Kort voor de US Open is de tenniswereld opgeschrikt door een dopingzaak van de Italiaan Jannik Sinner, de nummer één van de wereld. In maart dit jaar is hij twee keer positief getest, zo werd dinsdag bekend. Toch gaat hij vrijuit: de internationale integriteitscommissie in het tennis, de ITIA, volgt de verdedigingslijn van de advocaten van Sinner dat de tennisser niks te verwijten valt.
Vijf vragen over de grootste dopingzaak in het mannentennis in decennia.
1Hoe kan het dat Sinner positief testte?
Bij twee verschillende urinemonsters is de verboden stof clostebol, een anabole steroïde die spierversterkend en dus prestatiebevorderend kan werken, aangetroffen in kleine hoeveelheden. De eerste positieve test was op 10 maart tijdens het toernooi van Indian Wells in Californië, de tweede op 18 maart daags voor de Miami Open.
De oorzaak voor deze overtreding ligt een maand eerder, zo blijkt uit de uitspraak van ITIA. Half februari koopt Umberto Ferrara, de fitnesscoach van Sinner, in Bologna een medische zalf voor de genezing van snijwonden. In deze crème, bekend onder de merknaam Trofodermin, zit clostebol, dat op de lijst met verboden middelen staat van wereldantidopingagentschap WADA. De helft van alle clostebol-gevallen komt uit Italië – een verklaring is dat het een van de weinigen landen is waar clostebol nog legaal verkocht wordt,zo schrijft de in doping gespecialiseerde site Honest Sport.
De fitnesscoach neemt de zalf mee naar Indian Wells, waar hij in dezelfde villa verblijft als Sinner. Ook aanwezig is fysiotherapeut Giacomo Naldi. Die grijpt op de ochtend van 3 maart in zijn tas met verzorgingsspullen en snijdt de pink van zijn linkerhand open aan een scalpel – een scherp mes dat hij mee heeft om eelt op de voeten van Sinner te behandelen. De wond bloedt, waarop Naldi er een verband omheen doet.
Als Sinner die avond een fysio-sessie heeft met Naldi en het verband ziet, vraagt de tennisser of hij een middel heeft gebruikt om de wond te behandelen. „Nee”, zegt Naldi volgens de ITIA- uitspraak. Een belangrijk detail: volgens het dopingreglement hebben tennissers de „plicht” om te voorkomen dat er verboden middelen in hun lichaam komen.
Het gaat mis als Naldi twee dagen later het verband heeft verwijderd. Op advies van fitnesscoach Ferrara gebruikt hij de zalf om zijn snee te behandelen. Naldi controleert volgens de uitspraak niet of er verboden middelen in de crème zitten en of op de tube ‘clostebol’ staat. Sinner zou er niet van op de hoogte zijn geweest dat Ferrara de zalf had, noch dat Naldi die gebruikte.
In de periode van negen dagen dat Naldi de zalf smeert, geeft hij meerdere ‘full-body massages’ aan Sinner. Hierbij draagt de fysio geen dunne handschoentjes. Ook kan Naldi zich niet herinneren of hij zijn handen heeft gewassen tussen het insmeren van de zalf en de behandeling van Sinners voeten op 10 maart, de dag van de eerste dopingtest.
Sinner heeft bij zijn voeten een aandoening die gekenmerkt wordt door jeukende huidafwijkingen (dermatitis herpetiformis). Door krabben ontstaan wondjes en zweertjes. Hierdoor was de kans op „potentiële besmetting via huid-op-huid contact” in Indian Wells groter. Volgens drie wetenschappelijke experts „kan” de behandeling door Naldi de verklaring zijn dat er clostebol is aangetroffen in het lichaam van Sinner.
2Waarom wordt hij niet geschorst?
De integriteitscommissie legt de schuld bij de onzorgvuldige fitnesscoach en fysiotherapeut. Zij hebben „gefaald” ten aanzien van hun „anti-dopingverantwoordelijkheden”, zo staat in de uitspraak.
Sinner erkent dat hij een „verplichting” heeft voor de handelingen van zijn begeleidingsteam. Dat is hem hier, volgens de ITIA, niet aan te rekenen. Sinner heeft zijn stafleden vooraf „professioneel” duidelijk gemaakt dat ze moeten voldoen aan de dopingreglementen, hen is alle „relevante informatie” verstrekt. „Door deze voorzorgsmaatregelen, moet de speler [Sinner, red.] niet verantwoordelijk worden gehouden voor de fouten van Ferrara en/of Naldi.”
Sinner ging met succes in beroep, nadat hij in april werd geïnformeerd over de positieve tests. Saillant is dat hij – zonder dat iemand het wist – die maand in totaal toch vier dagen voorlopig geschorst was in afwachting van zijn beroep.
„Zelfs als de toediening opzettelijk zou zijn geweest, zouden de minieme hoeveelheden die waarschijnlijk zijn toegediend […] geen relevant doping- of prestatiebevorderend effect op de speler hebben gehad”, zegt de in doping gespecialiseerde professor David Cowan in de uitspraak.
3Waarom zijn collega-tennissers verontwaardigd?
„Belachelijk. Of het nu per ongeluk was of gepland, je zou er twee jaar uit moeten liggen. Je hebt er profijt van gehad”, schrijft de met blessures kampende Australische tennisser Nick Kyrgios op X. „Verschillende regels voor verschillende spelers”, meldt de Canadees Denis Shapovalov op hetzelfde platform. „Ik kan me voorstellen hoe andere sporters die geschorst zijn vanwege verboden middelen zich nu voelen.”
Jannik Sinner geldt samen met de Spanjaard Carlos Alcaraz als de toekomst van het mannentennis. Bij hun collega’s leeft het idee dat er door die status minder hard tegen hem wordt opgetreden dan bij minder bekende spelers. Dat de procedure zo snel is afgehandeld (binnen een half jaar) en er geen voorlopige schorsing is opgelegd, voedt die gedachte.
4Hoe verhoudt deze dopingzaak zich tot andere uitspraken?
Dopingzaken zijn lastig te vergelijken omdat details vaak verschillen. Wel is het opvallend dat vorig jaar de onbekende Italiaanse tennisser Stefano Battaglino voor vier jaar werd geschort in een vergelijkbaar zaak. Ook hij testte positief op clostebol, net als bij Sinner ging het om een kleine hoeveelheid en ook hier speelde besmetting via massage mogelijk een rol.
5Hoe gaat de zaak van Sinner nu verder?
Hij raakt zijn prijzengeld en punten voor de wereldranglijst van het toernooi van Indian Wells kwijt. De Italiaanse tennisbond en de WADA kunnen nog in beroep – wat niet wordt verwacht. Voor Sinner is het pijnlijk. Hoewel vrijgesproken, zal deze zaak voorlopig aan hem blijven kleven. Te beginnen op de US Open, die maandag van start gaat in New York.
