Nooit eerder splitsten raadsleden in Oss zich af. Tot deze week, bij de SP nota bene, de partij die vijftig jaar geleden werd opgericht in het ooit zo rode bolwerk. De socialisten verloren vijf van hun acht raadsleden, die verder gaan onder de naam Sociaal Sterk Oss. Voor het lokale SP-bestuur kwam de ‘zetelroof’ als een donderslag bij heldere hemel.
Hoe kon het zover komen?
Druppel
Marjan van der Burg moest even slikken. De bewoonster van de Osse arbeiderswijk Roofvogelbuurt deed vorige week donderdag haar verhaal voor de gemeenteraad. Over haar verzamelwoede, gevoed door trauma’s. Over moeilijk afscheid kunnen nemen. En over het bericht dat ze plots van woningcorporatie BrabantWonen kreeg: haar woning „met dertig jaar aan herinneringen” ging tegen de vlakte.
Even viel het stil in de raadszaal. „Ik weet hoeveel moed het kost om hier te staan, dus mijn complimenten daarvoor”, zei SP-raadslid Leroy Vossenberg, die nog vijf andere insprekers en een tribune vol boze buurtbewoners had opgetrommeld. Wat ze allemaal niet wisten, was dat Vossenbergs fractie op het punt stond om uit elkaar te vallen.
Actievoeren om het actievoeren is onzinnig. Wij hebben altijd een doel
Een botsing binnen de fractie over de sloop van de arbeiderswoningen door BrabantWonen, was de druppel. Het afsplitsende vijftal vindt de SP al langer te activistisch en spreekt daarnaast over een landelijke richtingenstrijd. Maar volgens fractiegenoten, het lokale en landelijke bestuur bestaat die strijd helemaal niet meer.
Over één ding waren de afsplitsers en de SP-fractie het in ieder geval wel eens: BrabantWonen heeft de buurtbewoners een valse belofte gedaan. Twee jaar nadat de woningcorporatie renovaties had aangekondigd, kwam de mededeling dat ze 56 woningen wilde slopen.
Voor het kantoor van BrabantWonen hield een actiecomité van buurtbewoners en SP’ers eind augustus een ‘buurtfeest’ met partytent, springkussen en vette hap. Binnen voerden bewoners en Vossenberg een gesprek met directeur Harrie Windmüller. De uitkomst, vierjarig uitstel van de sloop, bleef staan na een tweede gesprek, vorige week maandag.
Lees ook
Vijf raadsleden stappen uit SP-fractie in bakermat Oss en beginnen eigen partij
‘Geïntimideerd’
Diezelfde dag kregen buurtbewoners een brief van het actiecomité, mede ondertekend door oud-Tweede Kamerlid Henk van Gerven, waarin ze werden opgeroepen massaal naar de raadsvergadering van vorige week donderdag te komen, omdat de sloop volgens actievoerende SP’ers als Vossenberg niet door zou gaan als een meerderheid van de raad dat zou willen.
De gemeente gaat niet over sloop, legde wethouder Sidney van den Bergh (CDA, woonbeleid) in de raadsvergadering uit. Die keuze maakt BrabantWonen, de gemeente kan alleen nieuwbouwplannen keuren. Daarom verwierp een meerderheid van de raad, waaronder zelfs SP-raadslid Bas van der Voort, het volgens hen onrealistische voorstel van Vossenberg tegen sloop. Ook al voelde Van der Voort zich geïntimideerd om voor te stemmen, zo vertelde hij in de vergadering aan burgemeester Wobine Buijs-Glaudemans.
Vrijdag, de volgende ochtend, nam SP-lijsttrekker in Oss Jan Zoll zijn besluit. Niet alleen stopte hij als afdelingsvoorzitter en lijsttrekker, maar ook zegde hij na vijftig jaar zijn SP-lidmaatschap op. In aanloop naar de raadsvergadering was sprake geweest van „heftige woordenwisselingen” en van „dreigende taal” van Vossenberg, schrijft Zoll in een verklaring. Dat werd die ochtend volgens hem „nog eens dunnetjes over gedaan” in de appgroep van het afdelingsbestuur. De appjes kan hij niet delen, omdat hij de groep heeft verlaten, vertelt Zoll aan NRC. Vossenberg wil nog niet reageren op vragen van NRC en de verklaring van Zoll.
Het had al flink geknald en nu waren de emoties weer hoog opgelopen
Het is niet de eerste ruzie binnen de Osse SP. „Het had al een aantal keer flink geknald en de emoties zijn wederom hoog opgelopen”, zegt Zoll, die de botsingen wijt aan een zogenaamde „richtingenstrijd binnen de SP die het landelijk bestuur al jaren door laat rotten”. Welke richtingen dat zijn? „De ene is die van de harde actie en bijna actie om de actie”, vertelt Zoll aan de telefoon. „De andere is voor doelgerichte actie en houdt de deur open naar andere partijen.”
Als voorbeeld noemt Zoll „een scheldkanonnade” van ex-fractiegenoot Vossenberg aan het adres van Harrie Windmüller, de directeur van BrabantWonen, die daardoor niet meer met Vossenberg aan tafel zou willen. De woningcorporatie laat weten dat dat „een stevig gesprek was waarin de emoties hoog opliepen”, maar het sluit een vervolggesprek niet uit. Aan de telefoon noemt Van Gerven, spreekbuis van de overgebleven SP-raadsleden, de bewering van Zoll „een pertinente leugen”.
Jimmy
Bovendien is volgens Henk Van Gerven geen sprake van een richtingenstrijd. „Actievoeren om het actievoeren is onzinnig. Wij hebben altijd een doel. Er is alleen een verschil van inzicht over hoe effectief iets is”, zegt het lokale bestuurslid, die ooit Jan Marijnissen opvolgde in de gemeenteraad. Daarna zat Van Gerven zelf veertien jaar in de Tweede Kamer.
Het landelijk bestuur staat er hetzelfde in. „Ik heb ze een brief gestuurd met mijn zorgen”, vertelt Zoll. „Daar heb ik geen inhoudelijke reactie op gehad.” De brief is wel behandeld in een vergadering waar Zoll bij was, laat het bestuur weten. Binnen de partij bestaat volgens het bestuur „consensus” dat activisme en parlementair werk samengaan.
Na de zoveelste verkiezingsnederlaag in de Tweede Kamer (van negen naar vijf zetels) pleitte de nieuwe lijsttrekker Jimmy Dijk deze week in NRC wederom voor het overboord gooien van voorzichtigheid. En om als partij fel in te zetten op niet alleen klassieke SP-thema’s, zoals armoede en zorg, maar ook op migratie en integratie.
Bij een van de protesten tegen BrabantWonen in de Roofvogelbuurt, afgelopen zomer, stond Dijk tussen de buurtbewoners. Die waren vorige week donderdag getuige van de laatste stuiptrekkingen van de toen nog intacte SP-fractie in Oss.
Lees ook
SP-leider Jimmy Dijk: ‘Ik laat me niet aanmeten dat ik zou heulen met rechts’
