Droogte op de pampa is de zoveelste plaag voor de Argentijnse peso

Reportage

Klimaatschade in Argentinië Van de Argentijnse pampa’s tot in Buenos Aires is de crisis voelbaar. Het land kent misoogsten en ook recordinflatie. Dan maar de dollar invoeren?

Boer Ignacio Quirno bij zijn omgekomen koeien en zijn verdroogde gewassen.
Boer Ignacio Quirno bij zijn omgekomen koeien en zijn verdroogde gewassen. Foto’s Nina Jurna

De dag dat Ignacio Quirno 25 van zijn koeien dood aantrof in de wei, gooide hij wanhopig zijn handen in de lucht en smeekte om regen. Al maanden wordt Argentinië geteisterd door extreme droogte, de zwaarste in zestig jaar. In februari van dit jaar viel er ruim 40 procent minder regen dan gebruikelijk, en ook daarna bleef het dramatisch slecht. Vooral op de uitgestrekte pampa op twee uur rijden van Buenos Aires, met veel veeteelt en landbouw, is de schade als gevolg van de droogte groot. „Tien procent van mijn veestapel is al doodgegaan”, zegt de grofgebouwde boer. „Er valt geen druppel regen. De soja- en maïsoogsten zijn ook mislukt.”

Vliegen zoemen rond de door aasgieren aangevreten koeien. Voorzichtig trekt de boer een papiertje los van het oor van een van de koeien. Er staat een nummer op. „Gezonde beesten waren het. Allemaal bestemd voor de verkoop. Nu voelt het alsof er een vrachtwagen vol koeien van me is gestolen. Dit is verdrietig.”

Een machine op de pampa haalt een oogst binnen die niet mislukt is.

Foto Luis ROBAYO/AFP

Experts noemen verschillende oorzaken voor de extreme droogte. Volgens sommigen komt het gebrek aan regen door klimaatverandering, anderen wijzen erop dat weerfenomeen La Niña overal in het zuiden van Zuid-Amerika momenteel grote droogte veroorzaakt omdat er minder regen wordt aangevoerd vanuit de Stille Oceaan. Voor een landbouwreus als Argentinië – waar al drie opeenvolgende oogsten zijn mislukt – betekent dat enorme financiële schade. Zo wordt een verlies van naar schatting 10 miljard dollar aan soja-export verwacht.

Oplopende inflatie

De mislukte oogsten verergeren de toch al zware economische problemen van het land. Doordat de soja-export is ingestort, komen er mindere buitenlandse valuta binnen en dalen bovendien de belastinginkomsten. Als gevolg daarvan loopt het begrotingstekort verder op. Om dat op te lossen, is de overheid extra peso’s gaan drukken.

Vorig jaar bedroeg de inflatie al 94 procent, in april was dat 109 procent op jaarbasis, het hoogste niveau in dertig jaar. Het Internationaal Monetair Fonds deelt Argentinië nu in bij de groep landen met zeer hoge inflatie, zoals Venezuela en Zimbabwe.

Wegens die hoge inflatie stoppen steeds meer mensen hun geld in dollars, waardoor de koers van de Argentijnse peso instort. In een reactie hierop heeft de Argentijnse centrale bank een aantal maatregelen genomen. Zo schroefde de bank deze week de rente met 6 procentpunten op, naar 97 procent. De bank hoopt zo de peso te stutten, maar analisten betwijfelen of dat met deze renteverhoging lukt. Steeds vaker klinkt de vraag: Kunnen we onze economie niet beter volledig dollariseren?

De Argentijnse economie kent al jaren pieken en dalen. Het land is negen keer failliet gegaan. Verschillende banken hanteren hun eigen wisselkoers. Daarnaast zijn er de officiële koers van de centrale bank en de informele zogeheten ‘blauwe’ koers. Tegen die ‘blauwe’ wisselkoers, de meest gebruikte, leverde een Amerikaanse dollar vorige week 487 peso op.

Onder meer de soja-oogst valt al jaren tegen door de droogte in Argentinië.

Foto Luis ROBAYO / AFP

Niet alleen op de pampa, ook in de hoofdstad Buenos Aires is de crisis voelbaar. De prijzen van brood, vlees en andere eerste levensbehoeften rijzen de pan uit. Zo’n 40 procent van de Argentijnen leeft in armoede.

In een gaarkeuken in het centrum, gerund door een kerk, staat een dertigtal mensen in de rij voor een maaltijd en wat drinken. Een moeder met een baby op de arm schept soep op en gaat zitten aan een tafel tussen andere vrouwen. „Ik moet kiezen: luiers kopen of eten”, zegt ze. „Alles is zo duur geworden. Van mijn salaris kom ik niet rond. Zonder deze maaltijden hier overleef ik niet.”

Argentinië krijgt sinds 2018 noodleningen van het Internationaal Monetair Fonds ter waarde van 44 miljard dollar. Minister Massa (Economische Zaken) zei deze week te hopen dat het IMF de volgende tranche leningen eerder overmaakt. Dit in de hoop om de devaluatie van de peso te kunnen afremmen. Critici van de regering achten de kans klein dat dit lukt.

Verkiezingen

Er staat politiek veel op het spel. In oktober zijn er verkiezingen. De kansen van de links-peronistische regering van president Alberto Fernández en diens machtige vicepresident Cristina Fernández de Kirchner, zijn volgens peilingen gering. De president gaat overigens niet op voor een tweede termijn.

Wie de kandidaat van de centrum-rechtse oppositie wordt, is nog onbekend. En dan is er de rechts-populistische anti-establishmentkandidaat Javier Milei. Deze opvallende en eigenzinnige politicus, die in de peilingen snel opstoomt, pleit ervoor de centrale bank op te heffen en – net als El Salvador en Ecuador – helemaal over te stappen op de dollar.

Door de droogte en hitte vallen maïskolven kleiner uit.

Foto Luis ROBAYO / AFP

Voor het eventueel zover komt, hoopt boer Ignacio Quirno dat het weer gaat regenen. Doordat de boeren niet exporteren, krijgt de overheid ook minder belastingen binnen. „Normaal gesproken moeten wij 35 procent aan exportheffing betalen aan de staatskas. Maar door de mislukte oogsten hoeven we nu niet te betalen. Voor iedereen is deze droogte funest. We kunnen alleen maar bidden en hopen op regen”, zegt hij.