Demonstranten van Extinction Rebellion proberen op verschillende plekken rond het Malieveld de A12 in Den Haag te blokkeren, om aandacht te vragen voor het klimaat en Palestina. Op de Utrechtsebaan is een deel daarin geslaagd, laat de politie-liaison van Extinction Rebellion aan NRC weten. Hij bewaakt het contact tussen de politie en de demonstranten. “Het is een kleine groep, dus hoe lang ze het volhouden, weet ik niet.”
Op andere plekken langs de A12 zijn demonstranten door de politie tegengehouden, waaronder een groep van zo’n zeventig demonstranten bij het Esso tankstation op de Zuidhollandlaan. Politie en ME hebben samen met vijf agenten te paard de demonstranten naar het tankstation gedreven, laat een NRC-verslaggever die daar aanwezig is weten. “Daarbij zijn wapenstokken ingezet. Een vrouw brak haar arm, zij is weggevoerd met de ambulance.”
De demonstranten moeten op de grond zitten. In groepjes worden ze door de politie weggesleept en daarna door gemeentebussen opgehaald en weggebracht. Het is vooralsnog onduidelijk waar naartoe.
De kosten voor de opvang van asielzoekers zijn het afgelopen jaar met ruim een derde gestegen ten opzichte van een jaar eerder: van 2,7 miljard euro naar 3,5 miljard. Dit schrijft het COA in Stand van de uitvoering, dat woensdag is gepubliceerd. De rapportage is gedeeld met de Tweede Kamer.
Dit komt doordat tienduizenden ‘statushouders’, vreemdelingen met verblijfspapieren, langer wachten op een eigen huis en plekken in de opvang bezet houden. Ook lukt het opvangorganisatie COA al jaren maar mondjesmaat om reguliere opvanglocaties voor langere periode aan te trekken, omdat gemeenten hier niet mee instemmen.
Dit dwingt het COA tot het huren van dure, tijdelijke opvanglocaties, zogenoemde ‘noodopvanglocaties’: cruiseschepen, hotels, evenementenhallen, paviljoens. In 2024 heeft het COA bijna 2,5 miljard euro aan dit soort plekken uitgegeven, en 1 miljard aan de reguliere opvanglocaties. Deze tijdelijke locaties zijn niet alleen duur, maar vaak ook veel minder geschikt om asielzoekers op te vangen, schrijft COA in de gepubliceerde rapportage.
Lees ook
Een van de grootste vluchtelingencentra in Nederland is een ‘snelkookpan’ van geweld en besmettelijke aandoeningen, waarschuwen artsen
Bewoners van de noodopvanglocaties hebben veel minder privacy, mogen vaak niet zelf koken, en hebben er weinig te doen. Hoewel de locaties hoogstens geschikt zijn voor een paar maanden, verblijven bewoners er vaak veel langer. En omdat de huurcontracten van bijvoorbeeld een evenementenhal tijdelijk zijn, verhuizen asielzoekers vaker van locatie naar locatie.
Dit heeft ingrijpende gevolgen, schrijft het COA: „Mensen komen achteraan te staan op wachtlijsten voor zorg, kinderen moeten opnieuw van school wisselen, (vrijwilligers)werk stopt abrupt en sociale contacten gaan verloren.”
Jojo-beleid
Het COA legt in het rapport de bal met name bij het Rijk. De opvangorganisatie hoopt dat de overheid de asielopvang de komende jaren structureler en efficiënter gaat financieren. Dit is een boodschap die het COA al jaren herhaalt, maar waar tot nu toe amper gehoor aan is gegeven. Momenteel wordt de organisatie op „bedden” gefinancierd: bij afname van het aantal asielzoekers wordt het aantal plekken in de opvang weer afgebouwd en moeten locaties sluiten. Zodra er weer meer mensen in Nederland asiel aanvragen moeten er weer snel locaties worden geopend. „Dat is duur en inefficiënt”, schrijft het COA „en heeft consequenties voor de kwaliteit van de opvang.”
Met een stabiele, structurele financiering kunnen de kosten omlaag, schrijft het COA
Dit ‘jojo-beleid’ zorgt bovendien voor irritatie bij gemeenten die gevraagd worden een locatie te openen, en kort daarna misschien weer moeten sluiten. Met een stabiele, structurele financiering kunnen de kosten omlaag, schrijft het COA.
Maar de roep om een structurele financiering om het opvangprobleem op te lossen, is slechts een deel van het verhaal. Al jaren lukt het de vastgoedregisseurs van het COA moeilijk om deals te sluiten met gemeenten voor grotere locaties voor langere periodes. En als gemeenten al akkoord gaan, stellen ze steeds vaker allerlei voorwaarden voor het openen van een locatie: geen alleenstaande mannen, geen asielzoekers uit Marokko of Tunesië, juist wél vrouwen met kinderen.
Dit dwingt het COA overeenkomsten te sluiten met ondernemers die hier vaak miljoenen aan verdienen. Zo wijkt het COA steeds vaker uit naar het water en worden op meerdere plekken in Nederland asielzoekers opgevangen op cruiseschepen en grote boten. Cruiseschip MS Galaxy, dat in Amsterdam vijftienhonderd asielzoekers opvangt, kost volgens dagblad AD 110.000 euro per dag.
Lees ook
De ‘Faber-bonus’: een doorstroomlocatie waar de statushouder niet meer weg komt
Het is „een monumentale winst” voor de Verenigde Staten, Europa en „de westerse beschaving” dat „de meeste landen” binnen het NAVO-bondgenootschap 5 procent van hun bbp aan defensie gaan besteden. Dat heeft de Amerikaanse president Donald Trump woensdag gezegd tijdens een persconferentie in Den Haag, aan het einde van de NAVO-top. „Het is goed dat [andere landen] de last van de veiligheid van Europa op zich nemen. De VS droegen veel meer bij [aan de NAVO] dan eerlijk was.” Trump gebruikte meer superlatieven; zo noemde hij het „een historische mijlpaal”.
Ook stelt Trump dat de uitgaven aan „zeer serieus” militair materieel moeten worden besteed – hij maakt er toespelingen op dat landen daarvoor vooral naar Amerikaanse bedrijven moeten kijken. Trump, die stelt op de persconferentie enkel vragen te beantwoorden van journalisten die „nice” zijn, dreigt Spanje handelssancties op te leggen omdat het volgens hem „het enige land is dat niet betaalt”. „We laten ze dubbel betalen.”
Ondanks het belang van de NAVO-top wilde Trump het tijdens zijn persmoment vooral over Iran hebben. Hij betichtte Amerikaanse media The New York Times en CNN nogmaals van „fake news” en „verschrikkelijke berichtgeving” over de effectiviteit van de Amerikaanse aanval op de nucleaire faciliteiten van Iran.
Trump was verreweg de belangrijkste figuur op de NAVO-top. Er was NAVO-secretaris-generaal Mark Rutte veel aan gelegen het de president van de belangrijkste geldschieter van het bondgenootschap naar de zin te maken. Zo omschreef Rutte de president en zijn harde taal over Iran als een „daddy” die ingrijpt bij een vechtpartij op het schoolplein. Van journalisten kreeg Rutte ook de vraag of het niet om een „Trump summit” zou gaan.
Liveblog NAVO-top
Trump noemt 5 procent NAVO-norm ‘monumentale winst’ voor VS en ‘westerse beschaving’
De Amerikaanse president Donald Trump sprak in een eerste reactie sinds de plenaire vergadering van een „fantastische” NAVO-top. „Er waren geweldige mensen hier”, zei hij. „Iedereen was er: alle premiers en presidenten en koningen en koninginnen.” Hij benoemde zijn ontbijt met koning Willem-Alexander en koningin Máxima. Beiden „prachtige mensen”, aldus Trump. Naast een glunderende Dick Schoof sprak hij vol lof over Nederland: „I love The Netherlands”.
Op de vraag of hij NAVO-artikel 5 nog wel onderschrijft, antwoordde Trump: „Natuurlijk doe ik dat, anders zou ik hier niet zijn.”
Nadat NAVO-chef Mark Rutte een toespraak gaf waarin hij vooral dingen uit de slotverklaring herhaalde, vroeg een journalist van de Britse nieuwszender Sky News of Ruttes liefkozende omgang met Trump niet een beetje „kleinerend” is. Dat vond Rutte niet. Zonder Trump waren de NAVO-lidstaten het immers nooit zo snel eens geworden over het verhogen van hun defensie-uitgaven, benadrukte Rutte, die daarna wederom Trumps „doortastende optreden” in Iran prees: de Amerikaanse president verdient simpelweg alle lof.
Liveblog NAVO-top
Slotverklaring NAVO-top: lidstaten akkoord over verhogen defensie-uitgaven naar 5 procent van bbp
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2025/06/25130753/web-2506BINnavoblog_xr1.jpg)
:format(webp)/s3/static.nrc.nl/wp-content/uploads/2025/06/25130755/web-2506BINnavoblog_xr2.jpg)
