Ellen Jens was regisseur, ook van haar eigen leven

Posted on November 18, 2023 by admin

Voor televisiekijkers was Ellen Jens geen grote bekendheid. Maar achter de schermen speelde ze sinds de jaren zeventig als regisseur en producer een sleutelrol bij spraakmakende programma’s als De Fred Haché Show, Van Oekels Discohoek, Hier is Adriaan van Dis, De Plantage en Jiskefet. Deze vrijdag is Ellen Jens op 83-jarige leeftijd overleden.

„Ze zag er frêle uit – je zou haar bijna over het hoofd zien – maar ze was een inhoudelijke krachtpatser”, zegt Hanneke Groenteman, die van 1994 tot 2001 met haar samenwerkte voor De Plantage, het programma dat Groenteman presenteerde en Jens regisseerde. De VPRO, de omroep waarvoor ze veel gezichtsbepalende programma’s maakte, noemt Jens in een reactie op haar overlijden een „bescheiden regisseur die velen groot maakte”. De rol van regisseur en producer liep volgens de VPRO bij Jens „een beetje door elkaar”.

Acteur en kunstenaar Michiel Romeyn herinnert zich vooral hoe Jens hem altijd serieus nam tijdens de hilarisch chaotische opnamen van Jiskefet. „Dan zei ze ‘ja natuurlijk gaan we dat voor je regelen!’, terwijl ze over haar bril keek met een script op schoot van de uitzending van die dag.

„Niets was haar te gek, alles kon. En dan kwam het ook goed.

„Ze kon op een heel vriendelijke, charmante manier alles voor elkaar krijgen. Met een verve die ik daarna nooit meer ben tegengekomen. Ze sprak nooit een onvertogen woord. Dat is heel bijzonder, zeker in Hilversum. Wij van Jiskefet waren als jongere broertjes waar zij zich over ontfermde.”

Jens groeide op in Wassenaar, doorliep daar het gymnasium en wilde het liefst toneelspeelster of schrijfster worden. Ze ging rechten studeren in Leiden. Via een advertentie in het programmablad Vrije Geluiden van de VPRO, belandde Jens bij die omroep, aanvankelijk als productie-assistente.

In een zeldzaam interview, uit 1974, zei Jens daar zelf over: „Ik had ruim mijn kandidaats, maar ik begon van Leiden te balen. Ik deed met van alles mee, met de toneelclub, met het lustrumcabaret van Paul van Vliet en met de musical No Bed for Bacon, die Berend Boudewijn regisseerde. Daarnaast deed ik waar ik zelf zin in had. Dàt kon niet hè, er werd zo ontzettend geroddeld.”

Allemaal artsen

Jens kwam uit de Leidse studentenwereld en haar vrienden uit die tijd waren allemaal met artsen getrouwd, terwijl zij omging met malle kunstenaars. „Dat vond ze juist leuk”, zegt René Verhagen, opnameleider bij Jiskefet. Hij herinnert zich vooral haar oprechte genegenheid. „Ze was een heel bescheiden iemand, je zou haar niet zo snel op de rode loper zien lopen. Ze had een dienende taak op zich genomen. Ze had de gave om iedereen op hun gemak te stellen. Ze regelde gasten voor de programma’s die ze zelf ook regisseerde, ze had een enorm netwerk in de boekenwereld. Ze was echt geïnteresseerd in iedereen met wie ze werkte.

Van Oekel’s Discohoek, een tv-programma midden jaren zeventig.

„Niet veel mensen kenden haar, maar iedereen in de wereld begreep hoe belangrijk ze was. Ze maakte met iedereen op de set een praatje, informeerde dan naar hun families. Ik denk dat alle mannen uit die tijd een beetje verliefd op haar waren.”

In de jaren zeventig kreeg Ellen Jens een verhouding met Wim T. Schippers, met wie ze veel succesvolle programma’s maakte en die haar partner zou blijven. Ook met Adriaan van Dis had ze tot haar dood een verhouding.

Sprakeloos

Wim T. Schippers laat in een schriftelijke reactie weten: „Ik ben nu eenvoudig sprakeloos.” Van Dis schrijft per mail: „Ellen wist met zachte krachten veel voor elkaar te krijgen. In de negen jaar dat ze de regisseur van ons boekenprogramma was, lukte het haar de lastigste schrijvers om haar vinger te winden. Zij was een wonder in tact, en toch doortastend als regisseur. Ook regisseur van haar eigen leven. 37 en een half jaar vierden we onze liefde in halve openbaarheid. Zij was verre van lichtzinnig – maar het is wat het is: zij verstond de kunst met twee mannen te leven. Oprecht én goochelend. Alleen benauwde lieden begrijpen dat niet.”

Ze was sterk op de inhoud maar had ook voor details, zegt Cornald Maas, die met haar werkte voor De Plantage. „Tijdens de opnamen had ze feilloos in de gaten dat de blik van de gast die niets zei, tóch in beeld gebracht moest worden. Ze hield van onverwachte dingen, dat liet ze als regisseur gebeuren.

Lees ook
Tv-recensie | Aan ‘multi-kunstenaar’ Wim T. Schippers vragen zijn eigen werk te duiden is zo’n beetje het stomste wat je kunt doen

„Ik kan me een uitzending herinneren met Kader Abdolah, met zijn dikke snor. Een andere gast zette toen voor de grap een plaksnor op. Dat soort momenten, dat onverwachte, daar hield ze van. Ze was ongrijpbaar, liet zich niet gek maken en deed altijd precies wat ze zelf wilde.”

Dat Ellen Jens zowel absurde, hilarische als serieuze programma’s maakte, van De Fred Haché Show en Jiskefet tot Boeken en Hier is Adriaan van Dis, tekent niet alleen de veelzijdigheid van haar talent, maar ook haar karakter. „Ze kon diep humoristisch en onverwachts uit de hoek komen’’, zegt Hanneke Groenteman. „Ze kon moeiteloos switchen van een inhoudelijk serieus gesprek naar de blaasproblemen van haar kat en het gesprek daarover met de dierenarts.

Meisje

„Ze had iets kwetsbaars, ze kon je met haar grote chocoladebruine ogen aankijken je kon gewoon nooit boos op haar worden. Tegelijkertijd was ze inhoudelijke sterk, altijd op de hoogte en ze wist de juiste sfeer te creëren waardoor iedereen in het programma floreerde.

„Toch is ze altijd een mysterie voor mij gebleven, terwijl ik haar al jaren ken. Ze bleef een meisje, met fladderende zomerjurken, heel frêle, rank, eigenzinnig en mooi. Misschien was ik wel een beetje jaloers op haar.”

Zes gewonden bij grote raketaanval van Hezbollah op Israël

admin
November 25, 2024
0

Bij luchtaanvallen van Hezbollah op meerdere plekken in Israël zijn in de nacht van zondag op maandag zeker zes personen gewond geraakt. Hezbollah vuurde zondagavond ruim 250 rakketten af, het grootste aantal in lange tijd. Dat melden internationale persbureaus. Het Israëlische leger heeft de meeste raketten naar eigen zeggen onderschept. De projectielen bereikten onder meer de buurt van Tel Aviv.

Eerder op zondag vuurde Hezbollah ook al tientallen raketten af op meerdere doelen in Israël. De aanval volgt op het Israëlische bombardement van vrijdag- op zaterdagnacht op een dichtbevolkte woonwijk in het centrum van de Libanese hoofdstad Beiroet. Daarbij zijn volgens Libanese autoriteiten zeker 84 personen gedood, ruim 213 anderen raakten gewond. Ook zondag heeft Israël verschillende aanvallen op Libanon uitgevoerd.

Verschillende Israëlische media, waaronder de publieke omroep Kan en de door de regering geboycotte krant Haaretz, hebben zondagavond gepubliceerd over een akkoord „op hoofdlijnen” over een mogelijk staakt-het-vuren tussen Hezbollah en Israël, met ruggensteun van de Verenigde Staten. Het akkoord zou nog niet definitief zijn. Onderhandelingen over gevechtspauzes zijn het afgelopen jaar zeer kwetsbaar gebleken.

Het Amerikaanse nieuwsmedium Axios meldt op basis van twee Amerikaanse en twee Israëlische bronnen dat de Amerikaanse onderhandelaar Amos Hochstein zaterdag druk zou hebben gezet op Israël. Hochstein, die al een jaar medieert tussen beide partijen, zou de Israëlische premier Benjamin Netanyahu hebben laten weten dat zich terug te trekken als onderhandelaar als Israël niet spoedig stappen zou zetten richting een akkoord met Hezbollah.

Zondagavond is rook te zien boven de Libanese hoofdstad Beiroet.

Kabinet wil aftrek hypotheekrente verhogen voor midden- en hoge inkomens

admin
November 25, 2024
0

Goedemorgen, welkom bij het economieblog van 25 november.

De aftrek van de hypotheekrente is een heikel punt. Toch is het kabinet van plan om de regels te veranderen: middeninkomens en hoge inkomens mogen straks meer aftrekken dan lage inkomens, meldt Het Financieele Dagblad. De Eerste Kamer kan er nog een stokje voor steken.

De verwachting is dat de regering-Biden nog deze week strengere exportmaatregelen voor Chinese chipbedrijven aankondigt. Het zou gaan om honderden chipmakers in China die geen geavanceerde apparatuur uit het Westen meer mogen importeren. Wat dat voor ASML en ASM International betekent is niet zeker. Nog voor Thanksgiving (donderdag) zouden de regels bekend moeten worden.

De Italiaanse bank UniCredit doet een bod van 10 miljard dollar op zijn Italiaanse concurrent, Banco BPM. De Financial Times ziet dit als het teken van een nieuwe consolidatietrend, om met grotere Europese banken beter te concurreren met banken uit de VS en Azië.

Bloomberg meldt dat beurzen positief reageren op de keuze van Scott Bessent als voorgestelde kandidaat-minister van Financiën in de regering-Trump. Geen verrassing: hij is van plan de belastingen te verlagen, vertelde hij de The Wall Street Journal.

Door de populariteit van streamingdiensten zijn burgers minder goed op de hoogte van het nieuws, waarschuwt het Commissariaat voor de Media

admin
November 25, 2024
0

Omdat Nederlanders steeds minder naar traditionele ‘lineaire’ televisie kijken en steeds vaker naar streamingdiensten, dreigen ze minder geïnformeerd te raken over wat er in de wereld gebeurt. Dat stelt het Commissariaat voor de Media in de Mediamonitor 2024, een jaarlijks rapport over trends in mediagebruik dat deze maandag is gepubliceerd.

„Internationale sociale media en streamingdiensten bepalen steeds meer hoe we informatie consumeren, terwijl het huidige Nederlandse aanbod onder druk staat”, stelt de voorzitter van de toezichthouder, Amma Asante, in het rapport. „Hoe zorgen we ervoor dat betrouwbare en relevante informatie zichtbaar en toegankelijk blijft?”

In een begeleidend persbericht noemt het Commissariaat deze ontwikkeling „zorgelijk omdat Nederlandse televisiezenders niet alleen burgers informeren, maar ook een verbindende rol spelen in de samenleving. Streamingdiensten kunnen deze functies niet overnemen, omdat zij geen nieuws en actualiteiten aanbieden, en slechts een beperkt Nederlands aanbod hebben.’’ Streamingdiensten bieden vooral films en series aan.

Sociale media zouden een grotere rol kunnen spelen bij het informeren van burgers, „maar alleen als betrouwbare journalistiek beter zichtbaar en vindbaar wordt. Dit vraagt om gerichte actie van zowel wetgevers als mediabedrijven.’’

Nog geen twee uur

In 2013 keken Nederlanders gemiddeld nog bijna drie uur per dag naar lineaire televisie (programma’s die bekeken worden op het moment waarop ze worden uitgezonden). Tien jaar later is dat nog geen twee uur, stelt het rapport.

Tussen 2013 en 2023 is het aantal mensen dat op een willekeurige dag via televisiezenders met nieuws en actualiteiten in aanraking komt fors gedaald. Bereikten nieuws en actualiteiten in 2013 dagelijks op die manier nog 26 procent van de jongeren van 13 tot 19 jaar, tien jaar later was dat nog maar 9 procent. Het aandeel van de 20- tot 34-jarigen waarvoor dit geldt, daalde in dezelfde periode van 42 naar 19 procent.

Tegelijk is het gebruik van sociale media sterk gegroeid. Maar: „Op sociale media is maar een klein deel van de content die je ziet afkomstig van Nederlandse journalisten en ook op de grote videostreamingsdiensten domineert Amerikaans aanbod – met uitzondering van Videoland.’’

Eerder dit najaar waarschuwde het Commissariaat al dat jongeren door het sterk gegroeide gebruik van sociale media „de waardevolle en kwalitatieve informatie die nieuwsmerken te bieden hebben niet meer tegenkomen of gebruiken, terwijl ongecheckte, ongeredigeerde berichten wel vrijelijk de ronde kunnen doen op sociale media”.

Televisiepakket

Al enkele jaren daalt het aantal mensen dat een abonnement heeft op een zogeheten ‘televisiepakket’ (een samengesteld aanbod van televisie- en radiozenders dat wordt geleverd door distributeurs als Ziggo, KPN en Delta). Daarnaast, of in plaats daarvan, zijn mensen abonnementen op streamingdiensten gaan afsluiten.

Weliswaar zijn er nog altijd meer gebruikers van een televisiepakket dan van streamingdiensten, maar er vindt een duidelijke verschuiving plaats. In de „leeftijdsgroep rond de dertig jaar die verhuist of het ouderlijk huis verlaat” nemen mensen vaker dan in andere leeftijdsgroepen géén abonnement meer op een televisiepakket, maar wél op een betaalde streamingdienst.

Inmiddels gebruikt ruim 70 procent van de ruim tweeduizend mensen die zijn ondervraagd voor de peiling van de Mediamonitor een betaalde streamingdienst – via een eigen abonnement dan wel met de inloggegevens van iemand anders. In de groep 20 tot 34 jaar gebruikt bijna tweederde zelfs meer dan twee streamingdiensten.

De populairste streamingdienst in Nederland is Netflix, waarvan bijna twee derde van de ondervraagden gebruik maakt. Op de tweede plaats staat Videoland, waar meer dan een kwart van de Nederlanders gebruik van maakt.

Videoland is onderdeel van RTL Nederland, waarop mediabedrijf DPG (in Nederland eigenaar van onder meer het AD, de Volkskrant en Qmusic) in december vorig jaar een bod uitbracht van 1,1 miljard euro. Die overname wacht nog op goedkeuring van de Autoriteit Consument en Markt, die zich over de mogelijke gevolgen voor de pluriformiteit van het nieuwsaanbod laat adviseren voor het Commissariaat voor de Media.