‘Effectief vuurwerkverbod is er pas over jaren’

Ondanks het vuurwerkverbod in twaalf steden is er zaterdagnacht volop geknald om het nieuwe jaar in te luiden. In steden waar een verbod gold, werd niet gehandhaafd. In Rotterdam keek de politie bijvoorbeeld toe hoe siervuurwerk werd afgestoken bij de Erasmusbrug, de plek van de – door slecht weer afgelaste – professionele vuurwerkshow.

Na twee coronajaren waarin een landelijk verbod op vuurwerk gold, mochten gemeenten zelf beslissen of ze een verbod instelden. Onder andere Amsterdam, Rotterdam, Schiedam, Soest, Apeldoorn en Haarlem kozen daarvoor. Nu dat in de betreffende steden niet werd gehandhaafd, rijst de vraag: hoe verder met het vuurwerkverbod?

Hubert Bruls, burgemeester van Nijmegen en voorzitter van het Veiligheidsberaad, blikt vooruit. In zijn stad mocht ook geen vuurwerk worden afgestoken. Maar een goed werkend verbod bewerkstelligen duurt nog jaren, zegt Bruls in een telefonisch interview zondag.

Het vuurwerkverbod werd zaterdagnacht niet gehandhaafd. Hoe moet het daarmee verder?

„Dit jaar was voor het eerst in de geschiedenis dat een kleine groep steden een compleet vuurwerkverbod had. Ik heb voor ogen gehouden: het gaat een aantal jaar kosten voordat het zover is. Vergeleken met 2019 – het laatste jaar waarin alles nog mocht – was het dit jaar al minder heftig, we zijn niet terug bij af. Er is veel vuurwerk in beslag genomen van te voren. Over het algemeen werd er veel minder knalvuurwerk afgestoken dankzij het verbod daarop, we zien daar een teruggang. Het sierwerk zagen we nog wel.”

Waarom greep de politie in steden met een verbod niet in?

„Er was lokaal nauwelijks tegen de landelijke situatie op te communiceren. De boodschap was: siervuurwerk mag, knalvuurwerk niet, máár in een aantal gemeenten mag beide niet. In Nijmegen gold bijvoorbeeld een compleet verbod, terwijl dat in het nabijgelegen Berg en Dal wel mocht.

„Het is voor mensen een verwarrende boodschap. Verantwoordelijk minister Dilan Yesilgöz-Zegerius (VVD) zei bijvoorbeeld zaterdag dat siervuurwerk mag. Volkomen begrijpelijk vanuit haar perspectief. Maar Nijmeegse burgers horen dat ook. Dat is een complicerende factor.

„Je kunt je afvragen of dit land groot genoeg is om dat soort verschillen toe te staan. Maar de Tweede Kamer heeft het wetsvoorstel voor een landelijk verbod afgewezen. Elke communicatiedeskundige zou dit een ingewikkelde opdracht vinden. Bovendien mocht overal wel vuurwerk verkocht worden. Ik kan dat niet verbieden, anders had ik het zeker gedaan.”

Wat is ervoor nodig om een vuurwerkverbod te laten slagen?

„Ik geloof niet in een samenleving waarbij alles door de politie wordt gehandhaafd. Mensen moeten erin geloven. Daarom is het ook een meerjarenplan. Dacht u dat door rood licht rijden altijd beboet wordt? Zo heeft het ook jaren geduurd voordat het rookverbod begon te werken. Dat begon met ondernemers die zelf rookvrije zones in het café opnamen, zonder handhaving.

„Je moet consequent beleid voeren en mensen consequent een boodschap meegeven. Het gaat om de schade die amateurvuurwerk aanricht. In Nijmegen zagen we dit jaar dat er minder misbruik was van vuurwerk, er waren minder branden. In een stad als Parijs zie je dat een verbod goed werkt omdat mensen zich er zelf naar gedragen. Alternatieven bieden werkt ook, een feestje op straat kan ook zonder vuurwerk.

„Mijn hoop is dat we binnen het Veiligheidsberaad alle 345 gemeenten meekrijgen met het vuurwerkverbod. Dit jaar waren het twaalf gemeenten, en hoewel er grote steden zoals Amsterdam bij zaten, zijn dat er niet veel. Ik denk dat het er nog wel meer worden.”

Lees ook: Op vuurwerkjacht in Hoek van Holland: Handhaven kan alleen bij een ‘heterdaadje’