De „paringsdans” op links heeft volgens Tweede Kamerlid Habtamu de Hoop (GroenLinks-PvdA) lang genoeg geduurd. GroenLinks en PvdA moeten volgens hem geen langdurig fusieproces volgen, maar een totaal nieuwe partij oprichten. Die zou bijvoorbeeld Verenigd Links, Samen Vooruit of Een Nieuwe Progressieve Alliantie kunnen heten.
Die uitspraak deed De Hoop maandagavond in een lezing in Almelo, die is georganiseerd door de lokale afdeling van de PvdA. Het is een lezing die in linkse kringen zal opvallen. Habtamu de Hoop (26) spreekt zich uit tegen „onze fixatie op herverdeling”, heeft het over „het Fortuyn-complex” van de PvdA, en zegt dat hij „geen nostalgie” voelt bij de oude partijstructuur van de PvdA, de partij waarvoor hij in 2021 als jongste Kamerlid werd gekozen.
De uitspraken zullen des te meer opvallen omdat Habtamu de Hoop wordt gezien als een belofte, mogelijk zelfs als toekomstig partijleider. Fractievoorzitter in de Eerste Kamer Paul Rosenmöller verwees impliciet naar De Hoop toen hij tijdens de Algemene Politieke Beschouwingen in oktober een visioen schetste van 2034: „Tegenover mij zit al voor de tweede periode een stabiele coalitie van progressieven, sociale christenen en ware liberalen, onder leiding van de eerste Friese zwarte premier.”
Habtamu de Hoop zegt in een gesprek met NRC dat zijn partij sinds de verkiezingen van november 2023 „een beetje is blijven hangen in de klap die we hebben gekregen omdat de PVV de grootste werd. Maar soms vergeten we dat we met 25 zetels een supergoede uitslag behaalden. We mogen wel wat meer zelfvertrouwen hebben”.
Wat is het Fortuyn-complex, dat u binnen uw eigen PvdA ziet?
„Er is een oudere generatie politici bij wie sterk het gevoel heerst dat de oude PvdA van vóór de Fortuyn-revolte van 2002 moet terugkeren. In die groep heersen schuldgevoelens over de verloren arbeidersklasse die toen naar Fortuyn is gegaan. Daar is de partij te vaak op gefixeerd, het terughalen van de wereld voor 2002. Als het even moeilijk wordt, gaat het altijd weer daarover. Ik ben daar klaar mee, het stoort me.”
Maar de vraag hoe de PvdA een verloren achterban terug kan winnen, lijkt me terecht, zeker nu links in het defensief zit.
„Zeker. Maar dan helpt nostalgie niet. We moeten een nieuw verhaal vertellen waar ook die kiezer zich in kan herkennen.”
Welk verhaal zou dat volgens u moeten zijn?
„Links is traditioneel sterk gefixeerd op herverdeling. En daar gaat politiek ook over, het eerlijk verdelen van schaarste. Maar het is een fixatie geworden. Veel beter zou het zijn als we meer aan de voorkant gaan zitten, dat de kosten van levensonderhoud naar beneden gaan. Daar merken mensen direct wat van.”
Er is een oudere generatie PvdA-politici die sterk voelt dat de oude partij van vóór de Fortuyn-revolte van 2002 moet terugkeren
Waarom denkt u dat het traditioneel linkse verhaal van herverdeling minder leeft onder kiezers?
„Als ik met mensen praat, hoor ik niet vaak: laat de vermogenden meer belasting betalen. Veel mensen hebben in de eerste plaats al niet zo veel vertrouwen meer in de politiek, en vragen zich af of belastinggeld wel goed wordt uitgegeven. Ze hebben wel zorgen over de kosten van hun eigen levensonderhoud. Mensen merken dat boodschappen duurder worden. Dat treinkaartjes hier ongeveer de duurste van Europa zijn. Het moet minder gaan over herverdelen, meer over die dagelijkse kosten.”
Links was altijd tegen de miljardairs en grote bedrijven. Moet dat een tandje minder?
„Het is niet óf óf, maar kiezers willen vooral dat politici vooropgaan in de strijd voor hun belangen. Dat zien ze Geert Wilders wel doen. Omdat hij niet levert, kunnen we die kiezers terugwinnen.”
U wil dat PvdA en GroenLinks zichzelf opheffen en een nieuwe partij oprichten. Waarom geen fusie?
„Voor mij moet het echt een nieuwe beweging worden, niet een samengaan van oude organen. Het moet ook geen proces uit machtsoogpunt worden, om zo de grootste te worden. Het moet om de ideeën draaien. We kunnen, zoals de in 2023 overleden Mathieu Segers [hoogleraar aan de Universiteit Maastricht] het zei, zo toe naar een verzoening van groene klimaatpolitiek en rode politiek die ongelijkheid wil bestrijden. Ik denk ook dat we met een nieuwe partij makkelijker andere organisaties bij de beweging kunnen betrekken, zoals de vakbonden.”
Waarom is het nog niet gebeurd?
„De intenties zijn goed en de meeste leden willen het. In 80 tot 90 procent van de gemeenten komen GroenLinks en PvdA bij de gemeenteraadsverkiezingen met een gezamenlijke kandidatenlijst. Maar we mogen nog wel wat trotser ons gemeenschappelijke verhaal vertellen. Soms vergeten we te vertellen waarom we het doen.”
Als ik met mensen praat, hoor ik niet vaak: laat de vermogenden meer belasting betalen.
Er is veel debat over de koers van links. Wat denkt u: moet links zich richten op sociaal-economische politiek of op culturele kwesties als racisme, migratie en discriminatie?
„Als je kiezersonderzoeken leest, dan zie je meteen dat mensen ons sociaal-economische verhaal goed vinden. De culturele kwesties, daar zijn we door dit kabinet al dagelijks mee bezig. Als staatssecretaris Chris Jansen [PVV] zegt dat hij nog altijd achter de ‘minder Marokkanen’-uitspraak van Geert Wilders staat, dan moeten we de morele grens blijven trekken. Maar als je mij vraagt waar we veel meer agenderend moeten worden, dan denk ik aan sociaal-economische kwesties, zoals volkshuisvesting, bestaanszekerheid, publieke voorzieningen.”
Stel dat de nieuwe partij er dit jaar inderdaad komt: wie zou die dan moeten leiden?
„Degene die hem nu leidt. Kiezers zien nu een kabinet dat niet kan besturen, wij hebben mensen die dat wel kunnen. Frans Timmermans is daar het beste voorbeeld van. In alles vertegenwoordigt hij de waarden van beide partijen.”
Heeft u wel de ambitie om in de toekomst partijleider te worden?
„Ik wil deze politieke samenwerking tot een succes maken. Ik zie mezelf als deel van een nieuwe generatie die er strijdbaar energie in wil steken. Dat is het enige doel dat ik heb.”
Lees ook
‘Pim Fortuyn was een heel belangrijk moment’
