In een opwindend voetbalgevecht, kwam het Nederlands elftal ver tegen het lange tijd technisch en tactisch superieure Engeland. Een verlenging lag voor het grijpen, met nog 120 tellen extra speeltijd te gaan na negentig minuten intens en soms weergaloos voetbal.
Maar in de 91ste minuut capituleerde Oranje dan toch, in het dampende stadion in Dortmund, voorheen bekend onder de naam Westfalenstadion. Eén flits, één versnelling maakte zo het verschil op een avond waar Nederland mogelijkheden had, maar de overtuiging en kwaliteit miste. Er was geloof in een EK-finale, maar het verliest met 2-1 in de halve finale.
De start is buitengewoon. De interceptie van Xavi Simons op Declan Rice, na zeven minuten, laat zijn potentie zien. De jonge aanvaller gaat vol voor de bal, met zijn enorme drive en agressie. Hij onderschept ‘hoog’ op het veld, waardoor Engeland achterin even ‘open’ staat. En dan moet het beste nog komen.
Simons dribbelt even, ziet een beetje ruime, twijfelt niet. Hij schiet schitterend in de verre hoek, met rechts, vanaf 21 meter en met 116 kilometer per uur. Precies voor de ‘Gelbe Wand’, de beeldbepalende tribune van Borussia Dortmund, die nu wordt bevolkt door een oranje massa. De Engelse ster Jude Bellingham kijkt even verwonderd. Wat gebeurt hier?
Maar Engeland toont vanaf het begin andere intenties dan in de voorgaande vijf wedstrijden op dit EK, waarin het behoudend en traag speelde. Nu is er veel meer dynamiek en variatie en zoekt het onbelemmerd de aanval, in een fascinerende openingsfase.
Er lijkt niks aan de hand, als Harry Kane een bal over het doel volleert, na een kwartier. Tot de Duitse scheidsrechter Felix Zwayer naar de kant wordt geroepen door de videoarbiter (VAR). Een strafschop wordt toegekend omdat Dumfries volgens de officiële lezing „roekeloos” in is gekomen op Kane. Het is makkelijk gegeven, omdat Kane de bal schoot voordat Dumfries hem raakte. Doelman Bart Verbruggen klapt een paar keer op zijn handen, Kane haalt diep adem en schiet perfect laag in de linkerhoek: 1-1.
Veel hoger tempo
Nederland krijgt geen controle op de Engelse middenveld. Steeds weten de Engelsen een overtal te creëren. Bovendien spelen ze in een veel hoger tempo. Onder die overmacht wordt Oranje ver naar achter gedrukt. Zo diep op eigen helft dat linksbuiten Cody Gakpo meer als linksback staat te spelen dan op zijn eigenlijke positie voorin. Zo wordt de belangrijkste Nederlandse aanvaller – drie doelpunten dit toernooi – knap onschadelijk gemaakt door Engeland.
Nederland ontsnapt kort erop aan een achterstand als Engeland opnieuw soepel door de verdediging snijdt. Kobbie Mainoo, het negentienjarige talent van Manchester United, maakt een fraaie loopactie op de rand van het strafschopgebied. Hij geeft een steekpass op Phil Foden, die met knap voetenwerk tot een inzet komt, door de benen van Verbruggen. Achter hem staat wonderwel Dumfries, die de bal nog óp de lijn weg weet te halen. Kalm met binnenkantje voet – alsof er niks aan de hand is.
Aan de andere kant is Dumfries zelf dicht bij een goal. Bij een corner van Simons springt hij hoog en kopt hard op de lat, buiten bereik van de door de lucht vliegende doelman Jordan Pickford. Even later raakt Foden met een schitterend afstandsschot de buitenkant van de paal.
Het veldspel van Oranje is bijzonder onevenwichtig. De tactische variant om met de teruggetrokken spits Depay een extra man op het middenveld te creëren, mislukt. Onder de enorme druk van Engeland grijpt bondscoach Ronald Koeman na 35 minuten in. Hij haalt de tegenvallende Depay, die een hamstringblessure heeft opgelopen, eruit en brengt spelverdeler Joey Veerman om het middenveld te stutten.
Oranje overleeft tot de rust. Breekijzer Wout Weghorst loopt dan al warm, soms zelfs zo fanatiek dat hij al even binnen de lijnen beweegt. In de rust valt hij in voor de onzichtbare aanvaller Donyell Malen. Weghorst is duidelijk op een missie. Bij een van zijn eerste acties trapt hij totaal onnodig verdediger John Stones na. En hij hangt twintig minuten later om de nek van Rice, bij een hoekschop.
Goed combinatiespel
Oranje oogt in de tweede helft stabieler, het geeft minder grote ruimtes weg, heeft meer rust aan de bal. En krijgt enkele kansen. Een vrije trap van Veerman vanaf rechts, Virgil van Dijk komt voor zijn man, raakt de bal met links, maar Pickford redt. De uitgelezen kans voor Oranje in de tweede helft. Voor het eerst kent Oranje een fase waarin het Engeland onder druk weet te zetten, met goed combinatiespel vanuit het middenveld.
Maar het is van korte duur. Nederland ontsnapt eerst aan een tegengoal omdat verdediger Kyle Walker net buitenspel staat. Oranje zakt te ver terug in de slotfase. Engeland voelt dat feilloos aan, met enkele verse krachten in de aanval, met onder anderen Ollie Watkins die voor Kane komt.
De blessuretijd loopt al, als Engeland opbouwt via de rechterflank. Watkins, aanvaller bij Aston Villa, wordt ingespeeld. Hij krijgt net iets te veel ruimte van verdediger Stefan de Vrij. Snelle aanname, één keer raken en dan schiet hij in een keer vanuit de draai, fraai in de verre hoek. Door de benen van De Vrij, buiten bereik van Verbruggen. 2-1 voor Engeland. De beslissing, want de blessuretijd is maar kort.
Sweet Caroline klinkt in Dortmund, terwijl de Gelbe Wand even na elf uur al leeg is gestroomd. Er is weinig oranje meer over.
