Eindelijk is vanuit de ruimte te zien hoeveel grote fabrieken uitstoten van het vervuilende koolmonoxide

Posted on by admin

Fabrieken die ijzer en staal maken zijn grote uitstoters van koolmonoxide. Inzicht in deze uitstoot is van belang, want koolmonoxide verontreinigt de lucht en heeft indirect invloed op de hoeveelheid broeikasgassen in de atmosfeer. Op dit moment zijn fabrieken zelf verantwoordelijk voor het bijhouden van hun koolmonoxide-uitstoot. Onderzoekers van het Nederlandse instituut voor ruimteonderzoek SRON en TNO hebben een manier gevonden om de jaarlijkse koolmonoxide-uitstoot van grote puntbronnen te bepalen door middel van satellietwaarnemingen in combinatie met uitstootsimulaties. Dit maakt uitstootregistratie betrouwbaarder.

Ze publiceerden hun onderzoek dinsdag in het wetenschappelijke tijdschrift Atmospheric Chemistry and Physics.

Koolmonoxide (CO) is een gas dat vrijkomt bij onvolledige verbranding. Onder meer via brandstofmotoren en houtkachels komt het in de lucht terecht waar het voor vervuiling zorgt. Het is zelf geen broeikasgas, maar het kan reageren tot het broeikasgas ozon. Bovendien zorgt koolmonoxide dat andere broeikasgassen langer in de atmosfeer blijven hangen.

Van erts naar ijzer

IJzer- en staalfabrieken zijn grote uitstoters. Vooral tijdens de eerste bewerkingsstap van erts richting ijzer komt veel koolmonoxide vrij die in de lucht terechtkomt. Van de totale koolmonoxide-uitstoot in Nederland komt 9 procent uit de hoogovens van Tata Steel.

De grote uitstoters van koolmonoxide moeten in Europa hun eigen uitstoot registreren. Dit gebeurt via een vast stramien maar er zijn wel verschillende meet- en rekenmethoden toegestaan, zoals continu meten aan de schoorsteen, extrapolatie van tijdelijke metingen en berekeningen op basis van productiecijfers. Enkele uitstoters rapporteren echter niet op tijd en elders in de wereld is de rapportageverplichting minder strikt dan in de EU. Dit maakt dat er behoefte is aan een betrouwbare onafhankelijke manier om uitstoot in kaart te brengen.

De onderzoekers hebben die gevonden door simulaties van uitstoot te maken, en die te vergelijken met metingen van koolmonoxide in de atmosfeer door het Nederlandse satellietinstrument Tropomi, dat op de Europese satelliet Sentinel-5P zit. Ze bekeken met deze methode 21 fabrieken verspreid over Europa en hun uitstoot in 2019.

„Tropomi meet concentraties van allerlei stoffen in de atmosfeer, waaronder ook koolmonoxide”, zegt Gijs Leguijt, promovendus aardwetenschappen bij SRON en TNO en eerste auteur van het onderzoek. „Maar die concentraties zijn niet hetzelfde als de uitstoot van een fabriek. Door middel van simulaties kunnen we de emissies waarin we geïnteresseerd zijn vertalen naar concentraties, waardoor een vergelijking met de observaties mogelijk is.”

De allergrootste fabrieken

„In zo’n simulatie zetten we een fabriek op de juiste plek, en dan gaan we rekenen: bij deze uitstoot hoort deze concentratie koolmonoxide”, zegt Leguijt. „Dat vergelijken we met de observaties. Als de concentraties in de observaties hoger zijn dan gesimuleerd dan was de uitstootschatting te laag. En vice versa. De satellietobservaties zijn uiteindelijk leidend, maar om die vergelijking te kunnen maken hebben we simulaties nodig.”

De onderzoekers van SRON zijn niet de enige die met koolmonoxide-uitstoot aan de slag zijn gegaan. Onder meer Duits onderzoek bracht ook met satellietobservaties uitstoot in beeld. „Hun methode vraagt minder rekenkracht maar is vooral geschikt voor de allergrootste fabrieken”, zegt Leguijt. „In onze aanpak zijn de onzekerheden iets lager.”

De uitstoot waarop de onderzoekers uitkwamen liggen in lijn met de zelfrapportages van de fabrieken. „We namen al aan dat de kwaliteit van de Europese gegevens relatief hoog was vanwege de strikte rapportageregels”, zegt Leguijt. „Daarom zijn we ook begonnen met Europa, we wilden eerst vertrouwen krijgen in onze methode. Nu we weten dat het voor Europese uitstoters goed werkt, is het mogelijk om het uit te breiden naar andere locaties. Uitstoters zijn niet overal verplicht om per fabriek te rapporteren.”

De methode kan ook voor andere stoffen gebruikt worden. „Voor methaan wordt zoiets ook al gedaan”, zegt Leguijt. „Voor CO2 is het ook mogelijk, maar dat meet deze satelliet niet. Er zijn wel nieuwe satellieten in voorbereiding die CO2 gaan meten.”

Related Posts

VVD en NSC leunen achterover na stikstofuitspraak: BBB mag het ‘oplossen’

  • admin
  • January 22, 2025
  • 0

De rechter heeft gesproken, woensdagochtend om tien uur: het kabinet moet met harde ingrepen komen om de stikstofuitstoot omlaag te brengen. En om elf uur is de reactie van regeringspartij VVD dat een ándere regeringspartij, BBB, het maar moet oplossen. „Het was BBB”, zegt Thom van Campen, Tweede Kamerlid van de VVD, in zijn werkkamer, „die uitsprak dat het ook op andere manieren kon dan de vorige kabinetten hadden bedacht. Dus dan denk ik: minister Femke Wiersma, laat het maar zien. Ik laat me heel graag overtuigen.”

Wat híj vindt dat er moet gebeuren, als lid van de coalitie die het kabinet-Schoof steunt, zegt Van Campen niet. „De bal ligt bij Wiersma.”

Weer een andere regeringspartij, NSC, heeft om kwart voor twaalf zo’n beetje dezelfde boodschap. „Er moet nu een plan komen om de uitstoot van stikstof daadwérkelijk naar beneden te brengen”, zegt Kamerlid Harm Holman van NSC, „en ook hoe we omgaan met natuur. De minister is nog bezig om die plannen te maken en ze zegt dat ze ermee komt. Dus ja…” Wat hij vindt dat er moet gebeuren, wil hij niet zeggen. Het is aan háár, Femke Wiersma van BBB. „Ik ben slechts een Kamerlid.”

Lees ook

Een staat die een dwangsom voor stikstof krijgt, heeft weinig vertrouwen meer

Directeur Andy Palmen van Greenpeace Nederland luistert naar de uitspraak van de rechter in de bodemprocedure van Greenpeace Nederland tegen de staat.

BBB mag het uitzoeken. En op de kamer van partijleider Caroline van der Plas hangt tot kwart voor twee ’s middags een briefje op de deur: ‘Ik ben de uitspraak aan het bestuderen, daarna reageer ik. Xxx Caroline’. In de gang heeft ze ’s ochtends al wel tegen een paar journalisten gezegd dat „vorige kabinetten” dit kabinet hebben „klemgezet” met wetten en regels.

Na het ‘bestuderen’ van de uitspraak zegt ze dat de rechter volgens haar vooral verwijst naar die vorige kabinetten. En volgens haar is het toen misgegaan in de wetgeving: „Er was al gewaarschuwd dat de doelen in die wet niet haalbaar waren. We hebben toen al gezegd: dat gaat heel Nederland op slot zetten. Daar is niet naar geluisterd en daar zitten we nu wel mee.”

‘Gewoon overleggen met Brussel’

Wat dit kabinet gaat doen, zegt Van der Plas: zo snel mogelijk de wet aanpassen waarin die doelen staan, waardoor er weer stikstofruimte komt voor boeren en voor de bouw. Dat het lang niet alleen draait om die wet, maar ook om Europese regels en eerdere uitspraken van Europese rechters, weet ook BBB. Daarom was het idee van die partij in de formatie om in Brussel „met de vuist op tafel te slaan” om ook daar regels aan te passen. Van der Plas noemt het nu „gewoon met Brussel overleggen over wat er binnen de Europese regelgeving kan”. Er waait daar volgens haar „een andere wind”. „Maar het resultaat van dat overleg is natuurlijk nog onzeker.”

Dat is waarom coalitiepartijen VVD en NSC al een tijdje vinden dat er al veel eerder plannen naar buiten hadden moeten komen om de stikstofuitstoot veel drastischer te verminderen dan tot nu toe gebeurt. Vooral bij de VVD zijn er zorgen over de economische gevolgen als de bedrijven en de bouw in Nederland ‘op slot’ worden gezet door gerechtelijke uitspraken en het uitblijven van plannen. Maar VVD en NSC zijn in de Tweede Kamer overduidelijk nog niet bereid om de verantwoordelijkheid daarvoor te delen met BBB, die een eigen minister én een staatssecretaris heeft op het ministerie van Landbouw.

Steun van PVV

PVV-leider Geert Wilders kwam BBB wel helpen, hij schreef woensdag aan het eind van de middag op X: „Wat we in Nederland nodig hebben is niet nog meer stikstofbeleid, maar juist een versoepeling van de stikstofregels en -doelen!” En in het kabinet-Schoof hebben de BBB-bewindslieden het idee dat ze níet alleen staan. Net als in het vorige kabinet gaat er vanaf nu weer elke week een groep ministers bij elkaar zitten om het over stikstof, landbouw, defensie en de bouw te hebben. In de tijd van Mark Rutte heette het ‘de Raad voor de Fysieke Leefomgeving’. Premier Dick Schoof noemde het vorige week vrijdag een „breed samengestelde ministeriële commissie”. Want duidelijk is, zei hij: „Er is geen tijd te verliezen.”

Minister Femke Wiersma liet woensdag aan het eind van de dag weten dat ze nog nadenkt: misschien gaat ze in hoger beroep tegen de uitspraak van de rechter.


Meidengroep K3 kent vele gezichten, maar was eigenlijk al die tijd Peter, Alain en Miguel

  • admin
  • January 22, 2025
  • 0

Een Vlaamse Spice Girls was het streven. Een blond-, een rood-, een zwartharige: een fiere verwijzing naar de Belgische driekleur. Karen Damen,  Kristel Verbeke  en  Kathleen Aerts waren destijds de eersten in 1998. Zingen konden ze niet echt, maar dat maakte niet uit voor het succes.

K3 is nog altijd mateloos populair. Maandelijks luisteren er zo’n slordige zevenhonderdduizend fans naar inmiddels Julia, Marthe en Hanne en hun voorgangers. Er zijn shows voor kinderen en volwassenen, er zijn pennen, petten, stripboeken, dekbedovertrekken, agenda’s en poppen. Maar terwijl Karen, Kristel en Kathleen in 2009 al richting de veertig gingen en het volgens sommigen hoog tijd was om hun minirok aan de wilgen te hangen, schreef het trio Peter (Gillis), Alain (Vande Putte) en Miguel (Wiels) onvermoeibaar verder.

Met meer dan driehonderd liedjes op hun naam is het voor de songschrijvers nu mooi geweest: ze stoppen. De huidige zangeressen gaan door en geven zo’n drie shows per concertdag.

De stoppende tekstschrijvers van K3: Alain Vande Putte, Peter Gillis en Miguel Wiels.
Foto ANP / Alex Vanhee

Formule

K3 was een concept uit de koker van zanger en radiopresentator Niels Williams. Een bekende in het Vlaamse medialandschap, die destijds ook de componisten in dienst nam.

„Het was helemaal niet voor kinderen bedoeld”, vertelt tekstschrijver Alain Vande Putte (59) vanuit zijn studio in Zuid-Spanje. De songtekst van hun eerste hit, ‘Heyah Mama’, wijst er inderdaad op dat de schrijvers niet alleen schreven voor drie tot dertienjarigen: ‘Ik weet een plekje waar ze ons niet vinden / Jij mag me verslinden / Doe het heel zachtjes / Geen kreetjes en geen lachjes.’

Vanaf het begin deed Peter Gillis de productie, Miguel Wiels en Alain Vande Putte de teksten en muziek. „Miguel kwam voor ‘Heyah Mama’ met deze vrij kinderlijke melodie en toen heb de tekst wat meer spicy gemaakt, dat was onze briefing. Na de eerste optredens bleek dat vooral hele jonge kinderen fan waren.”

Het succes kwam niet vanzelf. In 1999 deed K3 mee met de Vlaamse voorrondes van het Eurovisiesongfestival. Het was de eerste keer dat de meiden live zongen. Het jury-oordeel was onverbiddelijk: „Fijne vleeswaren, dames, maar vleeswaren zijn ook charcuterie en qua liedjes is dat dus charcuterie met peren”, aldus jurylid en zanger Marcel Vanthilt. Ze kwamen niet door de voorrondes heen. Toch sloeg de dubbelzinnige mix van zoete pop en wereldse teksten in als een bom in Vlaanderen en Nederland. Vanaf 2000 stonden hits als ‘Alle Kleuren’, ‘Tele-Romeo’ en ‘Oya lélé’ wekenlang op één in de hitparades.

Oprichter Williams verkocht de popgroep in 2002 aan het Belgische entertainmentimperium Studio 100. Volgens Vande Putte een belangrijke factor in het succes van K3. „In het begin moesten we het echt hebben van de hits. Met Studio 100 kwam de marketing, de merchandise en de musicals.” K3 werd een formule.

Fantasiewereld

Elke generatie heeft, net als een eigen James Bond, een eigen K3. Als in 2015 het oorspronkelijke trio Karen, Kristel en Kathleen stopt, worden er via tv-formats nieuwe voorvrouwen gezocht. „Bij die wedstrijden, K2 zoekt K3, had ik m’n twijfels. Ik dacht dat het publiek dat niet zou pikken, maar dat heb ik verkeerd gezien”, zegt componist Miguel Wiels, die het team in 2019 al verliet. Hij had geen inspiratie meer. „We creëren een fantasiewereld en het maakt voor de kinderen niet uit of die blonde Klaasje, Josje of Kathleen is.”

Er volgen op het podium nog vijf nieuwe K3-leden die, volledig in de traditie van de popsensatie, in regenboogjurkjes en met strikjes in het haar op het podium verschijnen. Studio 100-directeur Gert Verhulst, bekend van kinderprogramma Samson en Gert, windt er geen doekjes om: „Ik wil blote benen zien. De papa’s moeten er ook iets aan hebben”, zei hij in 2009.

Vande Putte voelt zich niet comfortabel bij die uitspraak. „Dat het slanke, knappe meiden waren in korte rokjes voldoet inderdaad aan een stereotype, maar dat heeft niks met seksisme te maken”, zegt hij. Dat het in die beginjaren een beetje grijs gebied was omdat de liedjes omarmd werden door een heel jong publiek, kan hij begrijpen.

„Seksualisering en verkoop van muziek zijn altijd hand in hand gegaan”, zegt Vande Putte. „Kijk naar Cardi B of Beyonce, die echt hun lichaam verkopen in plaats van hun muziek. Als je K3 aanvalt op korte rokjes en mannen die eraan zouden verdienen, dan doe je dat echt om ze neer te halen.” Of de meidengroep in deze tijd opnieuw zou kunnen worden opgestart, betwijfelt hij: „Ik denk het niet, zelfs de oorspronkelijke K3 is veel te braaf voor de huidige muziekscene.”

Ethos

Dat de formule K3 de tand des tijds heeft doorstaan komt niet alleen door marketingmachine Studio 100, benadrukken beide songschrijvers. Vanaf het begin was het voor de componisten belangrijk dat er gelaagdheid in de teksten zat, juist om de kinderen én de ouders te bereiken. „De mensen die K3 afschrijven als alleen maar lollig, luisteren niet goed”, zegt Vande Putte. Neem de tekst van hun eerste hit, ‘Alle Kleuren’: ‘Waarom doen mensen elkaar toch zo’n pijn/Zou het niet beter zijn als wij voortaan verdraagzaam zijn?’ „Het is gewoon hallucinant als achtduizend kinderen en ouders dat samen zingen. Daar moet je niet cynisch over doen, dan kun je beter aan de lopende band gaan werken.” Ook Wiels is trots op de boodschap in dat nummer „We schreven dat in een tijd dat extreem-rechts opkwam in België, dat dit zo’n hit werd was echt een overwinning.”

Ook in het buitenland is geprobeerd de formule uit te rollen. Er werden kopieën gemaakt in Duitsland; Wir Drei en Zuid-Afrika; X-4, die flopten. Volgens Vande Putte omdat de songschrijvers daar het niet serieus genoeg namen. Zijn lievelingsnummer? „‘De wereld is veel mooier dan je denkt’, uit 2019. Daar zit het ethos van K3 echt in, in die ene zin.”

Hoe K3 klinkt zonder Peter, Alain en Miguel is te horen in de nieuwste single ‘Iliake’, die vorige week uitkwam. Het nummer lijkt met zijn aanstekelijke beat en moralistische teksten naadloos aan te sluiten op het ethos van de groep. Wat of waar Iliake is weet niemand, maar ook dat is volledig in lijn met voorgaande hits als ‘Kuma he’.

Studio 100 zegt voortaan met een wisselend team van schrijvers aan de slag te gaan. Wiels heeft één keer naar de single geluisterd: het voldoet aan de K3-formule en hij hoort dat er met nieuwe inspiratie aan is gewerkt. Voor Vande Putte is het nog te vroeg: „Ik ben er nog niet klaar voor om naar nummers te luisteren die door anderen geschreven zijn.”


Golf van Mexico of van Amerika? Wie de naam geeft, heeft de macht

  • admin
  • January 22, 2025
  • 0

„Een naam geven is macht uitoefenen”, zei Friedrich Nietzsche al. „Wie zegt ‘Dit heet dit en dat’ neemt het in bezit.” Door de Golf van Mexico om te dopen in Golf van Amerika, zoals Donald Trump wil, maakt hij in elk geval ‘in naam’ aanspraak op de internationale wateren tussen de Verenigde Staten, Mexico en Cuba.

1
Mag zo’n naamsverandering?

Ja, het staat de Verenigde Staten vrij om geografische namen officieel te veranderen, maar alleen op het grondgebied van de VS zelf, inclusief zijn territoriale wateren. Mount McKinley in Alaska, met bijna 6.200 meter de hoogste berg van Noord-Amerika, heet sinds 2015 officieel Denali, waarmee de regering-Obama recht wilde doen aan de inheemse bewoners. Trump wil de berg in McKinley herdopen. En als de US Board of Geographic Names, het officiële ‘toponiemen-agentschap’, ermee instemt, is die nieuwe naam een feit.

„De VS kunnen ook besluiten internationale wateren voortaan een andere naam te geven, maar dat betekent niet dat andere landen zo’n naamsverandering hoeven te volgen”, zegt Barend Köbben, senior-onderzoeker cartografie aan de Universiteit Twente en lid van de Commissie Aardrijkskundige Namen (CAN). Die commissie valt onder de Taalunie en heeft tot taak buitenlandse aardrijkskundige namen in het Nederlands actueel te houden, en te adviseren over spelling: Tsjaad of Chad? Birma of Myanmar?

2
Zijn er voorbeelden van meer namen voor hetzelfde gebied?

Legio. De Baltische Zee is de Oostzee; het verschil is vooral cultureel. Maar politiek verdeelt overal ter wereld de naamgeving. Iran weigert de Perzische Golf (Xalij-e Fārs) ‘Arabische Golf’ te noemen, zoals onder meer Saoedi-Arabië en de Golfstaten doen. Argentinië noemt de Falklandeilanden ‘Islas Malvinas’ (overigens weer afgeleid van het Franse Saint-Malo), in Israël heet de Westelijke Jordaanoever ‘Judea en Samaria’, en Noord-Cyprus heet in Turkije ‘Turks Cyprus’. Op internationale geografische conferenties wordt de vergadering vaak onderbroken door protesten van landen die het niet eens zijn met de gebruikte naam.

3
Naamgeving is dus niet zonder betekenis?

Nee. Twee namen staan vaak voor een sluimerend of openlijk territoriaal dispuut, „de vraag wie waar wat te zeggen heeft”, zegt Köbben. China claimt de hele Zuid-Chinese Zee, inclusief Filippijnse eilanden die wat betreft de Filippijnen in de West Filippijnse Zee liggen. Voor ‘Golf van Amerika’ is zo’n aanspraak (nog) niet het geval, al zegt Trump de facto dat dat water ‘mare nostrum’ (‘onze zee’) is.

4
Economisch is dat toch voor een deel het geval?

Ja, landen hebben buiten hun territoriale wateren (twaalf mijl uit de kust) ook een veel grotere zogeheten Exclusieve Economische Zone (EEZ). Die valt onder internationale wateren, maar de kuststaat kan er wel bijvoorbeeld bodemschatten exploreren. In de Golf van Mexico hebben de VS een EEZ van ruim 700.000 vierkante kilometer (minder dan Mexico). Overigens hebben de VS daar al langer een conflict over de EEZ-grenzen met de Dominicaanse Republiek.

5
En als zo’n conflict acuut wordt?

In het ideale geval komen territoriale geschillen voor arbitrage terecht bij het Internationale Hof van Justitie (ICJ) in het Vredespaleis in Den Haag. Maar volgens Köbben verwijst het ICJ daarbij steeds naar de verschillende namen die de partijen gebruiken.

6
Er zijn dus geen internationale regels?

„Er is geen internationale autoriteit die kan bepalen hoe internationale objecten genoemd moeten worden”, zegt Tjeerd Tichelaar, hoofdredacteur van De Bosatlas en lid van dezelfde commissie als Köbben. De International Hydrographic Organization (IHO), de intergouvernementele club die zich onder meer bezighoudt met het maken van zeekaarten, heeft „geen doorzettingsmacht en houdt het als het even kan bij ‘agree to disagree’.”

7
Maar welke naam kiest De Bosatlas uiteindelijk?

„Wij proberen zoveel mogelijk aan te sluiten bij de internationale consensus en historische traditie”, zegt Tichelaar. Dus Perzische Golf, niet Arabische Golf. „De uitzondering is als dat strijdig is met een bestaande Nederlandse traditie.” Tichelaar noemt het geval van de Japanse Zee, die na een diplomatiek offensief van Zuid-Korea wereldwijd naam begon te maken als iets wat zich als ‘Oostzee’ laat vertalen. „Maar wij hadden al een Oostzee”, aldus Tichelaar, „dus houden wij ‘Japanse Zee’ aan.”