Edmundo González, oppositieleider in Venezuela, won afgelopen juli de verkiezingen in het Zuid-Amerikaanse land. Althans: dat is wat onder meer de VS en de EU stellen. Toch riep zittend president Nicolás Maduro zichzelf uit tot winnaar, met chaos tot gevolg: woedende burgers gingen de straat op. Er vielen bijna dertig doden, ruim tweeduizend mensen werden gearresteerd. González moest onderduiken, klopte aan bij Nederland en kreeg in het geheim onderdak in de Nederlandse ambassade.
In een Kamerbrief van zondag schreef minister Caspar Veldkamp (Buitenlandse Zaken, NSC) dat González ongeveer twee maanden op de Nederlandse ambassade in Caracas verbleef. „Op zijn dringend verzoek, daags na de verkiezingen, heb ik daarom besloten hem voor zo lang als nodig gastvrijheid te verlenen”, staat in de brief. González zou begin september hebben gezegd de ambassade te willen verlaten.
Nadat hij maandagavond was aangekomen in Madrid, liet González voor het eerst van zich horen in een brief op X. Daarin bedankt hij de Nederlandse ambassade voor de haar hulp. Volgens Spaanse media dreigde de regering-Maduro de familie van González op te pakken als hij Venezuela niet zou verlaten.
Lees ook
Venezolaanse oppositieleider González vraagt asiel aan in Spanje, verbleef ook op Nederlandse ambassade
Escalatie
Volgens Patricio Silva, hoogleraar moderne geschiedenis van Latijns-Amerika aan de Universiteit van Leiden, was het slim van González om te schuilen in de Nederlandse ambassade. „Omdat Nederland lid is van de Europese Unie, zal de regering-Maduro onze ambassade niet zo snel aanvallen. Anders kun je rekenen op een diplomatieke escalatie waar de EU zich ook mee bemoeit, en dat willen ze niet.” Ter illustratie noemt hij de Argentijnse ambassade in Caracas, die afgelopen zaterdag door veiligheidstroepen van de regering werd omsingeld. Deze belegering volgde vlak nadat Argentinië het Internationaal Strafhof (ICC) had opgeroepen een arrestatiebevel uit te vaardigen tegen Maduro.
Sinds de Venezolaanse presidentsverkiezingen van eind juli was González niet meer in het openbaar gezien. Vorige week maakte de regering-Maduro bekend een arrestatiebevel tegen hem te hebben uitgevaardigd, maandag bleek dat de oppositieleider het land was ontvlucht en politiek asiel heeft gekregen in Spanje.
De Venezolaanse regering heeft ‘meegewerkt’ aan het vertrek van González, zo meldde de vicepresident Rodríguez in een bericht op Instagram. Dat verbaast hoogleraar Silva niet. „Zijn vertrek is waarschijnlijk een opluchting voor Maduro. Op deze manier kan hij tegenstanders buiten het land houden. Het had bovendien voor flinke internationale verontwaardiging gezorgd als hij zijn oppositieleider had opgepakt – hoewel Maduro zich daar niets van aantrekt.”
Buurland
Dankzij de ABC-eilanden is het Koninkrijk der Nederlanden een buurland van Venezuela. Daarom houdt Nederland Venezuela altijd goed in de gaten, zegt Silva. Daarnaast is de grootste olieraffinaderij op Curaçao, Isla, in Venezolaanse handen en bevinden zich ruim 15.000 vluchtelingen op Curaçao die de regering-Maduro ontvluchtten.
Toch is het uitzonderlijk dat Nederland onderdak heeft geboden aan González, zegt minister Veldkamp tegen persbureau ANP. Zelden komt het voor dat Nederland zich in de politiek van een ander landt mengt.
Volgens Ed Kronenburg, oud-secretaris-generaal van het ministerie van Buitenlandse Zaken en voormalig diplomaat, valt die uitzonderlijkheid wel mee. „Het kan ook puur toeval zijn geweest dat González voor de Nederlandse ambassade heeft gekozen.” Als voorbeeld noemt hij mensenrechtenactivist Klaas de Jonge, die in 1985 op de vlucht voor de politie de Nederlandse ambassade in Zuid-Afrika invluchtte. „Het gebeurt niet vaak, maar het is niet uitzonderlijk.”
Zijn vertrek is waarschijnlijk een opluchting voor Maduro. Op deze manier kan hij tegenstanders buiten het land houden
Minister Veldkamp zegt niet te weten waarom de oppositieleider specifiek bij Nederland aanklopte, al heeft het land wel een „actieve houding jegens het democratisch proces”. „De eilanden Aruba, Bonaire en Curaçao liggen op enkele tientallen kilometers van de Venezolaanse kust. Al jarenlang hebben ze last van de situatie in Venezuela. Door de repressie, door het regime, maar ook door het zeer slechte economisch beleid”, aldus Veldkamp.
Het is ook mogelijk dat González zonder voorbedachte rade de Nederlandse ambassade opzocht, zegt Kronenburg. „Misschien is hij gewoon bij de ambassade beland omdat die het makkelijkst te bereiken was.”
Lees ook
Internationale druk op Venezuela neemt toe, waar dodental onder betogers stijgt
