En weer is het zover: HSV beeft onder promotie-angst in laatste speeldagen

De hele week dreunt het bij HSV-supporter Yvette Schielcke door het hoofd: zaterdag tegen Darmstadt móét het gebeuren. „We moeten winnen. Het kan niet anders.” Ze slaakt een diepe zucht. „We zullen het toch niet wéér uit handen geven?” Even verderop, op het trainingsveld naast het Volksparkstadion, voert de selectie van HSV intussen de warming-up uit.

Om de spelers de broodnodige steun te bieden, is de training van HSV openbaar toegankelijk. De weersomstandigheden zijn uitstekend. Het is 1 mei, vanwege de Dag van de Arbeid in Duitsland een vrije dag, waardoor er bijna vijfhonderd toeschouwers langs het trainingsveld staan. In de felle ochtendzon rennen kinderen in witte en blauwe voetbalshirts langs de boarding, watervaste stiften in de aanslag om handtekeningen te scoren. Schielcke – kort blond haar, wit-blauw HSV-vest – is er met haar negenjarige zoontje en haar man.

Aufstiegsangst

Het einde van het seizoen kondigt voor Schielcke en haar medesupporters een zenuwslopend ritueel aan. Sinds de degradatie zeven jaar geleden probeert HSV, een van Duitslands grootste voetbalclubs, zich terug te knokken naar de Bundesliga – het hoogste niveau in Duitsland. Ieder jaar hadden die Rothosen promotie binnen handbereik, maar telkens werd die in de laatste speeldagen uit handen gegeven.

En daar begint het ook in het lopende seizoen sterk op te lijken. Vanaf de competitiestart was HSV haast onverslaanbaar. Zes wedstrijden voor het einde van de competitie stond de club uit Hamburg nog bovenaan. Maar begin april begon de ploeg van trainer Merlin Polzin ineens punten te verspelen. Er werd thuis twee keer verloren, en tegen tien man van Schalke 04 speelde HSV teleurstellend gelijk. Traditiegetrouw is de Aufstiegsangst (promotie-angst) in Hamburg dan niet ver.

Trainer Polzin probeert al weken de paniek te bezweren. „Het Volkspark is geen plek voor twijfel”, sprak hij vorige week op de persconferentie, daags voor de thuiswedstrijd tegen Karlsruhe SC. Die ging vervolgens voor de ogen van 58.000 ontstelde HSV-supporters met 2-1 verloren. De koppositie in de Tweede Bundesliga was HSV al kwijtgeraakt, maar nu lijkt ook plek twee in gevaar te komen.

Hoewel, in gevaar? Wie rechtstreeks naar de Bundesliga wil promoveren, moet als eerste of tweede eindigen. De nummer drie speelt om promotie tegen de nummer zestien van de Bundesliga. Zover is het nog niet; met nog maar drie wedstrijden te spelen heeft HSV drie punten meer dan concurrent Magdeburg, en bovendien een beter doelsaldo.

HSV heeft het dus nog geheel in eigen hand, maar de geharde HSV-supporter weet inmiddels wel beter. „Het lichaam wil wel, maar het hoofd kan het niet opbrengen”, analyseert Schielcke terwijl ze naar de spelers op het trainingsveld staart. Kortom: daar gaan we weer. „Het is zo zwaar voor ons als supporters, er lijkt haast een vloek op te rusten.”

Schielcke houdt een half oog op de training, en een half oog op haar zoontje. Is ze bang dat het opnieuw misgaat? „Bang is een groot woord. Maar ik ben wel sceptisch. We hebben te respecteren dat we nu op dit punt zijn aanbeland. Alweer.”

Een andere supporter langs het hek moet lachen om de vraag. „Bang? Waar moet je in vredesnaam nog bang voor zijn als je fan bent van HSV?”

Bundesliga-Dino

Voetbalclub HSV, kort voor Hamburger Sport-Verein, kende haar grootste successen in de jaren 70 en 80. De volksclub werd zeven keer kampioen van Duitsland en won in 1983 onder oud-Feyenoordtrainer Ernst Happel de Europacup I. Meer nog ontleende de club haar bestaansrecht aan het spelen op het hoogste niveau in Duitsland. Sinds 1963, de oprichting van de Bundesliga, was HSV als enige profclub nog nooit gedegradeerd.

Dit wapenfeit werd in de loop der jaren gecultiveerd en onderdeel gemaakt van de clubidentiteit van HSV. De club pochte met de bijnaam ‘Bundesliga-Dino’, de oudste van allemaal. Dankzij HSV is er een Bundesliga, en wie in het Volksparkstadion in Hamburg kwam zou dat weten ook.

Op een grote digitale klok aan de tribune werden het aantal jaren, dagen, uren, minuten en seconden aangegeven dat HSV in de Bundesliga speelde. Onder het dichtstbijzijnde treinstation bij het Volksparkstadion drinken HSV-fans nog altijd bier in supporterscafé UnabstiegBAR, een woordspeling die zoiets als ‘ondegradeerbaar’ betekent.

Toen HSV na jaren van bestuurlijke chaos en wanbeleid in 2011 tegen degradatie moest spelen, stortte dit de club in een existentiële crisis. Der HSV, in de Twééde Bundesliga? Ondenkbaar. In de slotweken van elk daaropvolgend competitiejaar was het telkens weer spannend of de grote Bundesliga-klok het seizoen erna nog zou tikken.

In 2015 leek alles verloren, tot HSV in de blessuretijd van de beslissende degradatiewedstrijd ontsnapte. Specialist Rafael van der Vaart legde aan voor een vrije trap net buiten het strafschopgebied, maar tot zijn verbijstering roste zijn teamgenoot Marcelo Díaz uit het niets de vrije trap in de kruising. De Bundesligaklok tikte door. De ‘Díaz-Tor’ wordt nog altijd gezien als een van de belangrijkste goals in de clubgeschiedenis; Díaz’ schoenen staan tentoongesteld in het HSV-museum naast het stadion.

Drie jaar later ging het alsnog mis. Omdat de directe concurrentie ook won, was een overwinning van HSV op de laatste speeldag niet genoeg. De degradatiewedstrijd werd in de slotfase gestaakt toen woedende HSV-supporters het veld bestookten met vuurwerk en rookbommen. Der Dino was er niet meer. De Bundesligaklok werd stilgezet op 54 jaar, 261 dagen, 36 minuten en 2 seconden, om een jaar later helemaal verwijderd te worden.

Moordende concurrentie

Maar de Tweede Bundesliga, zo weet HSV inmiddels, daar kom je niet zomaar uit. Doordat in de afgelopen jaren meerdere grote Duitse clubs degradeerden, kan het tweede niveau van Duitsland zich qua affiches en bezoekersaantallen inmiddels ruimschoots meten met de Bundesliga zelf.

Het tweede niveau van Duitsland telt acht stadions met een capaciteit van 49.000 toeschouwers of meer – die ook wekelijks zijn uitverkocht. Met gevallen Bundesligagrootheden als 1. FC Köln (Keulen), Hertha BSC (Berlijn) en Schalke 04 (Gelsenkirchen) is de onderlinge concurrentie moordend, zelfs voor een club als HSV. Begin april overtrof het totale aantal stadionbezoekers in de Tweede Bundesliga in een speelweekend dat van de Bundesliga (315.000 om 277.000) – iets wat pas twee keer eerder voorkwam.

Dat veel clubs zo aan elkaar gewaagd zijn, maakt de Tweede Bundesliga voor neutrale voetbalsupporters een genot om te volgen. Waar in de ‘grote’ Bundesliga het kampioenschap meestal tussen Bayern München, Borussia Dortmund (en sinds kort Bayer 04 Leverkusen) gaat, is het verloop van de Tweede Bundesliga een stuk onvoorspelbaarder, dit seizoen in het bijzonder. Met nog drie wedstrijden te spelen is het verschil tussen koploper 1. FC Köln en nummer zeven Kaiserslautern slechts vijf punten. Iedereen maakt nog kans op promotie.

„Omdat de teams zo dicht bij elkaar liggen, komt er nog meer druk op het winnen van elke wedstrijd. Ook als je een paar weken voor het einde van de competitie niet bij de beste teams staat, heb je nog kans om te promoveren”, zegt Simon Philipps, vicevoorzitter van de supportersclub van HSV.

Angst om te verliezen

Ondanks de degradatie van HSV blijven de supporters hun club trouw. Het aantal leden van de supportersclub verdubbelde in de afgelopen zeven jaar tot ruim 110.000. „We zijn groter dan we ooit waren”, zegt Philipps met een glimlach. „Nu we geen Bundesliga spelen heeft de club meer tijd en mogelijkheden om zich te richten op wat HSV voor de fans en de stad betekent. Supporters waarderen dat enorm.”

Toch wordt voor veel supporters de frustratie met het jaar groter. Ze waren er zo vaak al zo dichtbij: HSV werd vier keer vierde en twee keer derde, waarop het de beslissende promotiewedstrijd verloor.

Neem het seizoen 2018-2019. Promotie leek zo goed als binnen – de Hamburgse burgemeester Peter Tschentscher had intern al een datum geprikt voor de festiviteiten en de balkonscène voor de spelers op het stadhuis. Door een totale mentale inzinking verloor HSV drie van de laatste vijf wedstrijden en speelde de vierde gelijk. Bernd Hoffmann, destijds voorzitter van HSV, sprak van „de meest onnodige non-promotie uit de voetbalgeschiedenis.”

Ook in 2020 en 2021 ging het op de laatste speeldagen mis. In 2023 leek HSV heel even gepromoveerd. Na een 1-0 overwinning bij SV Sandhausen moest HSV alleen nog wachten op de uitslag van concurrent Heidenheim. Toen de stadionspeaker van Sandhausen het einde van de andere wedstrijd aankondigde en HSV met de promotie feliciteerde, stormden duizenden uitgelaten HSV-fans het veld op om de spelers op de schouders te nemen. Maar de stadionspeaker had het fout, en door elf minuten blessuretijd en twee late doelpunten op het andere veld liep HSV alsnog promotie mis.

„Het is ieder jaar hetzelfde”, verzucht schrijver en filosoof Frank-Peter Hansen aan de telefoon. Hansen woont in Berlijn, maar is al zijn hele leven HSV-supporter. „Iedereen in Hamburg weet: zodra het einde van de competitie nadert, groeien de verwachtingen en daarmee ook de angst dat het wéér fout zal gaan. En als we met angst spelen om te verliezen, verliezen we ook.”

‘De druk wordt te veel’

In de verliespartij die begin april de dip inluidde, zag Hansen het al. „Een van onze aanvallers was zo kwaad dat hij een medespeler wilde aanvliegen. Toen was het mij duidelijk: er ontstaan scheuren, de druk wordt het team te veel.”

Hansen schreef twee boeken over HSV. Een daarvan is het HSV Bemoedigingsboek, met 34 redenen waarom HSV er weer bovenop gaat komen. Het verscheen kort na de degradatie in 2018. Inmiddels zijn we zeven jaar verder en is HSV nog altijd niet terug in de Bundesliga. „Ik schreef het om weer een beetje vrolijk te worden over het lot van mijn club, maar ik geloof eigenlijk zelf niet eens wat erin staat.” zegt Hansen. „We moeten er maar om lachen. Noem het galgenhumor.”

Of HSV de zenuwen de baas blijft, zal zaterdag blijken. De supporters zijn ervan overtuigd dat de wedstrijd tegen Darmstadt van doorslaggevend belang is. „Ik ga me pas echt zorgen maken als we die verliezen”, zegt Yvette Schielcke bij de open training.

Een overwinning kan het gemoed doen keren, maar nieuw puntenverlies zou desastreus zijn, denkt ook Hansen. „Dan wordt de volgende wedstrijd in het Volksparkstadion (tegen laagvlieger SSV Ulm) een ramp. Maar als ze zaterdag winnen, zou het misschien wel eens goed kunnen komen.”

‘Soms wat arrogant’

Na de open training probeert trainer Merlin Polzin donderdag opnieuw de moed erin te houden. „We hebben het in eigen hand en moeten gewoon twee wedstrijden winnen”, zegt hij tijdens de persconferentie in het stadion. „Verder laten we ons door niemand iets aanpraten, zeker niet door de mensen aan wie we niet eens om kritiek hebben gevraagd.”

Ook Simon Philipps heeft er nog vertrouwen in. Samen met ruim tweeduizend andere supporters stapt hij zaterdagochtend om 05.00 uur de bus in richting Darmstadt. Het oude gevoel van de ‘Bundesliga-Dino’ leeft volgens Philipps nog altijd sterk onder supporters. „Andere clubs vinden ons in Hamburg soms wat arrogant, maar HSV hoort simpelweg thuis in de Bundesliga. Dat voelt iedereen. Zeker voor oudere supporters zal het straks zijn alsof de orde weer is hersteld, als HSV weer in de Bundesliga speelt.”

Delen





Mail de redactie