklopten. Alleen voor de meest schrijnende gevallen kan die organisatie soms enkele overnachtingen in een hotel regelen.

In brieven aan de Kamerleden zetten onder meer de Vereniging van Nederlandse Gemeenten, Vluchtelingenwerk en de vier grote steden nog eens apart uiteen wat de situatie is. De opvang voor Oekraïners, die een speciale status innemen binnen de categorie vluchtelingen, is de verantwoordelijkheid voor de gemeenten. Op dit moment worden er zo’n 94.000 Oekraïners in gemeentelijke voorzieningen opgevangen. In de eerste twee maanden van dit jaar kwamen er wekelijks gemiddeld 215 nieuwe vluchtelingen bij. Op dit moment zijn er in heel Nederland nog 35 plaatsen beschikbaar, zegt de woordvoerder van de Amsterdamse wethouder voor Opvang Rutger Groot Wassink.

Wachten op een bankje

Hij publiceerde deze week een eigen verklaring waarin hij zegt dat de geopolitieke ontwikkelingen ervoor kunnen zorgen dat gemeente de komende periode „misschien wel honderden of duizenden vluchtelingen uit Oekraïne een ‘NEE’ moeten verkopen”. Het Rode Kruis weet van achttien mensen die in februari de nacht op straat hebben moeten doorbrengen, zegt een woordvoerder. „Een vrouw die met een Flixbus uit Oekraïne was aangekomen, kon niet in de opvang terecht en heeft de hele nacht op een bankje voor onze deur gewacht tot we open gingen.”

De situatie is voor de gemeenten verergerd, schrijven de verantwoordelijke wethouders van de vier grote steden, doordat de normvergoeding voor de opvang van Oekraïners door het kabinet is verlaagd van 61 naar 44 euro per bed, per dag. Voor driekwart van de gemeenten liggen de kosten tussen de 55 en 60 euro. „Voor een stad als Den Haag betekent dit een tekort van 4 miljoen euro per jaar”, aldus de brief. De wethouders roepen het kabinet op om het normbedrag te verhogen tot het niveau waarop het de werkelijke kosten voor de gemeenten dekt.