N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
WK voetbal Het Engeland van Sarina Wiegman speelt zondag de finale van het WK tegen Spanje. Weer een grote finale, en er wáren al plannen voor een standbeeld. Hoe blijft Wiegman steeds succesvol? En wat brengt de toekomst haar?
Zijn linkervoet op de bal gedrukt, armen over elkaar, het veld overziend. Zo staat Bobby Moore, aanvoerder van de Engelse ploeg die in 1966 de wereldtitel won, bij de entree van stadion Wembley. Hoe zou het beeld van Sarina Wiegman eruit komen te zien? Rechterwijsvinger in de lucht, haar team aansturend? Omringd door spelers, speechend?
De plannen liggen er sinds de Engelse vrouwen vorig jaar de Europese titel veroverden. Een standbeeld voor bondscoach Wiegman en haar team, op de meest roemrijke plek van het Engelse voetbal: Wembley, het nationale stadion in Londen waar het EK werd gewonnen. Het idee is in ontwikkeling, de volgende stap is het ontwerp, bleek donderdag. Het was een bericht in de kantlijn, dat de groeiende status van Wiegman onderstreept.
Engeland, bakermat van het voetbal, maakt zich klaar voor de WK-finale tegen Spanje, deze zondag in Stadium Australia in Sydney, 12.00 uur Nederlandse tijd. Een zege kan de internationale carrière van Wiegman, de 53-jarige coach uit Den Haag, een nieuwe dimensie geven.
Al behoort ze nu al tot de buitencategorie. Ze is de eerste coach die twee verschillende landen naar de eindstrijd van het WK leidt. Geef haar de sleutels, en ze bereikt de finale: Europees kampioen met Nederland in 2017, verliezend finalist op het WK in 2019 tegen de VS, Europees kampioen met Engeland in 2022 en nu opnieuw de eindstrijd van het WK. „Am I in a fairytale or something?”, zei ze woensdag na de halve finale tegen Australië.
Haar baas Kay Cossington, technisch directeur vrouwenvoetbal bij de Football Association (FA), zegt tegen NRC dat Wiegman haar ploeg „zelfvertrouwen en duidelijkheid” geeft. „Speelsters hebben het gevoel dat ze deel uitmaken van een familie”, zegt ze. „Al die dingen tezamen verklaren haar succes.”
Een list bedenken
Wiegman moest in aanloop naar dit WK improviseren. Waar ze normaal bouwt op vastigheden – zelfde basisploeg, spelsysteem en wissels – is ze nu uitgedaagd om creatief te zijn. Dat komt mede door blessures van aanvoerder Leah Williamson, middenvelder Beth Mead en aanvaller Fran Kirby, alle drie basisspeler in de EK-finale vorig jaar. „Dan moet je een list bedenken”, zegt Marion van der Ploeg, een vriendin van Wiegman, die samen met haar bij amateurclub Ter Leede speelde. „Sarina denkt in mogelijkheden, niet in problemen.”
Lees ook: dit profiel van Sarina Wiegman, uit 2022, over haar aanpak bij de Engelse ploeg
Wiegman transformeerde haar favoriete 4-3-3 formatie – vier verdedigers, drie middenvelders, drie aanvallers – in een 3-4-1-2-systeem. Om zo met meer variatie te kunnen spelen. Rachel Daly, linksback in de EK-finale en spits bij haar club, krijgt nu een meer aanvallende rol vanaf het middenveld. En zo zijn er meer tactische veranderingen. „Ze heeft altijd een plan B en kan makkelijk switchen als het moet”, zegt Feyenoord-coach Jessica Torny, die eerder met Wiegman bij de KNVB werkte. „What if-scenario’s werkt ze zorgvuldig uit. Toen ze jonger was kon ze slecht dingen uit handen geven, maar de afgelopen jaren is ze echt een manager geworden.” In het Engelse voetbal is de cultuur dat de trainer meer delegeert – een coach heet er niet voor niets een manager.
Sinds Wiegman in 2021 werd aangesteld, verloor Engeland slechts eenmaal in 38 wedstrijden. Nog voor de WK-finale is de discussie over haar toekomst al begonnen. Wiegman, bij het FIFA-gala drie keer uitgeroepen tot beste vrouwelijke coach van het jaar, heeft nog een contract tot en met medio 2025 bij Engeland. Ze wordt gelinkt aan de Verenigde Staten, dat een nieuwe bondscoach zoekt na het vertrek van Vlatko Andonovski, volgend op de teleurstellende uitschakeling in de achtste finales. De directeur van de Engelse bond gaf deze week direct aan dat van een overstap geen sprake kan zijn: een eventueel bod zullen ze „100 procent” afwijzen.
Maar Anson Dorrance, oud-bondscoach van de VS en eind jaren tachtig haar coach aan de universiteit van North Carolina, ziet het wel zitten, zegt hij: Wiegman als coach van de VS. „Als zij ook maar een greintje interesse zou hebben voor de job is onze bond er als de kippen bij.”
‘Waarom een man?’
Wiegman is óók een mogelijke kandidaat om de Engelse bondscoach bij de mannen, Gareth Southgate, op termijn op te volgen, liet bondsdirecteur Mark Bullingham voorzichtig doorschemeren. „Mensen zeggen altijd dat het de beste man voor de job of de beste Engelsman is”, zei Bullingham donderdag tegen de Engelse pers. „Waarom moet het een man zijn?” Hij zei erbij dat het „respectloos” was om te suggereren dat het vervangen van Southgate een stap omhoog zou zijn voor Wiegman.
Ze zou het goed doen als coach in het mannenvoetbal, denkt Leonne Stentler, voetbalanalist en oud-speler onder Wiegman. „Ze is een vakidioot, wil technisch, tactisch en psychologisch alles weten. Toen ik bij ADO speelde en zij daar coach was, verslond ze al boeken over voetbal.” Maar Stentler betwijfelt of ze wel mannen wil coachen. „Ze komt als eerste vrouw dan onder een vergrootglas te liggen. Je moet het maar willen hè?”
Wiegmans baas Cossington denkt dat ze straks elke baan kan krijgen die ze wil. „Daar komt ze wel uit, ze is intelligent genoeg.”