Een hartje in een tumor nam de angst voor de ziekte weg

Achter de foto die de derde prijs kreeg in de jaarlijkse Nikon Small World competitie zit een heel bijzonder en aangrijpend verhaal. De Poolse Malgorzata Lisowska uit Warschau maakte deze opname van haar eigen borstkankercellen. Haar verbazing was groot toen ze in het rozegekleurde weefsel opeens een hartje voor de lens zag verschijnen.

Per mail vertelt Lisowska dat ze in de ontkenning schoot toen ze in februari van dit jaar te horen kreeg dat ze een lastig te behandelen vorm van borstkanker had. Ze weigerde het aanvankelijk te accepteren en nam preparaten van haar tumor mee naar andere artsen, maar die bevestigden de diagnose.

Omdat Lisowska in het jaar daarvoor microscopische fotografie als hobby had opgepikt, besloot ze thuis ook haar eigen tumorcellen eens te bekijken. Uren staarde ze door de microscoop, tegelijkertijd ontzet en gefascineerd. „Toen ik het hartje zag, werd ik bang. Ik kon niet geloven wat ik zag.”

Een optische zenuw van het oog van een rat
Foto Hassanain Qambari
& Jayden Dickson


Cafeïnekristallen, gezien door een microscoop met polarisatiefilters.
Foto Stefan Eberhard

Lisowska maakte snel foto’s, bang dat haar fantasie een loopje met haar nam. „Maar het hart bleef. Dát was het moment waarop ik accepteerde dat ik kanker had. Ik besloot dat ik alles in het werk moest stellen om weer gezond te worden. Inmiddels gaat het redelijk met me.”

Het kijken naar haar eigen kankercellen had een therapeutische uitwerking. „Mijn angst verminderde erdoor”, zegt Lisowska. „Ik deelde mijn ervaring ook met andere kankerpatiënten. Naar mijn mening zijn we veel banger voor iets waarvan we niet weten hoe het eruit ziet. Die authentieke visuele component mist vaak in de oncologie, dat zou moeten veranderen.”

Meer dan eens zijn de bekroonde foto’s in de Nikon-wedstrijd ‘bijvangst’ in het dagelijkse werk van onderzoekers. Plantenbioloog Stefan Eberhard van de University of Georgia won met zijn foto van cafeïnekristallen de achtste prijs. Gezien door een microscoop met polarisatiefilters komt er een futuristisch glas-in-loodtafereel tevoorschijn, veroorzaakt door de kriskras door elkaar liggende naaldvormige cafeïnekristalletjes met telkens een andere kleurbreking.

Ook de winnaar van de eerste prijs, neurowetenschapper Hassanain Qambari, komt uit de academische wereld. In het Lions Eye Institute in Perth, Australië, maakte hij een foto van de plek waar de optische zenuw het oog van een rat binnentreedt. „Het kleurrijke beeld levert een belangrijke bijdrage aan de studie en het omkeren van diabetische retinopathie”, aldus de jury.

Giftanden van een kleine tarantula.
Foto John-Oliver Dum


De onderkant van een grote trilspin (Pholcus phalangioides)
Foto Dr. Andrew M. Posselt