Gaat Nederland het vergrijsde Japan achterna?

Posted on January 11, 2024 by admin

N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.

Als het maar beweegt Het aantal ouderen neemt sterk toe ten opzichte van het aantal werkenden. Migratie is een oplossing, maar ligt politiek steeds lastiger. Dat geldt ook voor een hogere pensioenleeftijd. Het alternatief: zelf langer doorwerken. Veel langer. Zoals in Japan. Door Maarten Schinkel.

11 januari 2024 om 11:15

Leestijd 3 minuten

Niet alleen het klimaat vestigt record na record, de economie kan er ook wat van. Deze week werd bekend dat de werkloosheid in de EU in november was gedaald tot 6,4 procent. Dat is een evenaring van het dieptepunt dat eerder in 2023 werd bereikt. En zeer opmerkelijk: de daling vindt plaats tijdens een recessie. Nu is 6,4 procent voor Nederlandse begrippen best hoog – wij zitten iets boven de helft van dat cijfer – maar voor Europese begrippen is het spectaculair.
Het cijfer wijst erop dat er, naast klimaatverandering, zich een andere even fundamentele als moeilijk te stoppen ontwikkeling voltrekt: de vergrijzing. Die zorgt ervoor dat de verhouding tussen het aantal senioren enerzijds en de beroepsbevolking anderzijds drastisch verandert.
Klimaatwetenschappers voorspellen het ene na het andere ijzingwekkende scenario voor halverwege of eind deze eeuw. Maar kijk eens naar de bevolkingsprognoses, en huiver. De OESO, de club van gevestigde industrielanden, stelt in het voortreffelijke rapport Pensions at a Glance dat Nederland in 1992 20,9 mensen van 65 jaar en ouder telde tegenover elke 100 mensen van tussen 20 en 64. Dertig jaar later, in 2022 waren dat al 34,7 65-plussers. Weer dertig jaar later, in 2052, zullen dat er 51 zijn, en in 2082 maar liefst 63 per honderd 20- tot 64-jarigen.
Deze cijfers weerspiegelen zo’n beetje het OESO-gemiddelde. Maar er zijn landen waar het allemaal erger dreigt te worden. Veel erger. Neem China: 58,8 in 2052 en 92,9 in 2082. Japan is nu al waar de meeste andere landen pas in 2052 zijn, en heeft tegen die tijd zelf 80 65-plussers tegenover elke 100 mensen in de beroepsbevolking. In 2082 is dat zelfs 85,7. Zuid-Korea spant de kroon: dat komt in 2082 op een cijfer van 117. Daar zijn dus meer 65-plussers dan mensen in de ‘werkende leeftijd’, zoals dat heet.
Wat te doen? Arbeidsmigratie is, mathematisch gezien, een oplossing, maar ligt politiek gevoelig. Wie ertegen is, zal extra vergrijzing moeten incalculeren. Het is geen toeval dat Japan en Zuid-Korea, twee tamelijk gesloten landen op dit gebied, de grootste vergijzing en ontgroening tegemoetgaan.
Het alternatief is verhoging van de pensioenleeftijd. En dat gebeurt al een beetje.

De hogere pensioenleeftijd heeft als voordeel dat het aantal ‘actieven’ (van 20 jaar tot de – dan hogere – pensioenleeftijd) toeneemt, en het aantal ‘inactieven’ (van de pensioenleeftijd tot het levenseinde) juist afneemt. Maar intussen stijgt de levensverwachting óók. En dat veroorzaakt weer dat het aantal ‘inactieven’ niet zo snel daalt als gedacht.
In Nederland is de pensioenleeftijd al verhoogd van 65 naar 67, en die zal in de toekomst verder toenemen met de levensverwachting – al is het tempo waarmee al flink teruggedraaid. In de rest van de industriële wereld is een verhoging van de formele pensioenleeftijd nog lang niet overal doorgevoerd. Vaak is er veel maatschappelijke en politieke weerstand.
Intussen zijn er enorme verschillen tussen OESO-landen waar het de hoogte van de oudedagsvoorziening betreft. Kijk maar mee: Nederland komt er goed uit, zeker als je in aanmerking neemt dat het een van de weinige landen is waar een groot deel van de oudedagsvoorziening niet uit de lopende begroting komt, maar uit pensioenen waar de deelnemers voor gespaard hebben.

Waar zijn we dan nu? Als migratie steeds gevoeliger ligt, en de formele verhoging van de pensioenleeftijd óók, zou je moeten rekenen op een wonderbaarlijke wederopstanding van het Grote Gezin. Of een technologische revolutie die de arbeidskrapte – veroorzaakt door de ontgroening – zo oplost dat het voordeel daarvan maatschappelijk eerlijk wordt gedeeld. Met name dat laatste is een extra groot vraagteken.
Gebeurt dat allemaal niet, dan rest eigenlijk maar één uitweg: een informele verhoging van de pensioenleeftijd. Ofwel: ouderen blijven uit eigen beweging ook na hun formele pensioen vaker en langer doorwerken. Maar hoe krijg je hen zover?
Een deel van de ouderen vindt zelf de motivatie wel, is er gezond genoeg voor en is in staat werk te verrichten dat lichamelijk vol te houden is. Maar in veel gevallen lijkt er ook sprake van noodzaak. Hoe slechter de oudedagsvoorziening, hoe meer ouderen zijn aangewezen op extra financieel vermogen om rond te komen. Of op arbeid. Dat is te zien in bijvoorbeeld Zuid-Korea en Japan. Die landen combineren een sterke vergrijzing met relatief karige oudedagsvoorzieningen, die natuurlijk ook weer met elkaar samenhangen. De vergrijzing is daar maatschappelijk al moeilijker betaalbaar geworden. Het alternatief dat je zelf vermogen opbouwt om daar later gebruik van te kunnen maken, is er nauwelijks voorhanden. Dat is bijvoorbeeld in de Verenigde Staten anders – hoewel dat vermogen natuurlijk wel ongelijk is verdeeld.
Hoe dan ook: er is enige samenhang tussen de relatieve hoogte van de formele oudedagsvoorziening en doorwerken na het pensioen.

Wordt langer doorwerken, vrijwillig of gedwongen, ook ons voorland? Waarschijnlijk wel, al zal de relatief gunstige oudedagsvoorziening hier het tempo waarin dat gebeurt misschien wel temperen. De eerste uitzendbureaus voor ouderen zijn er inmiddels al. En er komt nog een legioen van zzp’ers aan, van wie er veel misschien niet genoeg opzij hebben gezet voor de oude dag.
Vergroenende vergrijzing, zo zou je het kunnen noemen. Leuk of niet.

China, Canada en Mexico reageren op dreiging importtarieven

admin
November 27, 2024
0

Mexico, China en Canada bijten van zich af – daags na de opmerkingen van Donald Trump dat onder zijn leiding de VS de importheffingen voor goederen en diensten uit de drie landen fors gaat verhogen. Daarmee wil hij de landen dwingen hun beleid op een aantal vlakken aan te passen.

Importtarieven zijn geen middel om de migratie naar de Verenigde Staten en het drugsprobleem in de VS aan te pakken, stelde de nieuwe Mexicaanse president Claudia Sheinbaum. De Financial Times zoomt in op de economie van Mexico en de economische relatie met de VS.

Reuters keek vanmorgen uitgebreid naar de Chinees-Amerikaanse relatie. Het Britse persbureau beschrijft onder meer hoe China reageert op de beschuldigingen van Trump c.s. dat China de VS „aanvalt” met de drugs fentanyl.

En de BBC schrijft dat Trump maandag heeft gebeld met de Canadese premier Justin Trudeau over onder meer grenscontroles en invoertarieven.

NRC-collega Mark Beunderman maakte maandag een vragenstuk over Trumps invoerheffingen: pressiemiddel of opmaat naar een handelsoorlog?

Wat ons verder opviel in het nieuws:

Bijna een derde van de kleine ondernemers en zzp’ers overweegt te stoppen met het bedrijf of dat te verkopen, schrijft het FD vanmorgen. Ze zouden onder meer opzien tegen hoge investeringskosten.
Arcelor Mittal stelt groene investeringen in zijn staalfabrieken in Europa uit. Het concern, dat onder meer fabrieken heeft in Gent, wil wachten op nieuw beleid in de EU dat ‚groen staal’ ondersteunt.
ABN AMRO gaat zijn internationale tak reorganiseren, werd gisteren bekend. Hoeveel banen erdoor worden geraakt is nog niet bekend. Bij de afdelingen in het Verenigd Koninkrijk en Duitsland werken circa 650 mensen.
Bolivia meldt een lithium-akkoord met een dochter van het grote Chinese batterijconcern CATL. Het gaat om de bouw van twee fabrieken die lithiumcarbonaat gaan maken. De deal zou een waarde hebben van 1 miljard dollar.
De Belgische krant De Standaard schrijft over commerciële tv, een verhaal dat deels ook opgaat voor RTL en SBS in Nederland. De Vlaamse commerciële tv-zenders vrezen voor hun toekomst, stelt De Standaard. ,,Het is niet wij tegen de VRT, het is wij tegen de internationale spelers.”
In de muziekindustrie woedt al maanden een (verbale) strijd tussen de rappers Drake en Kendrick Lamar. Beide rappers hebben een contract met platenmaatschappijen die onderdeel zijn van Universal Music. De Financial Times schrijft hoe Universal verstrikt raakt in deze ‚burgeroorlog’ in de rap. Die dreigt te ontaarden in een bitter juridisch gevecht, nu Drake klaagt dat Lamar door vals te spelen hoog in de hitlijsten is gekomen met zijn nieuwe ‚anti-Drake-rap’.
En een verontrustend verhaal in Trouw over PFAS. De krant deed onderzoek naar chemisch afval en concludeert dat het gehele Nederlandse rivierengebied is vervuild met het spul. Stortplaatsen voor verontreinigde bagger raken vol.

Vrachtwagens bij de Canadees-Amerikaanse grens. Foto Reuters

NIEUWS

Plastic is overal. Toch blijven oliereuzen maar produceren

admin
November 27, 2024
0

Deze week is in Zuid-Korea een VN-top over de groeiende plasticberg. Verslaggever Liza van Lonkhuyzen bezocht een nieuwe plasticfabriek van Shell in de Amerikaanse staat Pennsylvania, en zag daar de impact van de productie op milieu en gezondheid. Moet er een plasticplafond komen?

Gast:: Liza van Lonkhuyzen
Presentatie:: Egbert Kalse
Redactie:: Iddo Havinga & Tessa Colen
Montage:: Jeroen Jaspers
Foto:: Quinn Glabicki

Hoe Feyenoord in 14 minuten en 44 seconden een miraculeuze comeback maakte bij Manchester City

admin
November 27, 2024
0

Manchester City-coach Pep Guardiola zit met zijn armen over elkaar in de dug-out. Blik op het veld, tegelijkertijd druk in gesprek met assistent Juanma Lillo. Hij oogt ontspannen, met eindelijk weer zicht op een zege na vijf nederlagen op rij. City leidt in het eigen Etihad Stadium met 3-0 tegen Feyenoord in de Champions League. De 74ste minuut loopt, als de spanning ver te zoeken is. City hoeft niet meer, waar Feyenoord de indruk maakt de schade te willen beperken.

Guardiola heeft drie van zijn belangrijke spelers zes minuten eerder gewisseld – Phil Foden, Nathan Aké en Ilkay Gündogan. Ongetwijfeld om ze rust te geven met het oog op de clash tegen Liverpool FC, komende zondag op Anfield. En waarschijnlijk om het risico op het wegvallen van spelers te verminderen, dit seizoen heeft City te maken met veel blessures.

City was jarenlang de norm, met bijna perfect uitgevoerd voetbal, onder regie van Kevin De Bruyne en Bernardo Silva in combinatie met spits Erling Haaland. Vier keer op rij landskampioen, winnaar van de Champions League in 2023. Maar dit seizoen is anders. De ploeg is in fases kwetsbaar. In de Premier League heeft City al acht punten achterstand op Liverpool, gecoacht door Arne Slot. Zaterdag werd thuis nog met 4-0 verloren van Tottenham Hotspur.

Gebutst vertrouwen

De ontmoeting met Feyenoord lijkt voor City de ideale wedstrijd om het gebutste vertrouwen terug te winnen. Volgens dat scenario voltrekt City-Feyenoord zich lang, dinsdagavond in het oostelijk deel van Manchester. City combineert soepel, drukt Feyenoord ver naar achteren, doelman Timon Wellenreuther redt een paar keer knap.

Feyenoord krijgt gaandeweg wel meer controle. Het heeft langer balbezit, creëert een kansje via aanvaller Igor Paixão. Maar City blijft gevaarlijk en kort voor rust valt de goal die niet kan uitblijven: Quinten Timber raakt Haaland onhandig en de Noor benut zelf de strafschop (1-0). Na de pauze loopt City uit door een schot van Gündogan en opnieuw Haaland, via een fraaie, razendsnelle aanval. 3-0 na 53 minuten.

Manchester City-spits **Erling Haaland** (in het midden) viert zijn 3-0 met Phil Foden en Matheus Nunes.

De wedstrijd zit dan op slot. Ogenschijnlijk, want de wissels die rond de zeventigste minuut plaatsvinden zullen van groot belang zijn. En niet alleen die bij City.

Bij Feyenoord komt de talentvolle centrumverdediger Thomas Beelen voor linksback Gijs Smal, die het lastig heeft. Hancko, een van de pijlers van de ploeg, verhuist van de as naar de linkerflank. Rechtsback Bart Nieuwkoop wordt vervangen door Jordan Lotomba, die terug is na een blessure. Ook beoogde basisspits Santiago Giménez maakt zijn rentree na een hamstringkwetsuur, hij valt in voor Julián Carranza.

Deze omzettingen van coach Brian Priske zorgen ervoor dat Feyenoord – met de power van linksback Hancko en rechtsback Lotomba – meer dynamiek heeft op de flanken. En in de spits zorgt Giménez voor meer diepgang dan de vrij statische Julián Carranza.

Giménez is nog maar net in het veld, als hij meteen een bal in de diepte vraagt. Dat Feyenoord met drie goals achter staat, is niet aan Giménez af te lezen. Hij maakt een gretige indruk.

Woede en irritatie

De Mexicaan sprint in de 74ste minuut weg, als Hancko vanaf links achterin een lange bal naar voren geeft. City neemt simpel over, lijkt te controleren. Verdediger Josko Gvardiol krijgt de bal in de as. Hij wordt, en dat is cruciaal, meteen onder druk gezet door Giménez. Daardoor speelt Gvardiol een moeilijke, hoge bal terug op doelman Ederson.

Hadj Moussa, een 22-jarige talentvolle Algerijns-Franse rechtsbuiten, ziet dat het fout gaat bij City. Hij sprint meteen achter de bal aan, neemt die perfect aan, direct mee in de loop, omspeelt de uitkomende keeper Ederson en mikt vanuit een lastige, krappe hoek zonder te kijken binnen: 3-1, klokslag 74 minuten.

Feyenoord-aanvaller **Hadj Moussa** is op weg naar de 3-1.

Woede, irritatie, zorgen – het is allemaal zichtbaar bij Guardiola. Secondenlang kijkt hij naar de grond, terwijl hij zijn handen boven op zijn hoofd houdt.

Feyenoord speelt met meer durf en overtuiging, jaagt op City. Onderlinge duels worden gewonnen, waar City aarzelt, broos als het vertrouwen is. Feyenoord bouwt geduldig op, probeert met korte passes de tegenstander te lokken, zo ruimtes te creëren en de creatieve pingelaar Moussa in stelling te brengen.

In de 81ste minuut komt hij aan de bal, rechts voorin, loopt zich dan vast. Ook dat is Moussa. Maar Feyenoord blijft hoge pressie uitoefenen. Weer geeft Gvardiol een moeilijke pass, Timber en zijn kompaan Hwang In-beom duiken erop, nemen over.

Het spel wordt verplaatst naar links, naar Paixão. Die slingert de bal naar de tweede paal, waar Lotomba opduikt. Die trekt de bal terug en gaat wonderlijk via de paal en het linkerbeen van Ederson richting de borst van de inlopende Giménez: 3-2 na 81 minuten en 12 seconden.

Guardiola klapt een paar keer, lijkt zijn defensie wakker te willen schudden. Spanning – of is het angst? – is te zien in zijn ogen.

Invaller **Santiago Gimenez** nadat hij de 3-2 heeft gemaakt.

Loeren op uitbraak

Feyenoord voetbalt zonder vrees. Lotomba ontdoet zich enkele keren soepel van Haaland, een beer van een aanvaller. Er is nog even tijd voor Feyenoord, in een wedstrijd die allang als verloren beschouwd werd.

Na 88 minuten en 30 seconden begint het met de onderschepping van Hwang, als twee City-spelers elkaar in de weg lopen bij de middenlijn. Feyenoord-spelers loeren meteen op een uitbraak – waar liggen de ruimtes?

Er lijkt dan nog weinig aan de hand voor City, zoals eigenlijk de hele avond. Hwang kopt naar invaller Ramiz Zerrouki, die passt naar Moussa, die nog op eigen helft staat, zeker tien meter voor de middenlijn.

Voorin is Paixão dan aan het zwerven. De Braziliaanse linksbuiten duikt opeens diep in de rechterzone op. Daar ligt ruimte omdat Moussa zijn directe tegenstander – linksback Gvardiol – heeft weggelokt. Moussa ziet de loopactie van Paixão, geeft een splijtende bal tussen Gvardiol en Jack Grealish door.

De defensieve organisatie bij City is ontluisterend, zoveel ruimte krijgt Paixão. Noodgedwongen komt Ederson ver uit zijn doel om de aanvaller af te stoppen, meters buiten zijn strafschopgebied. Maar Paixão is hem net voor, springt iets hoger, kopt de bal vooruit, neemt hem mee, is de keeper kwijt, maar staat in een moeilijke hoek schuin rechts voor de goal.

Paixão heeft even tijd, kijkt, en doet wat je bijna niet ziet aankomen. Hij geeft een puike voorzet op de onvermoeibare, opstomende linksback Hancko. Die kopt in een leeg doel, langs de laatste overgebleven verdediger Rico Lewis. 88 minuten en 44 seconden en het staat 3-3.

Feyenoord-verdediger **Hancko** kopt kort voor tijd de 3-3 binnen.

In zijn enthousiasme valt Hancko even als hij naar het uitvak rent met 4.000 Feyenoord-fans. Het vak ernaast houden City-fans handen voor hun mond of ogen. De ontgoocheling compleet. Guardiola plukt even aan zijn neus, drinkt wat water.

Verbijstering is te zien bij Haaland – bij wie niet eigenlijk. Maar het zit zo dicht bij elkaar. Twee minuten later schiet Grealish via het been van Zerrouki nog op de paal – net niet de 4-3 dus.

Invaller De Bruyne staat druk te wijzen, met 94 minuten en 30 seconden op de klok. Dáár moet je lopen, zegt hij tegen een ploeggenoot, in een poging een opening te vinden in de Feyenoord-defensie. Maar verdediger Gernot Trauner poeiert de bal richting de tribune voor Haaland eraan kan komen.

Guardiola dirigeert zijn spelers in de laatste seconden met wilde armgebaren naar voren. En geeft dan, als na 96 minuten is afgefloten, vierde official Marcel Birsan met een zuinig lachje, waarin ongeloof verscholen zit, als eerste een hand.

Luister naar

Related Posts