Als twee lesbische vrouwen samen een gezin willen stichten, dan kunnen ze in Italië geen beroep doen op in-vitrofertilisatie (ivf, ‘reageerbuisbevruchting’). De techniek is in Italië verboden voor niet-hetero’s en alleenstaanden. Bij lhbti-stellen die in het buitenland een ivf-behandeling ondergingen en voor de bevalling naar Italië terugkeerden, werd tot dusver alleen de vrouw die het kind op de wereld zette officieel als moeder erkend. De andere vrouw in de relatie niet, zij kon niet anders dan een speciale stiefkind-adoptieprocedure doorlopen.
Volgens het Italiaanse grondwettelijk hof is die regel inconstitutioneel en mogen beide vrouwen bij de geboorte als ouders worden erkend. Een moeder dwingen tot een adoptieprocedure is volgens het hof discriminatie van kinderen in lesbische gezinnen. Een kind uit een heterogezin dat via ivf geboren wordt, hoeft namelijk niet te wachten tot de man in het gezin als de vader wordt erkend. Dat gebeurt automatisch bij de geboorte. Kinderen uit lesbische relaties hebben datzelfde recht, zo oordeelde het hof donderdag.
De uitspraak heeft geen gevolgen voor homomannen in Italië. Omdat draagmoederschap in Italië al jaren verboden is, konden zij zich eerder nog in het buitenland tot een draagmoeder wenden, maar de regering van de radicaal-rechtse premier Giorgia Meloni heeft ook dat onmogelijk gemaakt. Sinds oktober vorig jaar is het verboden voor Italiaanse wensouders om hiervoor naar het buitenland te gaan.
Lees ook
Matilde (4) heeft twee moeders. Volgens de Italiaanse overheid is dat er een te veel
Juridische en morele overwinning
Het arrest dat de juridische situatie van lesbische vrouwen als ouders regelt, is een juridische en morele overwinning voor lesbische gezinnen in Italië. De Italiaanse regering onder leiding van Meloni staat voor sterk conservatieve waarden en ziet alleen het traditionele gezin als het ideaalbeeld in de maatschappij.
De wettelijke situatie rondom de vrouw in een lesbische relatie die het kind niet draagt, was simpelweg niet geregeld. Die lacune in de wet bracht enkele progressieve steden in Noord-Italië ertoe wél beide vrouwen bij de geboorte van hun kind als ouders te erkennen. Die progressieve gemeentebesturen, onder meer van Padua en Bergamo, zagen dit als een daad van ‘burgerlijke ongehoorzaamheid’.
De Italiaanse regering van Meloni ziet alleen het traditionele gezin als het ideaalbeeld in de maatschappij
Maar in 2023 riep minister van Binnenlandse Zaken Matteo Piantedosi de Italiaanse gemeentes in een brief op hiermee te stoppen. In een land waar de lhbti-rechten in vergelijking met andere landen in West-Europa al op een laag pitje stonden, leidde het initiatief van minister Piantedosi ertoe dat het ouderschap van lesbische vrouwen in verschillende steden werd ingetrokken of herzien, met juridische procedures tot gevolg.
Het Italiaanse grondwettelijk hof schept nu duidelijkheid: ook de vrouw in de relatie die het kind niet op de wereld heeft gezet, kan vanaf de geboorte als ouder worden erkend.
In een ander arrest oordeelde het hof dat de uitsluiting van alleenstaande vrouwen voor een ivf-procedure in Italië wel in lijn is met de grondwet. Het hof laat het aan de Italiaanse politiek om hierover te oordelen, en creëerde dus ook geen opening voor alleenstaanden of lesbische stellen om ivf-procedures in Italië te kunnen ondergaan. In de meeste West-Europese landen kunnen lesbische stellen en alleenstaanden wel via ivf een baby krijgen.
Lees ook
Nu draagmoederschap verboden is zijn Italiaanse wensouders doodnerveus
