Een supermarkt van Jumbo. „Het was een rollercoaster”, zegt Van Veen over het afgelopen jaar.
Foto Remko de Waal
N.B. Het kan zijn dat elementen ontbreken aan deze printversie.
Interview
Ton van Veen en Peter van Erp, Jumbo-top Extern onderzoek heeft „kwetsbaarheden” binnen supermarktketen Jumbo aan het licht gebracht, zegt Ton van Veen. Hij vervangt als interim-bestuurder topman Frits van Eerd, die verdachte is in een witwaszaak. „We zijn als bedrijf weliswaar niet bij die zaak betrokken, maar onze reputatie is dat wel.”
Supermarktketen Jumbo wil strengere interne regels opstellen nadat topman Frits van Eerd in opspraak is geraakt vanwege betrokkenheid bij een omvangrijke witwaszaak. De aangescherpte „processen en procedures” moeten de „kans op herhaling voorkomen”, zo zei waarnemend topman Ton van Veen dinsdag. Jumbo reageert daarmee op „een aantal kwetsbaarheden” die uit een onafhankelijk onderzoek naar voren kwamen.
Van Eerd werd in september met acht anderen aangehouden op verdenking van betrokkenheid bij grootschalig witwassen. Dat zou zijn gebeurd via sponsorcontracten in de motorsport, de handel in onroerend goed en auto’s en via „onverklaarbare contante stortingen”. Hoofdverdachte is voormalig motorcrosser Theo Eggens, een bekende van de voorlopig teruggetreden Jumbo-topman.
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/bvhw/files/2022/12/data95045448-9a37ec.jpg)
Lees ook: Hoe kwam Jumbo-topman Frits van Eerd in de wereld van louche autohandelaar Theo Eggens?
Hoewel die middag meteen duidelijk was dat Jumbo (10,3 miljard euro omzet, 100.000 werknemers) op geen enkele wijze betrokken was bij de zaak, besloten de commissarissen van het familiebedrijf accountantskantoor KPMG te vragen een onafhankelijk onderzoek uit te voeren. Daaruit kwamen „geen strafbare feiten” naar voren, aldus Van Veen, maar wel dus „kwetsbaarheden”.
Voor Jumbo is dat reden om „interne procedures aan te scherpen”, aldus Van Veen, die deze dinsdag samen met financieel directeur Peter van Erp een toelichting gaf op de jaarcijfers. „Want we zijn als bedrijf weliswaar niet erbij betrokken, maar onze reputatie is dat wel. In de pers valt de naam van Jumbo, dus het raakt je wel degelijk. Daar trekken we dan echt wel lering uit.”
Wat voor kwetsbaarheden kwam KPMG tegen?
„Frits heeft in zijn positie als topman een zekere ruimte gehad om zelfstandig over zaken te kunnen beslissen. Dat moet je zien in de context van een familiebedrijf, waarin hij niet alleen topman, maar óók mede-eigenaar is. Met de kennis van nu hadden we dat al eerder strikter moeten maken.”
Doelt u dan op controle door commissarissen?
„Niet noodzakelijkerwijs. Je kunt je voorstellen dat als elders in het bedrijf wordt besloten over bijvoorbeeld sponsoring niet één iemand die afspraken maakt. Er moet ook een tweede persoon zijn handtekening zetten. Dat was hier niet zo. Omdat het voor een bedrijf met 10 miljard euro omzet om relatief kleine bedragen ging, mocht Frits dat zelfstandig doen.”
U werd als gedelegeerd commissaris gevraagd Van Eerd te vervangen. Went die rol al?
„Het was een rollercoaster. Begin vorig jaar trad ik terug uit het bestuur en ging naar de raad van commissarissen, na bijna twintig jaar als financieel topman. In september was ik opeens terug. Het helpt dat ik dit bedrijf goed ken. En dat ik een superteam om me heen heb. We gaan als bedrijf een moeilijke periode door, maar dat we het samen doen, geeft ook veel kracht.”
Vorige maand overleed oprichter Karel van Eerd, de vader van Frits en al jaren president-commissaris. De familie wilde geen rouwperiode. Is er intern wel bij stilgestaan?
„Zeker wel. Maar de uitvaart vond in besloten kring plaats. Daar koos de familie bewust voor, omdat het anders wel heel massaal en onpersoonlijk zou worden. En de familie had afgelopen jaar al een en ander voor de kiezen gekregen, dus dan is dit denk ik een begrijpelijke keuze.”
Plots zijn wel de twee belangrijkste posities vacant. Wat betekent dat voor de aansturing?
„Ik begrijp die vraag, maar ik kan hem niet beantwoorden. Colette [Cloosterman-Van Eerd, een van Karels twee dochters] is nu waarnemend voorzitter van de raad van commissarissen. Dus we hebben nu twee waarnemers, op cruciale posities.
„We hebben afgesproken dat we eerst het jaar willen afsluiten, in álle opzichten. De boeken gaan dicht, de accountant controleert die. Hopelijk kunnen we eind februari dan zeggen dat 2022 echt klaar is en dat we vooruit kunnen kijken. Op dat moment zullen de aandeelhouders en commissarissen gaan evalueren, en moeten zij afwegen hoe die twee posities definitief worden ingevuld.”
De huidige bestuurssituatie is niet lang houdbaar?
„Het werkt in de praktijk wel, dit model. We kennen elkaar goed, en we slaan ons er goed doorheen. Onze cijfers weerspiegelen dat ook. Maar het is geen model van jaren. Dus op een gegeven moment moet je een besluit nemen. En veel hangt ook af van de vraag: keert Frits terug of niet? Daar kunnen we nu nog niet op vooruitlopen.”
Frits staat voorlopig echt buiten het bedrijf?
„Hij is teruggetreden als topman en uitgeschreven als bestuurder. Daar heeft hij overigens zélf toe besloten. Hij is nog aandeelhouder en in die hoedanigheid spreek ik hem met enige regelmaat. Maar hij loopt hier niet meer in het bedrijf rond.”
Kun je in zoveel bestuurlijke onzekerheid nog grote besluiten nemen? Een overname bijvoorbeeld?
Van Erp: „Als bedrijf hebben wij een vijfjarenplan, waar we ons aan vasthouden. En ook als het gaat over acquisities zullen we heel alert blijven, om te zien of een mogelijke overname bij ons past. We hebben er financieel de ruimte voor, we hebben het vertrouwen van banken. En ook de familie en de commissarissen hebben veel vertrouwen uitgesproken. Dus als zo’n kans zich voordoet, zullen we daar te allen tijde een rol in spelen.”
De regionale speler Jan Linders ging vorige maand naar concurrent Albert Heijn.
Van Erp: „Voor Albert Heijn is dat een mooie acquisitie. Zij zitten minder in het zuiden. Wij zijn daar al goed vertegenwoordigd. Dus Jan Linders is een mooie formule, maar paste minder bij ons, omdat we te veel overlap hebben. Van de 63 winkels zou maar een handjevol geschikt zijn voor ons. Daarom gaat zo’n keten niet naar Jumbo.”
Maar als een keten uit een andere regio aanbelt…
Van Erp: „Iedereen mag ons 06-nummer hebben en bellen als ze willen kijken of een overname past.”
